|
| |
Duitse schoollectuur.
Wilhelm Fronemann, Friedrich List. Ein Auszug aus dem Friedrich List-Roman ‘Ein Deutscher ohne Deutschland’ von Walter von Molo. Langensalza. Verlag von Julius Beltz. Berlin - Leipzig. Aus deutschem Schrifttum und deutscher Kultur. 358. Band. Preis br. 0,30, geb. M. 0,70.
Dit boekje van 42 bladzijden is een samenhangende Auswahl van de biographie van den groten Duitschen econoom Friedrich List, die zich speciaal voor de Duitsche spoorwegen verdienstelijk gemaakt heeft. De stijl is als altijd bij Walter von Molo voortreffelijk, de inhoud is boeiend. Toch zou ik liever het hele boek in de bibliotheek hebben dat dit overigens goed uittreksel.
| |
| |
| |
Fernes Land, Reisen und Abenteuer, herausgegeben von Walter Millack, Leipzig. Verlag und Druck van B.G. Teubner, Berlin. Beihefte zu ‘Wägen und Wirken’. Heft 9.
Deze reizen en avonturen (47 bl.) beschreven door bekende en onbekende helden zoals Fritjof Nansen, Sven Hedin, kapitein Scott, Kurt Faber zullen stellig de belangstelling hebben van de leerlingen uit klas 3 en 4 en misschien ook nog wel van 5. Ze lezen hier van gevaren, die de schrijvers zelf meegemaakt hebben. Het is alles werkelijkheid. We vertoeven in Groenland, in Amerika, in de oerwouden van Brazilië, in China, onder kannibalen en op 50 KM. van de Pool met Scott. De stijl is zeer verschillend. Dit boekje verdient een plaatsje in de schoolbibliotheek.
| |
Volz, W., Radja der Tiger. Hirts Deutsche Sammlung. Gruppe II. Novellen und Erzählungen. Band 45. Breslau. Geheftet M. 0,40. Gebunden M. 0,75.
De schrijver van deze vertelling Wilhelm Volz heeft enkele jaren doorgebracht in Nederlands Oost-Indië. Hij heeft grote gebieden van Borneo, Java en vooral Sumatra bereisd en werd zelfs ondersteund door den gouverneur-generaal Van Heutsz.
Het is soms beschamend te lezen, dat buitenlanders zich voor het onderzoek in onze koloniën verdienstelijker gemaakt hebben dan landgenoten.
We hebben hier een spannend geschreven verhaal over een tijger op Sumatra, het heerlijk eiland waar echter bij ieder dorpje nog tijgers zijn.
Het met enkele illustraties verluchte werkje (47 bl.) verdient een plaatsje in de schoolboekerij.
| |
Heinrich Hauser, Ein Mann lernt fliegen. Mit 74 Bildern. S. Fischer Verlag. Berlin. Geh. M. 2,75. Kart. M. 3,50. Geb. M. 4,50.
Ik heb dit boek in Uiver-stemming gelezen en dus verslonden (176 blz.). Wie zou op dit ogenblik niet enthousiast zijn voor het vliegen? Wie heeft er nu nog nooit gevlogen? Men kent den schrijver van de nieuwe zakelijkheid: Die letzten Segelschiffe (die tocht duurt me te lang), Feldwege naar Chicago, Schwarzes Revier, Donner überm Meer.
Heinrich Hauser is zeeman, mijnwerker, cameraman, dichter en nu ook vlieger. De schrijver vertelt vlot en boeit van het begin tot het einde. Wij leven met hem mee bij zijn eerste vliegproeven en juichen als hij zijn vliegbrevet in ontvangst neemt.
Dit moeten onze jongens in handen hebben. Voor grote scholen zou men direct 3 of 5 exemplaren kunnen aanschaffen. Vliegen is immers de vervulling van de wens van alle gezonde jonge mensen van vandaag.
| |
Ernst Bräutigam, Die schönsten Legenden des Mittelalters. Ferdinand Schöninghs Dombücherei. Heft 99. Preis M. 0,50.
Hier vinden we een collectie legenden, die voor Hollanders meestal geheel onbekend zijn. Het is niet waarschijnlijk, dat ze onze leerlingen zullen boeien. Sommige stukjes zijn gemakkelijk, andere moeilijk. Misschien zouden ze op katholieke scholen te gebruiken zijn.
| |
| |
| |
Das Reich im Werden, Arbeitshefte im Dienste politischer Erziehung. Heft 7: Ernst von Salomon, Die Verschwörer. Verlag Diesterweg. Frankfurt a. M.
Alweer een uittreksel. Dit boekje geeft ons een deel van het boek van Salomon: Die Geächteten. De geschiedenis speelt zich af in het direct na de oorlog door de Fransen bezette Rijnland. Het is een felle aanklacht tegen de houding der overwinnaars. De schrijver tekent ons de mentaliteit van veel jongeren, die met hun Putsch-plannen het derde Rijk hebben helpen voorbereiden. Onze leerlingen kunnen dit uittreksel beter lezen dan het hele boek. Dat wij behoefte hebben aan dit soort politische Erziehung, geloof ik niet.
| |
Das Reich im Werden. Heft 2: Franz Schauwecker, Aufbruch der Nation. Verlag Diesterweg, Frankfurt a. M.
Deze Auswahl begint op de volgende manier:
Es ist ein Zeichen für die Verrottung der deutschen Öffentlichkeit nach 1918, dass Remarques Buch ‘Im Westen nichts Neues’ eine Millionenauflage erfuhr, während Franz Schauweckers ‘Aufbruch der Nation’ nur wenigen Deutschen vertraut war. Und doch, wenn einer die furchtbare Wirklichkeit des Krieges ungeschminkt gibt, dann er. Er wurde nicht gebrochen, sondern kehrte 1918 gestählt zu neuem Kampfe zurück.
Dit is dus een korte inhoud van een oorlogsboek, dat past voor de jeugd van het derde Rijk.
Wij geven onze jongens liever wat beters.
J. PLEITER.
| |
Hans Leip, Jan Himp und die kleine Brise. Gebrüder Enoch Verlag, Hamburg.
Jan Himp is de zoon van een scheepstimmerman in Övelgönne, een dorpje niet ver van Hamburg. Hij wil graag naar zee, maar zijn vader kan hem niet missen, want 's zomers verhuren ze boten. Een broer van Jan, Willy, is op zee en komt bij zijn thuiskomst in aanraking met een bende opiumsmokkelaars. Het wordt een spannende geschiedenis. Het einde vertelt ons, dat Jan toch naar zee gaat. Dit is een geschikt boek voor de bibliotheek. Wel staan er tamelijk veel Hamburgsche woorden in, die achterin verklaard worden. Voor Hollanders zijn veel van deze woorden juist wel te begrijpen.
Het boek heeft 329 blz.
| |
Emanuel Stickelberger, Reformation, Ein Heldenbuch. Steinkopf, Stuttgart. Preis geb. (Volksausgabe) R.M. 6,-.
De schrijver is een fabrikant en dichter, wonende in Bazel. Het werk (339 bl.) bevat 10 verhalen uit de tijd der Reformatie en is om zijn inhoud speciaal geschikt voor Protestants Christelijke scholen. Verschillende geloofshelden van het Protestantisme uit geheel Europa trekken aan onze ogen voorbij, de meeslepende Ziska vom Kelch, de grootste Hollandse Admiraal De Ruyter, die evangelische predikanten uit Spaansche boeien bevrijdt, de Waldenzen in Frankrijk, Luther op de Rijksdag te Worms, enz.
Dit boek verdient een plaats in de bibliotheek. Het zou ook als vertaalboek in de hoogste klassen gebruikt kunnen worden.
| |
| |
| |
Adolf Reichwein, Erlebnisse mit Tieren und Mensehen. Urania-Verlagsgesellschaft, Jena. M. 2,50.
Dit geïllustreerd boekje (79 blz.) wil liefde wekken voor de dierenwereld en vertelt van ontmoetingen met dieren in alle delen van de wereld: Mexico, Rocky Mountains, China, Alaska. We lezen van rendieren, kolibri's, wolven, gieren, klapperslangen. Er zijn altijd jongens, die zoiets graag lezen en in 't Hollands bestaan weinig van die boeken. Daarom kon het best een plaatsje krijgen in de rij van Duitsche bibliotheekboeken.
| |
Heinrich Heine, Prosaschriften in Auswahl. Ausgewählt und mit Anmerkungen versehen von Georg Nowottnick. Hirts deutsche Sammlung, Breslau. M. 0,40; geb. M. 0,75.
Men kan gemakkelijk zeggen: Heine moet in de billiotheek staan. En dat is ook gewenst. De grote dichters moeten enigszins volledig aanwezig zijn. Toch kan zo'n Auswahl in dit geval geen kwaad. We vinden hier: Selbstbiographisches uit ‘Le Grand’, de ‘Memoiren’, verder iets uit de ‘Harzreise’, Biedermeier - Berlin, des Knaben Wunderhorn, ‘Elementargeister’, Luther, Lessing, Shakespeare.
Onze leerlingen krijgen van het altijd tintelende Prosa een goede indruk. Aanbevolen!
| |
E.G. Kolbenheyer, Die Begegnung auf dem Riesengebirge. Albert Langen - Georg Müller, München. 1934.
Deze novelle (66 blz.) van den buitengewoon vruchtbaren schrijver Kolbenheyer vertelt ons van een professor aan een Duitsche universiteit, die door zijn leerlingen niet begrepen wordt en daarom de stad verlaat en vlucht naar het Reuzengebergte, waar hij een avontuur beleeft, iemand leert kennen en een gehele verandering ondergaat.
De eerste 20 bl. zijn wat te philosophisch voor onze leerlingen. Het lijkt mij, hoewel de stijl uitmuntend is, iets te moeilijk voor onze leerlingen.
| |
Niklaus Bolt, Christophs Flucht. Verlag von Steinkopf. Stuttgart. M. 3,80.
Niklaus Bolt is een schrijver van jongensboeken. In dit verhaal horen we van een jongen uit Zwabische ouders, die met z'n moeder in New-York woont. Hij werkt in een warenhuis. De moeder is zeer godsdienstig, de zoon heeft een afkeer van alle godsdienst. Hij krijgt natuurlijk slechte vrienden, komt met de politie in aanraking, vlucht op een schip, wordt als verstekeling gesnapt, wordt ziek, komt in aanraking met een edele dame, die hem bij een dominee brengt. Hij gaat met een diepzee expeditie mee en is dus gered. Veel dingen in dit verhaal zijn onnatuurlijk en ongemotiveerd. De taal is eenvoudig. Voor de middenklassen is het geschikt.
Aan Hollandse jongensboeken mankeert in de regel ook heel wat.
J. PLEITER.
| |
Manfred Hausmann, Ontje Arps. Fischer, Berlin. 1934. geh. M. 2.-, kart. M. 2.50, geb. M. 3.50.
Dit is weer een kostelijke Hausmann.. Ontje is een 11-jarige jongen uit het volk, onstuimige vechtersbaas, die thuis en op straat niet de gelegenheid
| |
| |
heeft gekregen, goede manieren te leren. Daarom komt het tot ernstige conflicten, als hij vriendschap sluit met een teren en wat verwenden knaap uit adellijke kringen. Maar tenslotte vinden ze elkaar toch weer.
Dien fellen prachtkerel, die Ontje is, en al die zo verschillende figuren, kinderen en ouderen, heeft Hausmann wel heel goed getekend en alles staat zo levendig voor ons, dat ik de 12 illustraties van Walter Müller, waarvan er maar een paar geslaagd genoemd kunnen worden, gaarne gemist had. Overigens is de uitvoering natuurlijk keurig, zoals men dat van een Fischeruitgave verwachten kan.
Ik denk, dat het boek eerder door de ouderen, die de eigen vroegere jeugd al historisch gaan zien en jongere broertjes en zusjes vaak met een mengeling van ironie en vertedering kunnen observeren, gewaardeerd zal worden, dan door de zelf nog zo turbulente leerlingen der middenklassen.
W. JONGEJAN.
| |
Hans Ullrich, Der Söldner am Pflug. Adolf Sponholtz Verlag, Hannover. 238 bl.
De dertigjarige oorlog, de tijd van moord en mishandeling en roof, toen menig boerenjongen soldaat werd, omdat er geen andere levensmogelijkheid voor hem overbleef, en anderen weer uit minder vergefelijke motieven, over deze tijd vertelt dit boek. Een martelende opsomming van de meest ontzettende wreedheden, daartusschen ook zuiver en warm menschelijk voelen en als motto voor dit alles:
Du sehr verachteter Bauernstand
Bist doch der beste in dem Land.
Ik zelf zou huiverig zijn, dit boek uit te leenen. Voor fijngevoelige jonge menschen zou het een marteling beteekenen, die hen nog lange jaren achtervolgen kan; wreede naturen zullen met gespannen belangstelling lezen en slechts heel weinigen zullen er de verdieping en de drang tot een ernstig goed leven uit winnen, die de schrijver zonder twijfel beoogd heeft.
| |
Das Reich im Werden. Reihe: Deutsches Schrifttum. Heft 5: Die Front kehrt heim. Verlag Moritz Diesterweg. Frankf. a. M.
Het kleine boekje van 39 bl. bevat drie fragmenten, 2 van Schauwecker, één van v. Salomon.
Verbittering, vaak haat van de in het vaderland terugkeerende frontsoldaten tegen de hen ontvangende, opgeblazen, dikke(?) rooien, die hen vieren willen en hen joviaal tot hun eigen kring willen rekenen. Maar ze willen niet opgaan in die burgerbevolking, die niets van hen begrijpt, geen gemeenschap met hen heeft. Het korte, tweede fragment van Schauwecker is al te schrijnend, anders is alles zoo oprecht en onverbloemd, dat ik het niet afraad als lectuur voor de hoogste klasse. Maar de consequentie, die men uit zulke brokstukken trekt? Als er tenminste een te trekken is? Ullrich in het hierboven genoemde werk meent, dat de soldaat eerst weer mensch wordt, als hij een vreedzaam boer wordt; Schauwecker en v. Salomon konstateren met grimmig genoegen, dat een soldaat geen burger meer worden kan en dat dat goed is.
| |
| |
| |
Kurt Kluge, Der Glockengiesser Christoph Mahr. J. Engelhorns Nachf. Stuttgart. Kart. M. 4. Leinen M. 5.50.
Een frisse, prettige roman, die uitloopt op een verheerlijking van het handwerk, maar alleen van dat, wat het volk op het ogenblik nodig heeft, niet van één, dat in den grond luxe is. De taal is nogal moeilijk, het Thüringse dialect, dat in gesprekken voorkomt, eerst met enig nadenken te begrijpen. Tegen het einde van het boek komt de stijl mij geforceerd voor, in al te korte vorm al te diepe gedachten, wat iemand kregelig kan maken. Maar overigens is deze roman, met zijn schat van licht ironische, leuke opmerkingen zeer zeker voor een hoogste klasse aan te bevelen. De tegenwoordige tijd met zijn economische moeilijkheden leeft erin.
| |
P. Berglar - Schröer, Es ging um die Äcker. Hirt's Deutsche Sammlung, Steifgeheftet M. 0.25. 46 bl.
Wat een goed verzorgde uitgaaf met mooie druk voor haast geen geld! Dit verhaal vertelt van een jongen boer uit de Oostenrijkse Alpen, die door de schuld van zijn rijken oom het zo arm heeft, dat hij voor vrouw en kindje het noodzakelijkste niet bijelkaar kan brengen. In een aanval van razende verontwaardiging slaat hij den ander neer. Dan volgen nog een paar bladzijden, om het geheel wat milder te maken, maar het blijft een heel droevige geschiedenis. De gesprekken zijn in dialect. Als klasse-lectuur voor de 3e of 4e klasse H.B.S. komt het boekje zeer zeker in aanmerking.
| |
Robert Walter, Guckkasten. Aus Deutschem Schrifttum, Band 392. Verlag Julius Beltz. Langensalza. M.0,27, geb. M. 0,63.
15 korte verhaaltjes, wisselend tusschen één en vier bladzijden; alle hebben werkelijk iets te zeggen, zoodat ze naar mijn meening uiterst geschikt zijn om in een derde klasse H.B.S. gebruikt te worden om te laten navertellen.
J. VALETON.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd