Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Leven van Lutgart (1899)

Informatie terzijde

Titelpagina van Leven van Lutgart
Afbeelding van Leven van LutgartToon afbeelding van titelpagina van Leven van Lutgart

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.30 MB)

XML (1.18 MB)

tekstbestand






Editeur

François van Veerdeghem



Genre

poëzie

Subgenre

heiligenleven


In samenwerking met:

(opent in nieuw venster)

© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Leven van Lutgart

(1899)–Anoniem Lutgart, Leven van–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende
[pagina 132]
[p. 132]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten

XXXIX. Van din dat si bruder Damaese verloesde van koringen.

 
Bruder Damaes, die predekare,
 
Die goede man, die wide mare
 
Ga naar margenoot+Lutgarden makde in din latine,
 
Dis ic mi oc in didsche pine,
13415[regelnummer]
Hi was der welgerakder vrowen
 
So speciaelGa naar voetnoot1 ende oc met trowen
 
So vaste worden onderdaen,
 
Dat sine weder hudde ontfaen
 
Te sonderlinger minnen, want
13420[regelnummer]
In allen stukken sine vant
 
Altoes na goedes mannes sede
 
Getrowe ende oc gestade mede.
 
Oc vant die goe man Lutgarden
 
Altoes in werken ende in warden
13425[regelnummer]
In vaster trowen so gestade,
 
Dat hi altoes bi haren rade
 
Dede ende lit, want hi vernam
 
Dat hem al goet daer ave quam.
 
Mar wat hem sider teenen tide,
13430[regelnummer]
Gelijc dat hi dis selve lijde
 
Alhir teneven, es geschit
 
En sal ic achterlaten nit.
 
Die goede man hi was prioer
 
Ende oc dergherre confessoer
13435[regelnummer]
Die hem te bichten wilden gaen;
 
Hi hoerde bichte, hi heft gedaen
 
Die absolucie van den sonden
 
Daer igewele af was gebonden
 
Die hem te bichten wilde comen.
13440[regelnummer]
Dos heft die goede man genomen
 
Din evelschalk, die hem vermat
 
Rechts an die liede, algader dat
 
Ga naar margenoot+Daer hise met bekalengirde,
 
Mettin dat hise also bekirde
13445[regelnummer]
Van haren sonden ende gaf
 
Die absolucie hen daer af.
 
Mar doe vernam die evelbaren
 
Datten die here al sonder sparen
 
So wederniedde in sinen doene,
13450[regelnummer]
(Want hi verloestte utin prisoene
 
Die silen die in hovetsonden
 
Verborgen lagen ende en conden
 
Hen selven ut gelocen nit),
 
Heft hi gewachtt ende oc gespit
13455[regelnummer]
So lange dat hi over desen
 
Daer wi dit bispel ave lesen,
 
Hemselven hadde na gewroken;
 
Want hine int herte binnen stoken
 
Met koringen swar ende groet
13460[regelnummer]
Begonste, so dat hi verboet
 
Hem selven oc dat bichten hoeren.
 
Want alse quam hem ten oren
 
Der liede sonden, die si spraken
 
Van menger wonderliker saken
13465[regelnummer]
Daer si mesgrepen hadden an,
 
So warter af die goede man
 
Int herte binnen so gekort,
 
Dat hi nemmeer en dorste vort
 
Des bichten horens hem genenden;
13470[regelnummer]
Want hi ontfruchtte datten schenden
 
Die viant soude in enen dage,
 
Wart dat hi dis it langer plage.
 
Ga naar margenoot+Aldos so lit dat goede ambacht
 
Tin tiden, want het hem ontfacht,
13475[regelnummer]
Die goede man, die confessoer.
 
Dos heft die viant din prioer
 
Met sire lust daer toe gedreven,
 
Dat hi dis bichtens heft begeven
 
En stukke sider, want hem dochte
13480[regelnummer]
Dat hijs geplegen nit ne mochte
 
Noch sonder leet, noch sonder schade.
 
Idoch vant hi in sinen rade
 
Dat hi t Aiwires soude gaen
 
Ende al Lutgarden don verstaen
13485[regelnummer]
Die saken ende bidden hare
 
Dat sire hem toe geradech ware;
 
Want don noch laten hi ne woude
 
Tote an der stonden dat si soude
 
Geraden hem-op dese dinc.
13490[regelnummer]
Aldos beraden henen ginc
 
T Aiwires wert sent teenen stonden
 
Die Iacobijn. Daer heft hi vonden
 
Die maget edel ende goet,
 
Lutgarden, die hem sinen moet
13495[regelnummer]
Sal reformeren. Nu, hort dan
 
Wat heft gedaen die goede man:
 
Hi ginc, tirst dat hi quam te spraken
 
Der vrowen, hare al condech maken
 
Hoe dat hi confessoer te sinc
13500[regelnummer]
Gekosen ware, ende hoe die pine
 
Van bichten horne hem so verwoech
 
Dat hise onwillechlike droch;
 
Ga naar margenoot+Want hi van wonderliken dingen
 
Die hem tevoren plagen bringen
13505[regelnummer]
Die liede in bichten, dogde groet
 
Van koringen din wederstoet,
 
Die tormenteerden alle dage,
 
Alse hi die bichten horen plage,
 
Sijn herte so, dat hijs begeven
13510[regelnummer]
Wilde ende voert met rasten leven
 
Ende hem van din ambachte ontladen,
[pagina 133]
[p. 133]
 
Waert datt die vrowe hem wilde raden
 
Daer al sijn toeverlaet an stoet,
 
Dat was Lutgart, die vrowe goet.
13515[regelnummer]
Dos heft der welgerakder maget
 
Die goede man sijn leet geclaget,
 
Dat hem ter herten so mesquam.
 
Mar doe die vrowe dat vernam,
 
Antwerdde si met goeden staden
13520[regelnummer]
Ende seide: ‘Vrint, gi sijt verladen
 
Van ere saken, daer ic u
 
Sal gerne toe geraden nu,
 
Want daer ic u geraden mochte,
 
En dadics nit, masschin u dochte
13525[regelnummer]
Dat ic veronrechtte u daer an.
 
So dadic oc; nu hort mi dan,
 
Ic sal u seggen minen raet;
 
Oc biddic u dat ghine ontfaet
 
So dat hi blive in uwen sinne.
13530[regelnummer]
Bruder Damaes, wel sute minne,
 
Mi es wel condech ende ic weet
 
Dat din viant es harde leet
 
Ga naar margenoot+Dat imen hem dis onderwindet
 
Daer hi die silen met ontbindet
13535[regelnummer]
Van haren sondeliken bande;
 
Dis heft hi beide rowe ende ande
 
Groet ende migel utermaten.
 
Daeromme en sal hi u nit laten
 
Dis plegen, mach hijt u verbieden,
13540[regelnummer]
Want hi benijdt dat gi din lieden
 
Dos helpt te sinen torne; mar,
 
Al dunket u dambacht te swar,
 
Daeromme en seldijs laten uit;
 
Want die so bloede es dat hi vlit,
13545[regelnummer]
Hi vindt dengenen dine ijagetGa naar voetnoot1;
 
Die so van herten es verssaget
 
Dat hi it vromen laett te doenc,
 
Hi vindt din viant wel so koene
 
Dat hine ijagt in sine schade.
13550[regelnummer]
Daromme in trowen ic u rade
 
Dat gi die plache dint viant
 
En rumet nit; want hi in hant,
 
Si lief si leet, sal moten gaen,
 
Wildine en lettel wederstaen.
13555[regelnummer]
Want so verneesetGa naar voetnoot2 ende clene
 
Es sine macht, dat hi allene
 
Die doegede alle die wi don,
 
Si goet gepens, si orison,
 
Met sinen tortteneGa naar voetnoot3 ons verbidt.
13560[regelnummer]
Mar dine en lettel wedernidt,
 
Hi vlit enwege al sonder were.
 
Mar alse imen din drogenere
 
Ga naar margenoot+Ontdoet al willens sinen sin
 
Ende hine comen laett daerin,
13565[regelnummer]
So moet bi bliven sonder waen,
 
Si lief si leet hem onderdaen.
 
Wat wondre? Want die daer tevoren
 
Was vri, al willens heft verloren
 
Die privilegie van vriheiden,
13570[regelnummer]
Mettin dat hi hem laett verleiden
 
Dengenen die den irsten man
 
Dos sine vriheit ave wan,
 
Die Ihesus Christus, Got die goede,
 
Met sinen werdeliken bloede
13575[regelnummer]
Ons allen weder heft beijagt.
 
Sent dat gi dan u so beclagt
 
Van din viant, die u die pine
 
Beradet, so es wale in schine
 
Dat gi ne sijt verwonnen nit;
13580[regelnummer]
Want menechwerf het es geschit
 
Dat selk te stridene heft begonnen,
 
Eer hi victorie heft gewonnen,
 
Dat hi van pinen moede was,
 
Dis hi nochtan wel sent genas.
13585[regelnummer]
Al die gelike seggic u,
 
Bruder Damnes; al sidi nu
 
Van pinen moede, u sal te vromen
 
Noch die victorie ane comen.
 
Des willic wel u borge wesen;
13590[regelnummer]
Want Got, die Here, u sal genesen
 
Met sire macht, geloevets mi,
 
Int herte binnen, so dat ghi
 
Ga naar margenoot+En werdt van desen dage voert
 
Van bichten nemmermeer gekort,
13595[regelnummer]
Wat sonden so men u beghie;
 
So wat so anders u geschie,
 
Des seldi bliven sonder schade.
 
Wildi dan don dat ic u rade,
 
So gaet ende dis ambachtes pleget
13600[regelnummer]
Daer grote vrome u an geleget
 
Ende andren menegen, die gi selt
 
Ontladen metter Gods gewelt
 
Van sinen sonden, sijds gewes,
 
Gelijc dat u bevolen es.’
13605[regelnummer]
Doe gaf antwerde aldos die here:
 
‘Dat ic tevoren was so sere
 
Bekommert ende so ververt,
 
Magt utverkoren ende wert,
 
Dat hebdi mi benomen al,
13610[regelnummer]
So dat ic nemmermeer ne sal
 
Van bichten hoerne mi onssin.
 
Selk een gelof hebbic van din
[pagina 134]
[p. 134]
 
Ontfaen alhir, dat ic voertane
 
Mi pinen sal dat tonderstane
13615[regelnummer]
Getrowelike al sonder wanc.
 
Dis motti hebben groten danc,
 
Lutgart, gebenedijde vrowe;
 
Nu salic dragen sonder rowe
 
Dat ambacht ende lichte gnoch
13620[regelnummer]
Dat mi tevoren so verwoech.’
 
Dos sprac die bruder toter maget.
 
Mar wetti wis al ongevraget
 
Ga naar margenoot+Hi selve liët in die vite?
 
Ic segget u: dat hi so quite
13625[regelnummer]
Bleef oit sider tallen stonden
 
Dat hi was besech mettin sonden
 
Te hoerne in bichten, dat hi sent
 
No pine en dogde no torment
 
Van koringen no groet no cleene;
13630[regelnummer]
Mar so meer was die sonde onreene
 
Die men in bichten hem vertrac
 
Sent tallen wilen dat hi sprac
 
Lutgarden omme dese dinc,
 
So hise in bichten eer ontfinc
13635[regelnummer]
Te horne; want hi heft vernomen
 
Dat hem en mochte nit mescomen
 
Dat smetten datter an gelach,
 
Gelijc dat het tevoren plach.
[tekstkritische noot]13 423 l. goede.
[tekstkritische noot]13 462 l. quamen.
margenoot+
f.233ro.
voetnoot1
d. i. mnl. heimelijc. Vgl. Duc. op specialissimus: ‘necessitudine et familiaritate conjunctissimus’, en Devoot B. 36, 98 r: ‘sijn speciael vrient.’ Vgl. vs. 14485, waar het woord als znw. gebruikt wordt in de bet. vertrouwde, bijzondere vriend.
margenoot+
f.233vo.
margenoot+
f.234ro.
margenoot+
f.234vo.
[tekstkritische noot]13551 l. din.
margenoot+
f.235ro.
voetnoot1
Een spreekwoord. Vgl. Troyen 11 400 en 24 703: ‘die vliet hy vint wel die hem jaghen.’
voetnoot2
Een onbekend en duister woord, dat in bet. met klein, gering, beperkt moet overeenkomen. Verwant met mhd. neisen (naast neizen), d. i. in het nauw brengen, kwellen, plagen (Lexer 2, 52)?
voetnoot3
d. i. tarten, uitdagen, eene uitdagende houding aanuemen. Vgl. torten ook Mar. v. Nijm. 32, 747, en tort, d i. in weerwil van, ten spijt van, trots (Teest. 2377; Velth. II, 48, 5).
margenoot+
f.235vo.
margenoot+
f.236ro.
margenoot+
f.236vo.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken