Noord en Zuid. Jaargang 7

[p. 5]

Bijblad behoorende bij No. 4 van den Zevenden Jaargang van Noord en Zuid.

Vragen en opgaven,
waarvan de beantwoording en uitwerking wordt ingewacht voor den 1sten Augustus aan het adres van de Redactie 83 P.C. Hooftstraat Amsterdam.

N.B. De namen der inzenders worden in No. 4 bekend gemaakt, tenzij men dit anders verlange. De beste stukken worden geplaatst.

Men gelieve het papier aan eene zijde te beschrijven.

XIII.

Terwey zegt: tevens = t-even-s of te gelijker tijd-Nevens = in-even-s of op gelijke plaats. Beteekent in 't eerste geval de s dan tijd, en in 't tweede geval plaats? Dat begrijp ik niet goed. Kan mij iemand daaromtrent inlichten?

Ic.

XIV.

Wat beteekent zij in tenzij; wat in hetzij? Ik heb wel eens hooren beweren, dat zij in tenzij, zijde wilde zeggen, en geen werkwoord was; en zij in hetzij den vorm van 't werkwoord zijn voorstelde. Is dit zoo?

Ic.

XV.

Waarom wordt sterveling met v, en waarom sterfelijk met f geschreven?

Ic.

[p. 6]

XVI.

Welke is de afleiding van, en wat beteekenen de volgende spreekwoorden:

1.	De gekken vragen naar de klok, maar de wijzen weten hun tijd.
2.	Hij is recht in zijn knollen.
3.	Hij is bang voor een heelen herfst, die zelden komt.
4.	Men moet geen drommel op zijn hart laten smoren.
5.	Tusschen Paschen en Pinksteren vrijen de onzaligen.
6.	Zij bestaan elkander van knieën noch ellebogen.

Ic.

YVII.

Vanwaar de samenstellingen bakbeest en hartsvanger?

XVIII.

In ‘Ernest Staas’ door Tony staat: ‘driemaal ter week’ Hoe is hiervan de verklaring?

XIX.

Hoe is het te verklaren, dat onderstaande zinnen goede saamgetrokken zinnen zijn?

Och, kinderen, gij zijt weezen en ik een arme weeuw.

(Beets).

Hij ging rechts en wij links.

XX.

Hoe is het verklaarbaar, dat het spoor en hun lot in de zinnen: ‘Wij waren het spoor bijster’ en ‘zij zijn hun lot getroost’ oorzakelijke voorwerpen zijn?

XXI.

Wat heeft den spreker en denker genoodzaakt om van den regel: ‘het logisch ond. en gez. worden ieder in den zin uitgedrukt door 't grammatisch onderwerp en gezegde’ in sommige gevallen af te wijken? En hoe kan deze afwijking voor goed doorgaan?

XXII.

In Potgieter's ‘Florence’ blz. staat:

a.	‘Toen hij uw dochter voor Itaalje nam,’ enz.
b.	‘Die beurtlings half verberge en half vertoone,
	‘Een kennis, die gij wakker hebt gekust.’

Wat is de beteekenis dezer regels?

R.

L.H.

[p. 7]

XXIII.

Kan mij iemand afleiding en beteekenis der volgende spreekwoordelijke uitdrukkingen geven?

1.	Al roept men St. Joris, men houdt zich aan de manen.
2.	Dat past als een tang op een varken.
3.	Hij weet wel, wat hij jaagt, als hij achter de koeien loopt.
4.	Mij ontbreekt het aan Philippus quartus.
5.	Nu zijn de poppen aan 't dansen. (Waarom gewoonlijk in kwade beteekenis?)
6.	Twee Joden weten wel, wat een bril kost.
7.	Zulk volk, zulk weer.

K.

XIV.

De dichter Willekens schrijft in: ‘De Geldtgodt’:

‘Ik alleen maak den soldaat,
Wijl zij meest om buit gaan vechten.
Die geen goude kronen slaat,
Vindt geen ruiterij noch knechten.’

Hoe kan hij in den tweeden regel van een meervoud gebruik maken?

K.

XV.

Hoe zegt men: iets grabbelen of naar iets grabbelen?

K.

XVI.

Wat bedoelt Justus van Effen met: ‘neerslagtige eerbied’, als hij zegt (in zijn Ongepastheid van 't geven van fooien): ‘.... en dit vlijtig oppassen, verzelt met een soort van neerslagtige eerbied, was in die gelegenheid als een heusche manier van mij te manen.’

K.

XVII.

‘Men zegt: ‘in dezen nacht, en op dezen dag. Hoe komt dat?

K.

XVIII.

Vanwaar de zegswijzen: ‘het beleg slaan en het beleg opbreken?

K.

XIX.

Simon Stijl heeft in zijn ‘Invloed van de gesteldheid van ons land op 't volk en zijne taal’: ‘Zij onderhouden door dat middel de gemeenschap van alle steden en dorpen.’

Wat onderscheid is er dan tusschen: ‘gemeenschap van, en: gemeenschap met steden en dorpen.

K.

[p. 8]

Geheel of gedeeltelijk voldoende beantwoording der vragen en uitwerking der opgaven zijn tot 1 Juli ontvangen van:

P. Veen, N. Bouman, X.Y.Z., A.B.C., J. v.d. Akker, N.G.V., L. Visser, B. van Hoogwaard, L.v.d.B., W.B. Bakker, Xylo en Gt. van Heumen.

De namen der bewerkers van later ingekomen stukken, in het volgend no.

Bij verdere bewerking gelieve men woordenboeken te raadplegen, dit zal veel fouten voorkomen.

Aan Inzenders van Vragen. We worden overstelpt met vragen om verklaring van spreekwoorden, ook van de alleronzinnigste. Men gelieve zich echter, vóor de inzending te overtuigen of de uitdrukking, waarvan men verklaring vraagt, inderdaad een spreekwoord is, of slechts eene uitdrukking, door den een of ander wellicht een enkele maal in scherts gebezigd.