Die riddere metter mouwen

(1983)–Anoniem riddere metter mouwen, Die– rechtenstatus


Hoe die riddere metter mouwen der joncfrouwen stiefvader doet sloech ende hoe hi moenc werd 1644[regelnummer] Nu seget vord die aventure:aant.aant. Die riddere reet wech ter selver ure; Hine liet om regen no om snee, Hine reet vorward ilanc so mee,Ga naar voetnoot1647 1648[regelnummer] Soe lange dat hi gereden quam, Daer hi ene veste vernam,Ga naar voetnoot1649 Die scoenste die hi in menegen jaren Sach. Als hire vore soude varen,aant.Ga naar voetnoot1651 1652[regelnummer] Soe riep hem ane een riddere daer: ‘Vasseel, ic sal u volgen naer.Ga naar voetnoot1653 Gine sult mi niet ontriden, Gine selt jegen mi eer striden.’Ga naar voetnoot1655 1656[regelnummer] Ende dit was der joncfrouwen stiefvader,
[pagina 103]
Daer gi hier vore af horet algader,Ga naar voetnoot1657 Ende die borch die daer stoet, Was der joncfrouwen eygen goetGa naar voetnoot1659 1660[regelnummer] Ende al dat lant daer omtrent,Ga naar voetnoot1660 Eerse die tyran hadde gescent.Ga naar voetnoot1661 Die riddere hoerdene ropen wel, Maer hi waende, dat ware spel. 1664[regelnummer] Maer eer hi iet verre es henen comen, Heeft hi den genen bi hem vernomen,Ga naar voetnoot1665 Genen duvel, genen tyrant.Ga naar voetnoot1666 Hi was die meeste diemen vant.Ga naar voetnoot1667 1668[regelnummer] Hi sprac ten riddere metter spoet:Ga naar voetnoot1668 ‘Vaste,’ seithi, ‘beet hier te voet.Ga naar voetnoot1669 Geeft op wapine ende paerd, Al waerd vif hondert marc waerd.Ga naar voetnoot1671 1672[regelnummer] Sidi spire, ic doe u hangen,Ga naar voetnoot1672 Sidi bode, ic doe u vangen,Ga naar voetnoot1673 Ende sidi riddere van aventuren,Ga naar voetnoot1674 Sone mogedi vor mi niet geduren.Ga naar voetnoot1675 1676[regelnummer] Ic neme alden ridderen dleven. Oec hebbic uten lande verdreven Mire stief dochter, dat wet wel.Ga naar voetnoot1678 Maer, ic ben van herten fel.Ga naar voetnoot1679 1680[regelnummer] Mijn vader plages hier te vorenGa naar voetnoot1680 Ende alle daer ic af ben geboren,
[pagina 104]
Dat si bi rove wilden leven, Ende oec en willics niet begeven.Ga naar voetnoot1683 1684[regelnummer] Mi ontfoer noit man sonder blijf,Ga naar voetnoot1684 Hine verloes sine ere oft sijn lijf.Ga naar voetnoot1685 Dit sijn mine seden, secgic u.Ga naar voetnoot1686 Geeft u op, dat radic nu.’Ga naar voetnoot1687 1688[regelnummer] ‘Op geven, quade hont, Ja, en benic noch gesont!’Ga naar voetnoot1689 Seide die riddere metter mouwen. ‘Ic sal u noch heden doen berouwen, 1692[regelnummer] Dat gi mi comen sijt dus naer.’aant.Ga naar voetnoot1692 Die tyrant antwerde hem daer: ‘Nu weerd u dan, dat radic u!’Ga naar voetnoot1694 Si reden te gadere beide nu, 1696[regelnummer] So sere dat haer speren braken; Men horetse harde verre craken.Ga naar voetnoot1697 Die orsse vielen beide neder. Ga naar margenoot+Die ridders stonden beide op weder 1700[regelnummer] Ende vingen tharen swerde saen.Ga naar voetnoot1700 Deen ginc opten anderen slaen, Optie helme, dat si clinken.Ga naar voetnoot1702 ‘En wildi u noch niet bedinken?’ 1704[regelnummer] Sprac die ondedege man,Ga naar voetnoot1704 ‘Ende geeft op dat gi hebt an,Ga naar voetnoot1705 Ende gaet van mi henen al bloet,Ga naar voetnoot1706 Eer ic u bringe in meerre noet.’ 1708[regelnummer] Die riddere sprac: ‘Ens noch niet tijt.Ga naar voetnoot1708 Hoe comt dat gi dus haestech sijt?
[pagina 105]
Laet mi noch beraden bat.Ga naar voetnoot1710 Mi ware liver, haddi Godsat,Ga naar voetnoot1711 1712[regelnummer] Dan ic u smijns en pennewardGa naar voetnoot1712 Gave.’ Doe gingense metter vardaant. Echt met swerden onderslaen,Ga naar voetnoot1714 Alsi te voren hadden gedaen. 1716[regelnummer] Haer wapine dietden niet een haer:Ga naar voetnoot1716 Si slogense al testucken daer. Maer die boven lagen ter zaleGa naar voetnoot1718 Baden onsen Here in stilre tale, 1720[regelnummer] Dat hi scinden moete den tyrant,Ga naar voetnoot1720 Want hem niet bestont dat lant,Ga naar voetnoot1721 Al doet hijt met crachte, sonder waen,Ga naar voetnoot1722 Dat si hem moten sijn onderdaen.Ga naar voetnoot1723 1724[regelnummer] ¶ Noch riep anderwerf die tyrant:Ga naar voetnoot1724 ‘Hordijt, riddere, gaet in hant.Ga naar voetnoot1725 Ic sal u hoveschelike vaen, Dat ic selden hebbe gedaen, 1728[regelnummer] Oft gi moet hier bliven doet.’ Die riddere seide: ‘En ees gene noet,Ga naar voetnoot1729 Maer weerd u, dat radic u.’ Die riddere quam te voren nuGa naar voetnoot1731 1732[regelnummer] Claretten minne in sine gedochte,Ga naar voetnoot1732
[pagina 106]
Daer hi wonder ombe wrochte,aant.Ga naar voetnoot1733 Want hi gaf den tyrant so menegen slach, Dat hi niet langer duren machGa naar voetnoot1735 1736[regelnummer] Ende viel neder ende was doet. Dus can die minne werken ter noet.aant.Ga naar voetnoot1737 Wat sal nu doen die edel man, Die ors en hevet no wapine an 1740[regelnummer] Sonder sinen halsberch goet?Ga naar voetnoot1740 Oec so liep hem trode bloetGa naar voetnoot1741 Nederward vanden wonden, Die hi hadde ontfaen tien stonden. 1744[regelnummer] Hine wiste oec niet wanen hi was,Ga naar voetnoot1744 Noch hoe hi hiet, sijt seker das, Noch wie sijn moder was oft vader. Hier na salict u secgen algader, 1748[regelnummer] Alst sinen tijt hevet ende stat.Ga naar voetnoot1748 Die riddere ginc en wech na datGa naar voetnoot1749 Ende quam des nachs tenen cloester binnen, Daer hi ontfaen was met minnenGa naar voetnoot1751 1752[regelnummer] Ende daermenne licgen liet tot desen,Ga naar voetnoot1752 Dat sine wonden waren genesen. ¶ Dus wandeldi daer int hofaant.Ga naar voetnoot1754 Metten moenken, die hem lof 1756[regelnummer] Gaven, entie abt als te vorenaant.Ga naar voetnoot1755/56 Ga naar voetnoot1756 Haddene in sijn herte vercoren.Ga naar voetnoot1757 Die abt lach hem an daer naerGa naar voetnoot1758 Ent covent, so lange vor waer,Ga naar voetnoot1759
[pagina 107]
1760[regelnummer] Ga naar margenoot+Dat sine moenc ginder maken.Ga naar voetnoot1760 Ende dit was bi dien saken,Ga naar voetnoot1761 Dat hi haer hof soude versiren,Ga naar voetnoot1762 Soe scone was hi van allen maniren.Ga naar voetnoot1763 1764[regelnummer] Doen nam die abt sekerhede.Ga naar voetnoot1764 Hi swoer bi ridderscape ende bi ede,Ga naar voetnoot1765 Dat hi dordine meer en brake,Ga naar voetnoot1766 En ware allene bi ere sakeGa naar voetnoot1767 1768[regelnummer] Dat hi Claretten mochte gewinnen.Ga naar voetnoot1768 Dit heeft hire besproken binnen.Ga naar voetnoot1769 Oec was hi clerc ende geleert,Ga naar voetnoot1770 Want hi ward ter doget gekeert,Ga naar voetnoot1771 1772[regelnummer] Daer menne tenen vondelinge vant.Ga naar voetnoot1772 Dat was te Doevre in Ingelant, Daer ginc hi ter scolen X jaer. Oec was bi heme vonden daer 1776[regelnummer] Beide grau ende oec bontGa naar voetnoot1776 Ende in selvere hondert pont.Ga naar voetnoot1777 Sider scaemdi hem sere das,Ga naar voetnoot1778 Dat hi een vindelinc was, 1780[regelnummer] Ende voer en wech wel VII jaerGa naar voetnoot1780
[pagina 108]
Sinen vader soeken daer naer.Ga naar voetnoot1781 Te Kardoel quam hi doe geraect,Ga naar voetnoot1782 Daer hi riddere ward gemaect. 1784[regelnummer] Nu heeft hi die grise covle anGa naar voetnoot1784 Ende es een begeven man.Ga naar voetnoot1785 Dus latickene daer begeven blivenGa naar voetnoot1786 Ende sal u van Arture scriven.	voetnoot1647 Hine ... mee: hoe langer hoe verder te rijden. voetnoot1649 veste: burcht. voetnoot1651 Sach: had gezien; vore: voorlangs. voetnoot1653 Vasseel: ellendeling. voetnoot1655 Gine: zonder dat u; eer: eerst. voetnoot1657 horet = horedet; gi (...) algader: u allen; hier vore: zie vs. 623 en vgl. voetnoot1659 eygen goet: eigen bezit, nl. allodiaal goed d.w.z. grond die geen leen- of erfpachtgoed is. voetnoot1660 Ende verbindt vs. 1658 met vs. 1660; omtrent: rondom. voetnoot1661 tyran: ellendeling, wreedaard (onderwerp); gescent: van haar land beroofd. voetnoot1665 den genen: die (nl. de stiefvader). voetnoot1666 Genen: die. voetnoot1667 meeste: ergste. voetnoot1668 metter spoet: dadelijk. voetnoot1669 Vaste: snel. voetnoot1671 marc: benaming van een gewicht voor goud of zilver. voetnoot1672 spire: spion, verkenner. voetnoot1673 bode: boodschapper, gezant. voetnoot1674 riddere van aventuren: een dolende ridder. voetnoot1675 vor mi: tegenover mij; geduren: standhouden. voetnoot1678 Mire stief dochter: objekt in de genitief (zie voor deze genitief Stoett par. 172). voetnoot1679 Maer: wel, welnu (zie MNW IV, 1003). voetnoot1680 plages (= plach es): was gewoon; es verwijst naar vs. 1682. voetnoot1683 begeven: opgeven, ermee ophouden. voetnoot1684 sonder blijf: zonder twijfel. voetnoot1685 Hine: of hij (zie Stoett par. 223). voetnoot1686 seden: gewoonten, gebruikelijke manier van optreden. voetnoot1687 Geeft u op: geef u over. voetnoot1689 Ja, en benic noch gesont: ik ben immers een gezonde vent. voetnoot1692 comen ... naer: zo vijandig bejegend heht. voetnoot1694 weerd u: verdedig u. voetnoot1697 horetse = horedet se; harde verre: van zeer ver. margenoot+ 171v^b voetnoot1700 vingen tharen swerde: trokken hun zwaard. voetnoot1702 dat: zodat. voetnoot1704 ondedege: misdadige, gewetenloze. voetnoot1705 Ende geeft op: sta toch af, geef toch aan mij (zie MNW II, 639, 6). voetnoot1706 bloet: naakt, zonder enig bezit. voetnoot1708 Ens (= het en es)... tijt: daarvoor is de tijd nog niet gekomen. voetnoot1710 mi: ld. vw. bij Laet en tevens wederk. vnw. bij beraden (haplologie; zie Stoett par. 220); (mi) beraden bat: een beter plan maken, een beter besluit nemen. voetnoot1711 haddi Godsat: dat u vervloekt was (eig. dat Gods haat u trof). voetnoot1712 smijns: van het mijne, van mijn bezittingen; en penneward: ook maar het geringste (eig. de waarde van een penninc). voetnoot1714 Echt: opnieuw; onderslaen: elkaar slaan. voetnoot1716 dietden: betekenden, waren van nut. voetnoot1718 die ... zale: de kasteelbewoners die in de ridderzaal waren. voetnoot1720 hi: nl. de RmM; scinden moete: zou mogen verslaan. voetnoot1721 Want: omdat; bestont: van rechtswege toekwam. voetnoot1722 doet: zorgt ervoor; met crachte: met geweld. voetnoot1723 onderdaen: onderworpen, gehoorzaam. voetnoot1724 Noch: weer. voetnoot1725 gaet in hant: geef u over. voetnoot1729 En ees (= et en es) gene noet: dat is niet nodig, dat hoeft niet. voetnoot1731 quam te voren: verscheen. voetnoot1732 Claretten minne: de liefde van of voor Clarette; beide interpretaties passen in het verband. voetnoot1733 Daer (...) ombe: waardoor; wonder: een bewonderenswaardige, ongelooflijke daad. voetnoot1735 duren: stand houden. voetnoot1737 Dus: zo; ter noet: als de nood aan de man komt. voetnoot1740 Sonder: behalve. voetnoot1741 so: expletief bijw. voetnoot1744 oec: zelfs; wanen hi was: waarvandaan hij afkomstig was. voetnoot1748 Alst ... stat: als de juiste tijd daarvoor gekomen is. voetnoot1749 en wech: weg. voetnoot1751 was: werd; met minnen: liefderijk. voetnoot1752 tot desen: tot die tijd. voetnoot1754 int hof: in de kloostertuin. voetnoot1755/56 moenken: monniken; lof / Gaven: prezen. voetnoot1756 als te voren: vooral. voetnoot1757 Haddene (...) vercoren: had hem lief. voetnoot1758 lach hem an: oefende aandrang op hem uit (nl. om in het klooster te treden). voetnoot1759 Ent covent: en (ook) het klooster (t.w. de monniken); nevengeschikt met Die abt (vs. 1758). margenoot+ 171v^c voetnoot1760 sine: zij hem; ginder: daar. Deze regel is de consecutieve aansluiting op so lange (vs. 1759). voetnoot1761 bi dien saken: met de bedoeling. voetnoot1762 hof: kloostertuin (pars pro toto voor klooster); versiren: een sieraad zijn voor. voetnoot1763 van allen maniren: in alle opzichten. voetnoot1764 nam (...) sekerhede: nam een plechtige belofte af. voetnoot1765 bi ridderscape: bij al wat een ridder heilig is. voetnoot1766 dordine (...) brake: de gelofte zou schenden. voetnoot1767 bi ere sake: om één reden. voetnoot1768 gewinnen: als vrouw verwerven. voetnoot1769 Dit ... binnen: dit heeft hij in het kader van zijn belofte verklaard (-re (...) binnen: bij iets inbegrepen). voetnoot1770 clerc ende geleert: een geletterd man en goed opgevoed, beschaafd. voetnoot1771 hi ward (...) gekeert: zijn geest werd gericht (op); doget: deugdzaamheid, het goede. voetnoot1772 tenen vondelinge: als een vondeling. voetnoot1776 Beide grau ende oec bont: kleren van of met grijs bruin bont (een teken van adellijke geboorte). Zie MNW II, 2112. voetnoot1777 in selvere: in zilver. voetnoot1778 Sider: later. voetnoot1780 voer en wech: reed uit. voetnoot1781 soeken: om (...) te zoeken. voetnoot1782 quam (...) geraect: is beland. voetnoot1784 covle: monnikskap. voetnoot1785 een begeven man: een kloosterbroeder. voetnoot1786 begeven: in het klooster zijnde, van de wereld afgezonderd.

Vorige Volgende

Hoe die riddere metter mouwen der joncfrouwen stiefvader doet sloech ende hoe hi moenc werd