Onze Taal. Jaargang 70
(2001)– [tijdschrift] Onze Taal–
Auteursrechtelijk beschermdOnze Taal. Jaargang 70. Genootschap Onze Taal, Den Haag 2001
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar DBNL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Onze Taal. Jaargang 70 uit 2001.
De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beijvert zich voor het verkrijgen van toestemming van alle rechthebbenden; eenieder die meent enig recht te kunnen doen gelden op in dit tijdschrift opgenomen bijdragen, wordt verzocht dit onverwijld aan ons te melden (mailto:dbnl.auteursrecht@kb.nl).
redactionele ingrepen
Koppen tussen vierkante haken zijn toegevoegd.
De opmaak van het origineel is in deze digitale editie niet weer te geven. Kaderteksten zijn tussen paragrafen in geplaatst of aan het einde van een pagina.
p. 338-339: de tabel op deze pagina's is te breed om in deze digitale versie in zijn geheel te kunnen worden weergegeven. Daarom is deze tabel hier in delen onder elkaar geplaatst.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de pagina's met advertenties (deel 9: 235, deel 10: 255, I, II, III, IV, 272, deel 11: 307, deel 12: 336, 337, 352) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[Deel 1, pagina 1]
Onze Taal
TAALMYTHE: ‘AANTAL TAALFOUTEN IN DE KRANT STIJGT’
Was de corrector inderdaad betrouwbaarder dan de spellingchecker?
Taalkronkels die net niet in de krant kwamen
Bonnenmonarchie, branddating, overgangsconsulente
Het jaar 2000 in twintig trefwoorden
Onze talen: Chinees
‘Ik zal het kort houden...’
‘Ik zal het kort houden...’
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang januari 2001
[Deel 1, pagina 2]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85
van 10.00-12.30 en 14.00-16.30
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
http://www.onzetaal.nl
(Webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 46.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, mevr. P.M. Veltman-Laseur, mr. E.L.J. van Vliet
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Marlies Philippa, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Corriejanne Timmers, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,- (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,- per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,- per jaar (per luchtpost f 65,-).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan per 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,- per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette beschikbaar. Inlichtingen bij Centrum voor Gesproken Lektuur: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341-55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-. Opgave: Ringlaan-Noord 68, B-8420 De Haan, telefoon 00/32 50 31 73 66.
In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., De Haan.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 1 januari 2001
‘Ik heb van Charivarius' boekje Is dat goed Nederlands? een zevende druk: herzien en uitgebreid. Op het titelblad staat de trotse vermelding: 25ste-27ste duizendtal. Geen kattenpis. Of is het miezerig weinig? Van Jan Renkema's Schrijfwijzer zijn er intussen zo'n 340.000 verkocht. En al die mensen kopen het niet omdat de kleur van het kaftje zo goed bij hun bankstel past. Deze maand in Onze Taal (blz. 8)’
[Deel 1, pagina 3]
| TAALMYTHE: | |
| 4 | Hans van den Heuvel
ER STAAN MEER TAALFOUTEN IN DE KRANT DAN VROEGER Was de corrector van vlees en bloed inderdaad betrouwbaarder dan de elektronische spellingchecker? Hans van den Heuvel heeft er een uitgesproken mening over. |
| 6 | Joop van der Horst
VROEGER WAS HET NIET BETER Joop van der Horst reageert op het betoog van Hans van den Heuvel en komt tot heel andere conclusies. |
| 9 | Han Verbakel
‘DE INVOERING VAN DE 36-JARIGE WERKWEEK’ Taalkronkels die net niet in de krant kwamen De eindredactie van een krant weet de meeste taalfouten wel te onderscheppen. Een inventarisatie van taalblunders die de krant net niet haalden. |
| 18 | Ton den Boon
BONNENMONARCHIE, BRANDDATING, OVERGANGSCONSULENTE Het jaar 2000 in twintig trefwoorden Ook de nieuwgeboren woorden van 2000 geven weer haarfijn aan wat ons het afgelopen jaar zoal bezighield. Een overzicht van opmerkelijke neologismen. |
| 22 | Gaston Dorren
ONZE TALEN [SLOT]: CHINEES ‘Nazaat van de draak’ leest liever Frans en chat in het Engels Pallas Lam over het onderwijs in haar moedertaal, het Chinees. |
| 24 | Wim Blokzijl
‘IK ZAL HET KORT HOUDEN...’ Tijdsoverschrijding bij voordrachten Welke maatregelen kunt u nemen om te voorkomen dat uw toespraak uitloopt? |
| En verder | |
|---|---|
| 14 | Landdag |
| 14 | Schouwhengst |
| 15 | Nog eens: ontbrekende leestekens |
| 16 | 68 andere woorden voor fusion cooking/Ander woord voor branddating |
| 17 | Apenvertalingen |
| 27 | De herkomst van tompoes |
| 28 | Verwijstermen in partner- en familierelaties |
| Rubrieken | |
| 11 | Vraag en antwoord: mobile/mobiel; afbreken mixer en maya; opleuken |
| 12 | Reacties: ontbrekende leestekens; (de) majesteit; taalergernissen; virtueel; muurgedichten; de uitspraak van de c; de uitvinding van de spatie |
| 26 | Taal in beeld |
| 30 | Het proefschrift van... Ineke van de Craats: bezitsrelaties leren |
| 31 | Geschiedenis op straat: Zuwe |
| 32 | Tamtam: meldpunt taalbescherming; statuten mogen in het Fries, UvA heft studie op; Amerikaanse spelling op Engelse scholen; streektaal vult de kerken |
| 33 | InZicht over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 34 | Tijdschrift: Veldeke |
| 36 | Ruggespraak |
[Deel 1, pagina 12]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal,
Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag
(e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 2/3, pagina 37]
Onze Taal
TELOORGANG OF SURVIVAL?
Taalkenmerken die het lot van Engelse leenwoorden bepalen
Etymologische broodjes-aap
Interview met Antoine Braet, hoogleraar retorica
Weg met dialect op tv
Een zonnige toekomst voor nationale talen
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang februari/maart 2001
[Deel 2/3, pagina 38]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85
van 10.00-12.30 en 14.00-16.30
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(Webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 46.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, mevr. P.M. Veltman-Laseur, mr. E.L.J. van Vliet
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Marlies Philippa, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Corriejanne Timmers, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,- (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,- per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,- per jaar (per luchtpost f 65,-).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan per 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,- per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette beschikbaar. Inlichtingen bij Centrum voor Gesproken Lektuur: 0486-486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-. Opgave: Ringlaan-Noord 68, B-8420 De Haan, telefoon 00/32 50 31 73 66.
In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., De Haan.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 2/3 februari/maart 2001
‘Het Mexicaanse schiereiland Yucatán zou aan zijn naam zijn gekomen door een communicatie-stoornis tussen de Spaanse veroveraars en de oorspronkelijke bewoners, die op de vraag naar de plaatsnaam antwoordden: “Tectatan” - “Ik weet het niet”, wat vervolgens werd verbasterd tot Yucatán. Deze maand in Onze Taal (blz. 48)’
[Deel 2/3, pagina 39]
| 40 | Marinel Gerritsen en Frank Jansen
TELOORGANG OF SURVIVAL? De taalkenmerken die het lot van Engelse leenwoorden bepalen Veel Engelse leenwoorden verdwijnen na een tijdje vanzelf weer uit het Nederlands. Waarom redt het ene woord het wel en het andere niet? |
| 48 | Peter Burger
BLUNDERENDE ONTDEKKINGSREIZIGERS Etymologische broodjes-aap ‘Kangoeroe’, antwoordden aboriginals op de vraag ‘Hoe heet dat beest?’ Eigenlijk betekent kangoeroe ‘Hoe bedoelt u?’ Of toch niet? Over sterke verhalen in de taalkunde. |
| 50 | Jan Erik Grezel
‘TAALVAARDIGHEID KUN JE SLECHTS MARGINAAL BEÏNVLOEDEN’ Interview met hoogleraar Antoine Braet De pas aangetreden hoogleraar Geschiedenis van de Retorica over zijn lesmethode Taaldaden, debatteren en - onderwerp van zijn inaugurele rede - amplificeren. |
| 58 | Wilfried Vandaele
WEG MET DIALECT OP TV De toegankelijkheid van Nederlandstalige coproducties Tv-programma's die succes hebben in Vlaanderen, zijn soms een flop in Nederland, en andersom. Welke rol speelt dialect hierbij? |
| 62 | Bronisław Geremek
OOK HET POOLS BLIJFT BESTAAN Een zonnige toekomst voor nationale talen Volgens de Poolse historicus en oud-minister Geremek hoeft niemand wakker te liggen van het oprukkende Engels. Een pleidooi voor meertaligheid. |
| En verder | |
|---|---|
| 46 | De leugen regeert |
| 53 | Zet neer, dat woord! |
| 54 | Vervrouwelijkende verkleinwoorden |
| 56 | Randvoorwaarden en de wet van behoud van ellende |
| 57 | Een miljard of een biljoen? |
| 60 | Irritante tussentaal |
| 60 | Waalse onwil? |
| 61 | Taalkring Kamerleden |
| 66 | De herkomst van wetenschappelijke plantennamen |
| Rubrieken | |
| 43 | Reacties: landdag; naar Duitsland toe; chap; steenkolen-Engels; pictogrammen; ontbrekende leestekens; uitspraak van de c; fouten in de krant; corrector?; toelaten en verbieden; typografie |
| 47 | Vraag en antwoord: sieraden aantrekken; rugge(n)spraak; oud(-)president(-)directeur; symbolen voor eenheden; |
| 55 | Vergeten woorden: padoog |
| 61 | Taal in beeld |
| 64 | Taalcrypto |
| 65 | Tamtam: Europees Jaar van de Talen; gemeenten vallen over straatnamen; problemen bij beltaxi door dialect |
| 67 | Geschiedenis op straat: Nes |
| 68 | Het proefschrift van... Jos Swanenberg: Zuid-Nederlandse vogelnamen |
| 69 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 71 | Tijdschrift: De Vlaamse Taal |
| 72 | Ruggespraak |
[Deel 2/3, pagina 43]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal,
Raamweg 1a, 2596 hl Den Haag
(e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 4, pagina 73]
Onze Taal
DE HUISSTIJL VAN DE KWALITEITSKRANTEN
De grote stijlboekentest
Poldernederlands of Gooise r?
De waardering van moderne uitspraakverschijnselen
Mag et wa minde weze?
Geluidswegval in het Nederlands
‘Alitalia bruid van KLM’
Huwelijkskandidaten in metaforen
Nieuwe column: ‘Raptus’, van dichter Ingmar Heytze
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang april 2001
[Deel 4, pagina 74]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30 (f 1, - per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 46.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, mevr. P.M. Veltman-Laseur, mr. E.L.J. van Vliet
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Marlies Philippa, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Corriejanne Timmers, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,- (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,- per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,- per jaar (per luchtpost f 65,-).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan per 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,- per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette beschikbaar. Inlichtingen bij Centrum voor Gesproken Lektuur: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-. Opgave: Ringlaan-Noord 68, B-8420 De Haan, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., De Haan.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 4 april 2001
‘Als zingen de voorouder van praten is, dan moet poëzie wel de oermoeder van proza zijn. Deze maand in Onze Taal (blz. 93)’
[Deel 4, pagina 75]
| 76 | Peter Burger
DE HUISSTIJL VAN DE KWALITEITSKRANTEN De grote stijlboekentest Met hun stijlboeken gunnen de dagbladen hun lezers een kijkje in de keuken. Wat zijn de verschillen en wat voegen ze toe aan de bestaande naslagwerken? |
| 88 | Dick Smakman
POLDERNEDERLANDS OF GOOISE R? De waardering van moderne uitspraakverschijnselen Wat vinden Nederlanders erger, het Poldernederlandse ‘blaaif baai maai’ of de r van Kinderen voor Kinderen? En wat zegt dit over het Standaardnederlands van de toekomst? |
| 90 | Leendert Plug
MAG ET WA MINDE WEZE? Geluidswegval in het Nederlands Iedereen die ‘zambak’ hoort, reconstrueert dat meteen tot zandbak. Hoe doen we dat? Zijn we goede gokkers of goede luisteraars? |
| 94 | Riemer Reinsma
‘ALITALIA BRUID VAN KLM’ Huwelijkskandidaten in metaforen Bij fusies wordt de ene partij vaak de ‘bruid’ van de andere genoemd. Wat maakt dat juist bedrijf X de bruid is en Y de bruidegom? Spelen stereotypen hierbij een rol? |
| En verder | |
|---|---|
| 84 | 131 andere woorden voor branddating/Ander woord voor ... disclaimer |
| 85 | Onze Taal als dagblad |
| 92 | De erkenning van het Zeeuws |
| Rubrieken | |
| 80 | Reacties: Ziendijk; handzetter; schoonvader; mijn zwager/je oom; beleidsdiscretie en rampenpolder; lofzangen; handleiding; spreektijd; ironieteken; naar de pijpen dansen; randvoorwaarde; Naze; landdag; wet van behoud van ellende |
| 83 | Vraag en antwoord: Georges/George's/George' boek; ‘Joost mag het weten’; voor/over het voetlicht halen/komen/brengen |
| 86 | Verse woorden: nieuwe economie |
| 93 | NIEUWE COLUMN: ‘Raptus’, van dichter Ingmar Heytze |
| 95 | Geschiedenis op straat: Kostverloren |
| 96 | Het proefschrift van... Heike Martensen: van letter naar klank |
| 97 | Tamtam: ‘Taalverdediging’: extreem-rechtse werkgroep; Duitsers willen ‘Sprachpolizei’; Vlaams Parlement tegen afkortingen |
| 98 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 98 | Website: nl.taal |
| 99 | Taal in beeld |
| 100 | Ruggespraak |
[Deel 4, pagina 80]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal,
Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag
(e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 5, pagina 101]
Onze Taal
RÉGIONALE OMROEPEN, ÁDEQUATE VOORZIENINGEN
Verschuift de klemtoon echt steeds vaker naar voren?
Interview met prof. dr. Jan W. de Vries, het gezicht van het Nederlands in de wereld
De of het? Het (on)voorspelbare geslacht van Nederlandse woorden
@: apenstaartje of at?
Nieuwe rubriek: ‘Loos alarm’, met hilarische spellingtips van de computer
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang mei 2001
[Deel 5, pagina 102]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30 (f 1,- per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 46.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, mevr. P.M. Veltman-Laseur, mr. E.L.J. van Vliet
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Marlies Philippa, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Corriejanne Timmers, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,- (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,- per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,- per jaar (per luchtpost f 65,-).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan op 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,- per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette beschikbaar. Inlichtingen bij Centrum voor Gesproken Lektuur: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-. Opgave: Ringlaan-Noord 68, B-8420 De Haan, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., De Haan.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 5 mei 2001
‘De Gouden Eeuw maakt nog steeds grote indruk in het buitenland. In al die jaren heb ik zelden iemand getroffen die voor Dutch Studies koos vanwege de Nederlandse literatuur of interessante taalkundige aspecten van het Nederlands. Deze maand in Onze Taal (blz. 113)’
[Deel 5, pagina 103]
| 104 | Renée van Bezooijen
RÉGIONALE OMROEPEN, ÁDEQUATE VOORZIENINGEN Verschuift de klemtoon echt steeds vaker naar voren? Vanwaar toch die neiging om de klemtoon in bijvoeglijke naamwoorden naar voren te halen? En is het inderdaad echt iets van de laatste tien jaar? Onderzoek leidde tot verrassende uitkomsten. |
| 112 | Jan Erik Grezel
‘NEDERLAND HEEFT GEEN BUITENLANDSE TAALPOLITIEK’ Interview met prof. dr. Jan W. de Vries, het gezicht van het Nederlands in de wereld Emeritus hoogleraar De Vries over zijn zendingswerk voor de Nederlandse taal en cultuur, maar ook over het Nederlands in Indonesië en de slot-t in het Leids. |
| 116 | Jan Don
DÉ AFWAS GAAT IN HÉT SOP Het (on)voorspelbare geslacht van Nederlandse woorden Van vrijwel alle woorden weten we zonder erbij na te denken of het een de-woord of een het-woord is. Maar wat is nu precies het systeem achter die woordgeslachten? |
| En verder | |
|---|---|
| 119 | @: apenstaartje of at? |
| 119 | Jaarvergadering Onze Taal |
| 120 | Taalergernissen |
| 122 | Bommelskont |
| Rubrieken | |
| 107 | Reacties: MB/Mb; de corrector en de spellingchecker; wet van behoud van ellende; biljoen of miljard?; uitspraak van de c; ‘apenvertalingen’; Waalse onwil?; teloorgang of survival? |
| 109 | NIEUWE RUBRIEK: ‘Loos alarm’ |
| 110 | Tamtam: Italiaanse dyslectici beter af dan Engelse; Godsnaam in nieuwe bijbelvertaling; studie Fries aan UvA blijft toch bestaan |
| 111 | Vraag en antwoord: kleine letter aan begin zin; Berber(s); heen( )kijken; iets op je bord/brood krijgen |
| 115 | Geschiedenis op straat: Lange Mare |
| 123 | Raptus |
| 124 | Het proefschrift van... Reinier Cozijn: oogbewegingen en tekstbegrip |
| 125 | Taalcrypto |
| 126 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 126 | Tijdschrift: Ons Erfdeel |
| 128 | Ruggespraak |
[Deel 5, pagina 107]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal,
Raamweg 1a, 2596 hl Den Haag
(e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 6, pagina 129]
Onze Taal
HOEST? VEEL SUC6!
De razendsnelle opkomst van het Sms-lands
Interview met Siemon Reker, bijzonder hoogleraar Gronings
Heeft de pratende jas de toekomst?
Parlementariër Judith Belinfante over taalpolitiek
Nieuwe rubriek: ‘Etymologica’
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang juni 2001
[Deel 6, pagina 130]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30 (f 1,- per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 46.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, mevr. P.M. Veltman-Laseur, mr. E.L.J. van Vliet
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Ton den Boon, Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Matthijs Sluiter, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,- (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,- per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,- per jaar (per luchtpost f 65,-).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan op 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,- per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette beschikbaar. Inlichtingen bij Centrum voor Gesproken Lektuur: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-. Opgave: Nieuwpoortsesteenweg 29 bus 3, B-8400 Oostende, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., Oostende.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee, Karin Verheijen (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 6 juni 2001
‘Hardop in jezelf praten (door Hofland ooit “wildpraten” genoemd) mag niet. We mompelen allemaal weleens wat voor ons uit als we in gedachten zijn, maar willen daar niet op betrapt worden, net zomin als op het meedirigeren van een muziekstuk, of het bespelen van de luchtgitaar. Deze maand in Onze Taal (blz. 149)’
[Deel 6, pagina 131]
| 132 | Ewoud Sanders
HOEST? VEEL SUC6! De razendsnelle opkomst van het Sms-lands Wereldwijd suizen er krankzinnige aantallen sms-berichten door de ether. Over een nieuw, ongekend populair communicatiemiddel met een heel eigen taal. |
| 140 | Jan Erik Grezel
ER GAAT NIETS BOVEN HET GRONINGS Interview met Siemon Reker, bijzonder hoogleraar Gronings Streektaalfunctionaris, en sinds kort hoogleraar, Siemon Reker over zijn streven naar waardering voor het Gronings. |
| 148 | Frank Jansen
SPREKENDE KLEDING Heeft de pratende jas de toekomst? Er bestaan jassen waarin moderne communicatiemiddelen zijn verwerkt. Hoe levensvatbaar is dat idee? |
| 156 | Marc van Oostendorp
NIET BANG VOOR MEERTALIGHEID Parlementariër Judith Belinfante over taalpolitiek Judith Belinfante over de rol van het Nederlands in een tijd van toenemende internationalisering. |
| En verder | |
|---|---|
| 138 | 168 andere woorden voor disclaimer/Ander woord voor... royalty watcher |
| 145 | Telefoonbotje en weduwnaarspijn |
| 145 | Ooievaarskuitenvet en andere fopdrachten |
| 151 | Waar komt fuut vandaan? |
| 152 | Nog eens: tompoes en Napoleon |
| 153 | Hoe zacht is saft? |
| 157 | Weesmoeder of...? |
| 158 | Kootjes? |
| 158 | Lekker kort |
| 158 | Ikik |
| Rubrieken | |
| 135 | Reacties: orchidee; Zuwe; Tattoo geen tabakspijpje; uitspraak; miljard of biljoen?; leesrichting en kijkrichting; handleiding; Taalverdediging; groter als/groter dan |
| 139 | Vraag en antwoord: geuit/geüit; schrikkelen; voor wat betreft; ‘Als ik hen/hun was’; oorsprong vraagteken |
| 143 | Raptus |
| 144 | Tamtam: lof voor Nederlands van Máxima; Nederlands als wetenschapstaal; Belgische topambtenaren verplicht tweetalig |
| 146 | NIEUWE RUBRIEK: ‘Etymologica’ |
| 150 | Loos alarm |
| 154 | Verse woorden: gevleugelde namen |
| 159 | Geschiedenis op straat: Klif |
| 160 | Woordenboek van de poëzie: koolpikravenzwart |
| 162 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 162 | Website: Geschiedenis van het Nederlands |
| 164 | Ruggespraak |
[Deel 6, pagina 135]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 hl Den Haag (e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 7/8, pagina 165]
Onze Taal
VEELTALIG VOETBAL
Spraakverwarring onder topvoetballers?
Hij is van Domburg. Uitdrukkingen met een woordspeling op een plaatsnaam
Coppenhaven, Ter Stolp, Voghelhoek Nederlandse namen op oude zeekaarten
Opperlandse vingeroefeningen
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang juli/augustus 2001
[Deel 7/8, pagina 166]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30
(f 1,-/€0,45 per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 45.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, mevr. P.M. Veltman-Laseur
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Ton den Boon, Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Matthijs Sluiter, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,-/€3,18 (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,-/€17,24 per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,-/€24,96 per jaar (per luchtpost f 65,-/€29,50).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan op 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,-/€13,16 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette en in elektronische vorm beschikbaar. Inlichtingen bij Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-/€18,61. Opgave: Nieuwpoortsesteenweg 29 bus 3, B-8400 Oostende, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., Oostende.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee, Karin Verheijen (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 7/8 juli/augustus 2001
‘In de tweede helft gaf ik een vrije schop aan Vasco da Gama en toen begon Vampeta een beetje te zeuren: “Dat is geen vrije schop, jij niet goed gezien.” Waarop ik zei: “Hoe is 't met de hond?” Hij vroeg: “Welke hond?” Ik zei: “O, ik dacht dat je een hond had.” Dat is zo'n conversatie waarmee je even het ijs breekt. Deze maand in Onze Taal (blz. 173)’
[Deel 7/8, pagina 167]
| 168 | Jan Erik Grezel
VEELTALIG VOETBAL Spraakverwarring onder topvoetballers? Een gesprek met onder anderen Ajax-trainer Adriaanse, de spelers Arveladze (Ajax) en Zeman (Vitesse), en scheidsrechter Jol over de talige gevolgen van de internationalisering van het topvoetbal. |
| 178 | Ewoud Sanders
VAN AARDENBURG TOT ZWIJNDRECHT [1] Uitdrukkingen met een woordspeling op een plaatsnaam Van iemand die niet slim is, kun je zeggen: ‘Hij komt uit Domburg.’ Er blijken veel meer van zulke op plaatsnamen zinspelende geografische uitdrukkingen te bestaan. De eerste helft van een tweedelig overzicht. |
| 182 | Riemer Reinsma
POLDERSLOTEN IN PLEIMUIDEN Nederlandse namen op oude zeekaarten Coppenhaven, Ter Stolp, Voghelhoek: dit soort Nederlandse namen lieten onze zeevarende voorouders achter op de Europese kusten waar zij langs voeren. Over de ontroerende getuigenissen van onze maritieme geschiedenis. |
| 184 | Battus
OPPERLANDSE VINGEROEFENINGEN Twintig jaar geleden verscheen Battus' befaamde Opperlandse taal- & letterkunde. In november komt er eindelijk een nieuwe, herziene editie. Tot die tijd maandelijks een voorproefje. |
| 188 | Ad Foolen
‘IK LIEP WEG OM METEEN TERUG TE KOMEN’ Het ‘vooruitblikkende’ om ‘Zij ging op zoek naar die ene trui, om te ontdekken dat die uitverkocht was.’ Is dat om hier wel op z'n plaats? Een oude taalkwestie opnieuw bekeken. |
| En verder | |
|---|---|
| 176 | Word-leed |
| 181 | Congres Onze Taal |
| 181 | Cd-rom met alle jaargangen Onze Taal |
| 189 | Straattaal |
| 189 | Vreemdvormingen |
| 190 | Deskundigen maken zich sterk voor de streektaal |
| Rubrieken | |
| 174 | Reacties: Nes; Vijfhuizen; randvoorwaarde; handelswijze?; dé vierkant; kb of Kb?; vraagteken; apenstaartje of at |
| 177 | Vraag en antwoord: ‘Zij zijn elkaars gelijke(n)’; aambeeld/aanbeeld; verzoeke; overleden zijn |
| 186 | Etymologica: klanken en wetten |
| 191 | Loos alarm |
| 192 | Woordenboek van de poëzie: bereshit |
| 193 | Raptus: podiumdichters |
| 194 | Tamtam: ongekuiste taal in Handelingen Kamer; Max en Anne populairste kindernamen; scepsis over pauselijke vertaaleisen |
| 195 | Taalcrypto |
| 196 | Het proefschrift van... Klarien van der Linde: schoow |
| 197 | Geschiedenis op straat: De Aa |
| 198 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 199 | Tijdschrift: Ad Rem |
| 200 | Ruggespraak |
[Deel 7/8, pagina 174]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 hl Den Haag (e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 9, pagina 201]
Onze Taal
‘TAAL IS VOORAL OOK LÉÚK’
Een blik op de Nederlandse taalcolumns
Zingen in gebarentaal
Interview met dr. F. de Tollenaere, de archeoloog van het Nederlands
Hoe braaf is braaf?
Over veranderende woordbetekenissen
‘Taal en beeld’: congres Onze Taal
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang september 2001
[Deel 9, pagina 202]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30
(f 1,-/€0,45 per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 45.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, lic. L. Permentier, mevr. P.M. Veltman-Laseur
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Ton den Boon, Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Matthijs Sluiter, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,-/€3,18 (Bfr. 125).
Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,-/€17,24 per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,-/€24,96 per jaar (per luchtpost f 65,-/€29,50).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan op 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,-/€13,16 per jaar; opgave voor CJP'ers uitsluitend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette en in elektronische vorm beschikbaar. Inlichtingen bij Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-/€18,61. Opgave: Nieuwpoortsesteenweg 29 bus 3, B-8400 Oostende, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., Oostende.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee, Karin Verheijen (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 9 september 2001
‘Rappers doen iets waar zelfs de meeste experimentele dichters alleen maar van kunnen dromen: ze vinden de taal ter plekke uit. Nederhop ligt lichtjaren voor op het woordenboek. Deze maand in Onze Taal (blz. 215)
[Deel 9, pagina 203]
| 204 | Frank Jansen
‘TAAL IS VOORAL OOK LÉÚK’ Een blik op de Nederlandse taalcolumns Huib Boogert, Peter Burger, Wim Daniëls, Jan Kuitenbrouwer en Ewoud Sanders: er is geen gebrek aan taalcolumnisten in de kranten. Frank Jansen vergelijkt ze met elkaar. |
| 212 | Marc van Oostendorp
ZINGEN IN GEBARENTAAL Doventolken op het concertpodium Gebarentaaltolken Gerdinand Wagenaar en Mindy Brown over zingen in een taal die vooral gebruikt wordt door mensen die niet kunnen horen. |
| 216 | Jan Erik Grezel
‘COMPLEET IS EEN WOORDENBOEK NOOIT’ Interview met dr. F. de Tollenaere, de archeoloog van het Nederlands Dr. F. de Tollenaere legt sinds jaar en dag nauwgezet de fundamenten van onze woorden bloot. Een gesprek met een perfectionistische kamergeleerde. |
| 222 | Ewoud Sanders
VAN AARDENBURG TOT ZWIJNDRECHT [2] Uitdrukkingen met een woordspeling op een plaatsnaam Van iemand die niet slim is, kun je zeggen: ‘Hij komt uit Domburg.’ Er blijken veel meer van zulke op plaatsnamen zinspelende geografische uitdrukkingen te bestaan. Het tweede deel van een overzicht. |
| 230 | Hans Heestermans
HOE BRAAF IS BRAAF? Over veranderende woordbetekenissen Vroeger wilde stout nog zoveel zeggen als ‘fier’ en ‘zelfbewust’. Hoe kunnen woordbetekenissen zo veranderen, van positief naar negatief, en andersom? |
| En verder | |
|---|---|
| 207 | Congres Onze Taal: ‘Taal en beeld’ |
| 213 | Oproep sprekershoek congres |
| 214 | 199 andere woorden voor royalty watcher/Ander woord voor... loungen |
| 227 | Opperlandse vingeroefeningen [2]: Het lam is lam |
| 228 | Kort verslag jaarvergadering Genootschap Onze Taal |
| Rubrieken | |
| 208 | Reacties: ikik; de of het?; woorden (voor)spellen; tompoes en Napoleon; schrik; Vijfhuizen; het Klif; lekker kort |
| 210 | Loos alarm |
| 211 | Vraag en antwoord: controleren; vijf na/over acht; het huwelijk consum(m)eren |
| 215 | Raptus: rapture |
| 219 | Tamtam: spraakverwarring oorzaak dodelijk vliegtuigongeluk; weinig Nederlands in allochtone gezinnen; Dordtse politie leert Papiamento |
| 220 | Etymologica: verre familie |
| 226 | Woordenboek van de poëzie: diensthuis |
| 229 | Taal in beeld |
| 232 | Het proefschrift van... Ab van Langevelde: het bedrijfsleven en het Fries |
| 233 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 234 | Website: Taaldatabanken.com |
| 236 | Ruggespraak |
[Deel 9, pagina 208]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 HL Den Haag (e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 10, pagina 237]
Onze Taal
TAALMYTHE: VAAG NEDERLANDS RUKT OP
Spreken we inderdaad steeds wolliger of worden we juist directer?
Retorica als remedie
Interview met Quintilianus-vertaler
Piet Gerbrandy
Tuinapparatuur of garden equipment?
Nuanceverschillen tussen Nederlandse en Engelse termen
Lambert ten Kate:
een 18de-eeuwse taalkundige pionier opnieuw uitgegeven
Bezoek de taaldag van Onze Taal op 3 november in Rotterdam, met voordrachten en optredens.
Zie bladzijde 245 van dit nummer.
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang oktober 2001
[Deel 10, pagina 238]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30
(f 1,-/€0,45 per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 45.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, lic. L. Permentier, mevr. P.M. Veltman-Laseur
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Ton den Boon, Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Matthijs Sluiter, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,-/€3,18 (Bfr. 125).
Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,-/€17,24 per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,-/€24,96 per jaar (per luchtpost f 65,-/€29,50).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan op 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,-/€13,16 per jaar; opgave voor CJP'ers uitslúítend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette en in elektronische vorm beschikbaar. Inlichtingen bij Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341-55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-/€18,61. Opgave: Nieuwpoortsesteenweg 29 bus 3, B-8400 Oostende, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., Oostende.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee, Karin Verheijen (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 10 oktober 2001
‘Ik wilde eigenlijk promoveren op de taalkundige structuur van recepten. De kookboeken stonden op het Meertens Instituut in een kast op de kamer van een collega die haar hond meenam naar het werk. Die hond lag altijd voor de kast met kookboeken en besprong iedereen die binnenkwam. Omdat ik er eigenlijk niet langs durfde, heb ik toen maar een veiliger onderwerp gekozen. Deze maand in Onze Taal (blz. 265)’
[Deel 10, pagina 239]
| TAALMYTHE | |
| 240 | Charles den Tex
VAAG NEDERLANDS RUKT OP ‘Een stukje corporate image voor ons als professionals’ Marktwerking, verzelfstandiging: het omhelzen van bedrijfslevenmetaforen heeft geleid tot veel vaagheid. En dit voorbeeld staat niet op zichzelf, meent Charles den Tex. |
| 242 | Riemer Reinsma
EEN EILAND VAN VAAGHEID IN EEN OCEAAN VAN DUIDELIJKHEID Vage taal alleen in politiek in opmars Is vage taal echt zo'n wijdverbreid verschijnsel als Charles den Tex beweert? Riemer Reinsma denkt van niet. |
| 250 | Jaap de Jong
RETORICA ALS REMEDIE TEGEN DE OPPERVLAKKIGHEID Interview met Quintilianus-vertaler Piet Gerbrandy Dit jaar verscheen eindelijk Quintilianus' meesterwerk De opleiding tot redenaar in het Nederlands. Vertaler Piet Gerbrandy over welsprekendheid, taalonderwijs en stijlgevoel. |
| 257 | Jan Renkema, Emmy Vallen en Hans Hoeken
TUINAPPARATUUR OF GARDEN EQUIPMENT? Verschillen in betekenisnuance tussen Nederlandse en Engelse termen Er wordt vaak beweerd dat Engelse termen een andere betekenisnuance hebben dan Nederlandse. Maar wordt dat ook zo ervaren? Onderzoek leverde verrassende resultaten op. |
| 260 | Jan Noordegraaf en Marijke van der Wal
EEN STANDBEELD VOOR LAMBERT TEN KATE Een achttiende-eeuwse taalkundige pionier opnieuw uitgegeven Binnenkort wordt het belangrijkste boek van Lambert ten Kate (uit 1723) heruitgegeven. Over een Amsterdamse koopman die als taalkundige zijn tijd ver vooruit was. |
| 264 | Susanne van der Kleij en Marc van Oostendorp
‘DE VLAAMSE VERGADERCULTUUR IS MANNELIJKER’ Taalkundige Marinel Gerritsen over cultuurverschillen in communicatie Hoe verschillen Nederlanders en Vlamingen van elkaar als het gaat om communicatie? Interview met de nieuwbakken hoogleraar Marinel Gerritsen. |
| En verder | |
|---|---|
| 245 | Congres Onze Taal: ‘Taal en beeld’ |
| 254 | Toch zoekfunctie ‘volledige tekst’ op Van Dale-cd-rom |
| 262 | Vijf keer meer dan |
| 266 | Nog meer uitdrukkingen met een woordspeling op een geografische naam |
| 268 | Opperlandse vingeroefeningen [3] |
| 269 | Zoek de verschillen |
| 269 | Contributie 2002 |
| Rubrieken | |
| 246 | Reacties: Kortrijk; ironieteken; apenstaartje; Rembrandt; Scandinavische aa's; Egg Harbor; x-rijke woorden; Max en Anne; articulatieluiheid; geen KB voor kilobyte; blaffetuur; zondagsletter |
| 249 | Vraag en antwoord: een belangrijk(e) stempel drukken; promiscu(e); hernemen |
| 253 | Verse woorden: de persoonlijke noot |
| 256 | Taalcrypto |
| 268 | Taal in beeld |
| 270 | Loos alarm |
| 270 | Raptus: wat bedoelt de dichter? |
| 271 | Geschiedenis op straat: Bus |
| 273 | Tamtam: discussie over Turk in Van Dale; website hekelt Van Dale-cd-rom; Nicoline van der Sijs krijgt Visser-Neerlandiaprijs |
| 274 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 274 | Tijdschrift: Met andere woorden |
| 276 | Ruggespraak |
[Deel 10, pagina 246]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 hl Den Haag (e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 10, pagina 269]
CONTRIBUTIE 2002
Bestuur Genootschap Onze Taal
Het genootschap heeft de prijs van het lidmaatschap twee jaar lang op f 38,- kunnen houden. Gezien de algehele prijsstijging in die periode en onder meer vanwege het wegvallen van de subsidie van de Nederlandse Taalunie, is het bestuur nu toch genoodzaakt de prijs van het lidmaatschap van Onze Taal te verhogen.
| Prijzen Onze Taal in 2002 | € | f | |
|---|---|---|---|
| • | Nederland, België, Ned. Antillen, Aruba, Suriname | 19,- | 41,87 |
| • | buitenland binnen Europa | 27,50 | 60,60 |
| • | buitenland binnen Europa per luchtpost | 29,50 | 65,01 |
| • | buitenland buiten Europa | 35,00 | 77,13 |
| • | CJP/via VAN | 15,00 | 33,06 |
| • | collectief abonnement | ||
| - stamabonnement | 52,50 | 115,69 | |
| - alle volgende | 8,50 | 18,73 | |
| • | los nummer | 3,50 | 7,71 |
Op het januarinummer 2002 van Onze Taal treft u de acceptgiro voor de contributie voor het jaar 2002 aan.
[Deel 11, pagina 277]
Onze Taal
THEMA: NEDERLANDS DIGITAAL
Is spraaktechnologie gehandicapt?
De prestaties van de spraakherkenner
Interview met drie hoogleraren computerlinguïstiek
Automatische tekstsamenvatting
De taalgevoeligheid van zoekmachines
Teksten (de)coderen met de computer
Taal- en spraaktechnologie in het talenonderwijs
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang november 2001
[Deel 11, pagina 278]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900-345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30
(f 1,-/€0,45 per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 45.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, lic. L. Permentier, mevr. P.M. Veltman-Laseur
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Ton den Boon, Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Matthijs Sluiter, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,-/€3,18 (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,-/€17,24 per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,-/€24,96 per jaar (per luchtpost f 65,-/€29,50).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan op 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,-/€13,16 per jaar; opgave voor CJP'ers uitslúítend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette en in elektronische vorm beschikbaar. Inlichtingen bij Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-/€18,61. Opgave: Nieuwpoortsesteenweg 29 bus 3, B-8400 Oostende, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., Oostende.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee, Karin Verheijen (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 11 november 2001
‘RSI-patiënten en gehandicapten die intensief gebruikmaken van spraaksoftware, blijken een verhoogde kans te hebben op een overgevoelige keel, heesheid en het volledig wegvallen van de stem. Spreken is zilver; en misschien is dat mooi genoeg. Deze maand in Onze Taal (blz. 283)’
[Deel 11, pagina 279]
| THEMA: NEDERLANDS DIGITAAL | |
| 281 | Herbert Blankesteijn
IS SPRAAKTECHNOLOGIE GEHANDICAPT? De computer kan spreken en luisteren. Dat is nuttig bij diverse handicaps, en voorkomt ook handicaps. Maar is het ook handiger dan lezen, tikken of klikken? |
| 284 | Helmer Strik
DE PRESTATIES VAN DE SPRAAKHERKENNER Hoe begrijpt de computer wat we tegen hem zeggen? Over het hoe en wat van de moderne spraakherkenner. |
| 288 | Peter-Arno Coppen
‘EEN MOOIE MANIER OM TAAL TE BESCHRIJVEN’ Interview met drie hoogleraren computerlinguïstiek die een belangrijk stempel hebben gedrukt op de taaltechnologie in Nederland. |
| 291 | Wilbert Spooren
AUTOMATISCHE TEKSTSAMENVATTING EN DE BETEKENIS VAN WOORDEN Tekstverwerkers kunnen teksten ook samenvatten, alleen komt daar zelden iets bruikbaars uit. Maar er is iets nieuws: ‘latente semantische analyse’. |
| 293 | Theo Stielstra
DE TAALGEVOELIGHEID VAN ZOEKMACHINES Internetzoekmachines worden steeds geavanceerder. De jongste versies proberen zelfs menselijke taal te begríj́pen. Hoe gaat dat in z'n werk? |
| 296 | Marc van Oostendorp
TEKSTEN (DE)CODEREN MET DE COMPUTER Met al dat e-mail- en telefoonverkeer wordt afluisteren ook steeds makkelijker. Hoe kunnen computers helpen om dat ene verdachte mailtje te onderscheppen? |
| 298 | Jan Erik Grezel
TAAL- EN SPRAAKTECHNOLOGIE IN HET TALENONDERWIJS In de taalklas van de toekomst zouden kinderen Engels, Frans of Duits kunnen leren van een pratende computer. Een inventarisatie van de huidige mogelijkheden. |
| 308 | Harry Cohen
WAT WILLEN TAALPURISTEN NU EIGENLIJK? Nog steeds vindt er af en toe een kleine puristische opleving plaats. Waar komt de neiging tot taalzuivering toch vandaan? En waarom is die zo hardnekkig? |
| En verder: | |
|---|---|
| 287 | Jan Kuitenbrouwer: Dag zeik niet |
| 287 | Linkse koppelingen |
| 304 | Weesmoeder |
| 304 | Telefoonbotje |
| 306 | 91 andere woorden voor loungen /Ander woord voor... interface |
| 311 | Opperlandse vingeroefeningen [4] |
| 315 | De taal van Atlantis |
| Rubrieken | |
| 300 | Raptus: cyberpoëzie |
| 301 | Loos alarm |
| 301 | Reacties: ode aan de spellingcontrole; etymologisch woordenboek; sjouw; Myceens; van Utrecht zijn; Esperanto in vliegverkeer; Anton Korteweg; brave soldaat |
| 305 | Vraag en antwoord: vatten/vaten; ‘Meld(t) u aan’; Newyorks/New-Yorks/New Yorks |
| 311 | Taal in beeld |
| 312 | Etymologica: naaste familie |
| 314 | Geschiedenis op straat: Dries |
| 316 | Woordenboek van de poëzie: centenvanger |
| 317 | Tamtam: taalgen gelokaliseerd; taal Bin Laden |
| 318 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 318 | Website: gebarentaal op internet |
| 320 | Ruggespraak |
| De vignetten in dit nummer zijn van Frank Dam. | |
[Deel 11, pagina 301]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren. Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 hl Den Haag (e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.
[Deel 11, pagina 319]
Het Genootschap Onze Taal heeft sinds juni 1997 een eigen website (www.onzetaal.nl), met onder meer artikelen uit het maandblad, taalnieuws, taaladviezen en een ruime verzameling koppelingen naar andere websites over taal. De website wordt dagelijks naar schatting door ongeveer 1.500 internetgebruikers bezocht. Ten behoeve van het onderhoud van deze website is er bij het genootschap ruimte voor een
stagiair webredactie (v/m)
voor een periode van drie maanden. Kandidaten voor deze stageplaats zijn letterenstudenten met gevoel voor taal en belangstelling voor elektronisch publiceren. Naar gelang de belangstelling van de stagiair kan hij/zij worden ingezet voor redactionele werkzaamheden (schrijven nieuwsberichten en andere teksten; opzetten nieuwe afdelingen; e-mailcorrespondentie met gebruikers, enzovoort) en/of technisch onderhoud (bijhouden HTML-pagina's, enzovoort).
Standplaats: Den Haag. Aanvangsdatum: in overleg. Aan deze stageplaats is een stagevergoeding en eventueel een reiskostenvergoeding verbonden. Informatie: Marc van Oostendorp (webredactie@onzetaal.nl).
[Deel 12, pagina 321]
Onze Taal
AFSCHEID VAN DE GULDEN
Muntnamen in uitdrukkingen
Bijnamen van ons verdwijnende geld
De toekomst van eurowoorden
Adviezen voor PowerPoint-presentaties
De positie van het Zeeuws
Het taaljaar 2001: de belangrijkste gebeurtenissen en de meningen van bekende taalgebruikers
Maandblad van het Genootschap Onze Taal
Beschermvrouwe H.K.H. Prinses Juliana
70ste jaargang december 2001
[Deel 12, pagina 322]
genootschap
onze taal
Raamweg 1a
2596 HL Den Haag
telefoon: 070 - 356 12 20
fax: 070 - 392 49 08
e-mail: onzetaal@onzetaal.nl
Taaladviesdienst: 0900 - 345 45 85, van 10.00-12.30 en 14.00-16.30
(f 1,-/€0,45 per minuut)
e-mail: taaladvies@onzetaal.nl
Onze Taal op internet:
www.onzetaal.nl
(webredacteur: Marc van Oostendorp)
Het Genootschap Onze Taal (opgericht in 1931) stelt zich ten doel het verantwoorde gebruik van de Nederlandse taal te bevorderen en aan hen die haar gebruiken meer begrip en kennis daarvan bij te brengen. Het maandblad Onze Taal (oplage 45.000) wil op prettig leesbare en taalkundig verantwoorde wijze inzicht geven in alle zaken die het taalgebruik betreffen. Niet alleen de deskundige is aan het woord in Onze Taal, maar ook en vooral de taalgebruiker in welke hoedanigheid ook.
De bijdragen in het tijdschrift weerspiegelen niet noodzakelijk de mening van de redactie. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van de redactie nodig.
De redactie betracht altijd de grootst mogelijke zorgvuldigheid bij het regelen van overnamerechten van illustraties e.d. Wie desondanks meent zekere aanspraken te kunnen maken, verzoeken wij contact op te nemen met de redactie.
Bestuur Genootschap Onze Taal
mr. F.W. Kist, voorzitter
mevr. mr. C.M. le Clercq-Meijer, secretaris
drs. J. van der Steen RA, penningmeester
mevr. prof. dr. F. Balk-Smit Duyzentkunst, vice-voorzitter
dr. J.A. Brandenbarg, C.N.F. van Ditshuizen, drs. S. Gaaikema, mevr. drs. V.M.E. Kerremans, mevr. M. van Paemel, lic. L. Permentier, mevr. P.M. Veltman-Laseur
Secretariaat
| drs. P.H.M. Smulders, directeur |
| mevr. H.M.J. van der Laan |
| mevr. H. Bakker |
| Elly Molier |
Taaladviesdienst
| Linda den Braven |
| Rutger Kiezebrink |
| Joanne Klumpers |
| Laura Vening |
Redactie
| Peter Smulders, secretaris |
| Peter-Arno Coppen |
| Jaap de Jong |
| Kees van der Zwan |
| Saskia Aukema, redactiemedewerker |
| Raymond Noë, redactiemedewerker |
Vaste medewerkers
Ton den Boon, Peter Burger, Harry Cohen, Jan Erik Grezel, Hans Heestermans, Ingmar Heytze, Frank Jansen, Hein de Kort, Guus Middag, Marc van Oostendorp, Gineke van der Putten, Riemer Reinsma, Ewoud Sanders, Nicoline van der Sijs, Matthijs Sluiter, Jaap Vegter
Onze Taal verschijnt tienmaal per jaar, met een dubbelnummer in februari/maart en juli/augustus. Prijs los nummer f 7,-/€3,18 (Bfr. 125). Lidmaatschap (inclusief abonnement) voor Nederland, België, Suriname, Aruba en de Nederlandse Antillen f 38,-/€17,24 per jaar (Bfr. 700); buiten deze landen f 55,-/€24,96 per jaar (per luchtpost f 65,-/€29,50).
Op groepsabonnementen wordt korting verleend. Inlichtingen hierover bij het secretariaat. Opzegging van het lidmaatschap dient te geschieden vóór 1 november; het eindigt dan op 31 december.
Prijs voor CJP-houders: f 29,-/€13,16 per jaar; opgave voor CJP'ers uitslúítend aan Federatie CJP, Postbus 3572, 1001 AJ Amsterdam.
Voor mensen met een leeshandicap is Onze Taal ook op cassette en in elektronische vorm beschikbaar. Inlichtingen bij Federatie van Nederlandse Blindenbibliotheken: 0486 - 486 486. Onze Taal wordt in elektronische vorm voor brailleschrift beschikbaar gesteld door de CBB. Inlichtingen: 0341 - 55 10 14.
Een abonnement op het tweemaandelijkse blad Nederlands van Nu (van de Vlaamse Vereniging Algemeen Nederlands) kost leden van Onze Taal Bfr. 750 of f 41,-/€18,61. Opgave: Nieuwpoortsesteenweg 29 bus 3, B-8400 Oostende, telefoon 00/32 50 31 73 66. In Nederland: giro 3992897 t.n.v. Ver. Alg. Ned., Oostende.
Het genootschap werkt samen met: het Meertens Instituut voor onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur, Amsterdam; de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant; het Centrum voor Taal en Techniek van de Technische Universiteit Eindhoven; de Afdeling Nederlands van de Rijksuniversiteit Groningen; de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden; het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Leiden; de Vakgroep Nederlands van de Katholieke Universiteit Nijmegen; de afdeling Neerlandistiek van de Universiteit van Amsterdam; de Faculteit der letteren, opleiding Nederlandse Taal en Letterkunde van de Vrije Universiteit van Amsterdam; het Instituut Nederlands van de Universiteit Utrecht; de Vakgroep taalkunde van de Fryske Akademy; de Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap van de Technische Universiteit Delft.
Vormgeving: Ad van der Kouwe, Inge Kwee, Karin Verheijen, (Manifesta), Rotterdam
Omslagillustratie: Frank Dam
Druk: Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht
ISSN 0165-7828
70ste jaargang nummer 12 december 2001
‘Over communicatie maakt men steeds vaker totaal ongefundeerde opmerkingen. Bert Beij van Lever Fabergé onlangs in NRC Handelsblad: “Zeeppoeder communiceert te veel agressiviteit. Zakjes [met zeeppoeder] communiceren zorgzaamheid.” Deze maand in Onze Taal (blz. 338)’
[Deel 12, pagina 323]
| AFSCHEID VAN DE GULDEN | |
| 324 | Ewoud Sanders
TOT DE LAATSTE STUIVER Namen van munten in uitdrukkingen Op de de markt is ‘je gulden een daalder waard’ - in uitdrukkingen leiden muntnamen een hardnekkig bestaan. Welke zegswijzen zijn er zoal met stuiver, dubbeltje, kwartje en gulden? |
| 328 | Ada van der Linden
AFSCHEID VAN PIEK, JOET EN GEELTJE? Bijnamen van onze verdwijnende munten en biljetten Gaan met de aanstaande verdwijning van de gulden ook de bijnamen van ons geld verloren? Voor alle zekerheid een overzicht. |
| 330 | Ton den Boon
ZALMKIT, FRONTLOADING EN EUROKWARTJE Hebben de eurowoorden toekomst? De naderende overgang van gulden naar euro heeft al heel wat nieuwe woorden opgeleverd. Zullen die een plaats verwerven in het woordenboek van de toekomst? |
| 338 | HET TAALJAAR 2001
Meningen van taalgebruikers Wat was dit jaar het beste taalboek? En het mooiste en het ergste woord? Min of meer bekende taalgebruikers geven hun mening. |
| 340 | Marc van Oostendorp en Kees van der Zwan
HET TAALJAAR 2001 Van euro tot oorlog De belangrijkste taalgebeurtenissen van het jaar op een rijtje. |
| 344 | Marc van Oostendorp
‘IS HET ZEEUWS MINDER WAARD DAN HET LIMBURGS?’ Twee jonge Zeeuwen over de positie van hun streektaal Marco Evenhuis en Marjolein de Visser zetten zich in voor het Zeeuws. Waarom doen ze dat? En wat verwachten ze van een eventuele erkenning van hun streektaal? |
| 346 | Wim Blokzijl en Roos Naeff
ZOEVENDE ZINNEN EN VLIEGENDE VLAKKEN Adviezen voor PowerPoint-presentaties Steeds meer lezingen worden visueel ondersteund door PowerPoint-presentaties, maar de kwaliteit daarvan laat nogal eens te wensen over. Tijd voor wat richtlijnen. |
| En verder | |
|---|---|
| 334 | Groenman-taalprijs voor Ivo de Wijs |
| 336 | Aanbiedingen voor lezers |
| 349 | Dozen verkopen zonder moeite |
| 351 | Receptievaardigheden voor beginners |
| 355 | Trefwoordenregister 2001 |
| Rubrieken | |
| 331 | Reacties: Papiamento?; ‘De katten zijn naar Wateringen’; articulatieluiheid; de retorica van Bush; de of het? |
| 333 | Vraag en antwoord: geronnen; pitstop/pitsstop; po(o)lshoogte nemen; Graaf/graaf van/Van Gronsveld |
| 335 | Raptus: schoolpoëzie |
| 343 | Taalcrypto |
| 350 | Het proefschrift van... Shalom Zuckerman: heeft gezien/gezien heeft |
| 353 | InZicht: over nieuwe boeken, congressen en lezingen |
| 354 | Tijdschrift: Naamkunde |
| 356 | Ruggespraak |
[Deel 12, pagina 331]
Onze Taal biedt aan elke lezer de mogelijkheid tot reageren.
Stuur uw reactie naar: Redactie Onze Taal, Raamweg 1a, 2596 hl Den Haag (e-mail: redactie@onzetaal.nl).
Voor bijdragen aan deze rubriek gelden de volgende richtlijnen:
| • | Formuleer uw reactie kort en bondig (bij voorkeur niet meer dan 250 woorden). |
| • | Geef in de tekst duidelijk aan op welk artikel u reageert. |
| • | Stel uw bijdrage zodanig op dat de lezer niet wordt verplicht een vorig nummer erbij te halen. |
| • | Lever uw reactie in onder vermelding van naam, adres en (eventueel) functie. De redactie kan buiten medeweten van de auteur inkortingen en stilistische veranderingen aanbrengen in reacties, en raadpleegt bij belangrijke wijzigingen de auteur. |
Reacties kunnen doorgaans pas worden geplaatst twee maanden na het nummer waarop u reageert. Niet-geplaatste reacties worden doorgestuurd naar de auteur van het desbetreffende artikel.