87 andere woorden voor Exitpoll
Taaladviesdienst
In december vroeg de Taaladviesdienst u een Nederlands equivalent te bedenken voor het Engelse exitpoll, de aanduiding voor een verkiezingsonderzoek dat gehouden wordt bij de uitgang van het stembureau. De Stichting Natuurlijk Nederlands noemt in haar Woordenlijst onnodig Engels (2002) stembuspeiling als alternatief voor exitpoll, maar dat woord geeft - we wezen er in december al op - niet precies genoeg weer waar en wanneer het onderzoek plaatsvindt.
57 Onze Taal-lezers hebben een Nederlands woord bedacht voor exitpoll; samen droegen zij 87 alternatieven aan. Veel van deze woorden zijn samengesteld met peiling, zoals napeiling fox), nastempeiling (3x), uitgangspeiling (5x) en drempelpeiling (6x). Er zijn echter lezers die - ondanks het Engelse poll- twijfelen over peiling. E.J. Numann uit Den Haag bijvoorbeeld maakt het volgende onderscheid: een peiling geeft weer wat kiezers verwachten te gaan stemmen, een exitpoll brengt in kaart wat ze daadwerkelijk gestemd hebben. Met andere woorden: een exitpoll is een registratie van uitgebrachte stemmen, en het voorlopige karakter van peiling past daar niet goed bij. De eerdergenoemde woorden na(stem)peiling, uitgangspeiling en drempelpeiling vallen dan ook af. Een bezwaar tegen het laatste is bovendien dat drempelpeiling ook op een onderzoek bij de ingang van het stembureau kan duiden. Omdat nogal wat mensen pas in het stemhokje hun keuze maken, vinden wij ‘na afloop van het stemmen’ een belangrijk betekenisaspect van exitpoll.
De vervolgvraag is natuurlijk: welke inzendingen zijn níéet samengesteld met peiling en maken wél duidelijk dat een exitpoll na het stemmen plaatsvindt? Op het eerste gezicht komen wat ons betreft schaduwverkiezing, schaduwstemming, vertrekstemming, echostemming en stemecho in aanmerking. Bij nadere beschouwing blijken de woordenboeken echter iets anders te verstaan onder schaduwverkiezingen: ‘niet-officiële verkiezingen, bijvoorbeeld door niet-stemgerechtigden (die een beeld kunnen geven van de politieke verhoudingen)’. Een schaduwstemming zou dan een stemming zijn onder niet-stemgerechtigden, een betekenis die niet strookt met die van exitpoll. Daar komt nog bij dat een exitpoll strikt genomen geen stemming is; er is immers al gestemd. Ook vertrekstemming en echostemming voldoen daarom niet. Het element echo vinden we echter mooi gevonden: het maakt duidelijk dat er sprake is van een herhaling van iets wat kort geleden geuit is. Bij een exitpoll herhaalt de kiezer zijn zojuist uitgebrachte stem; die stem weerklinkt als het ware. Volgens ons is het kernachtige en enigszins poëtische stemecho om die reden de beste Nederlandse aanduiding voor een verkiezingsonderzoek bij de uitgang van een stembureau.
Stemecho werd eenmaal aangedragen, en wel door Marnix Klooster uit Apeldoorn. Hij ontvangt de boekenbon van €25,-, die beschikbaar gesteld is door de Stichting LOUT (Let Op Uw Taal). Wij bedanken alle inzenders voor hun bijdrage.
Auteursrechtelijk beschermd