Onze Taal. Jaargang 79

[p. 218]

Tamtam

Redactie Onze Taal

‘Het Nederlands verloedert’

De Nederlandse taal verloedert. Althans, dat vindt de overgrote meerderheid van de mensen die op 16 juni reageerden op de stelling van de dag in De Telegraaf: ‘Die meisje is onacceptabel.’

In totaal gaven 3757 mensen hun mening; 90% van hen stoort zich aan het hedendaagse taalgebruik. De grootste bronnen van ergernis zijn taalfouten in de krant (83%), het verkeerd gebruiken van de aanwijzende voornaamwoorden die en deze (79%), ambtelijk taalgebruik (70%) en Engelse uitdrukkingen in het Nederlands (68%).

De respondenten vinden dat iemand slecht Nederlands spreekt ‘als hij de geslachten van woorden niet goed gebruikt, zoals in die meisje en deze huis’ (90%), ‘als hij werkwoorden niet correct vervoegt’ (88%) en ‘als hij Nederlandse uitdrukkingen niet goed gebruikt’ (77%). Volgens 68% ligt de oorzaak hiervan in het taalonderwijs: kinderen leren volgens hen niet goed schrijven en spreken.

Vlaming begrijpt Nederlander beter dan andersom

Vlamingen hebben minder moeite met het begrijpen van het Nederlands van Nederlanders dan andersom. Dat stelt Leen Impe in haar proefschrift, waarop zij onlangs promoveerde aan de Katholieke Universiteit Leuven.

In vier Belgische en Nederlandse regio's nam de onderzoekster bij ongeveer duizend middelbare scholieren een woordbegriptest af. De Vlamingen kregen een Nederlands gekleurde uitspraak en typisch Nederlandse woorden als gozer, mazzel en geinig te horen, en de Nederlanders een Vlaamse uitspraak en woorden als goesting, hesp en ambetant.

Dat Vlamingen de Nederlandse variëteiten beter begrijpen, komt volgens Impe doordat Vlamingen ‘altijd normatief georiënteerd zijn geweest op het Nederlands. Vlamingen horen het Nederlandse Nederlands immers meer en zijn er meer mee vertrouwd.’

Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat Nederlanders uit verschillende delen van Nederland minder moeite hebben met elkaars variëteiten dan Vlamingen onderling. Dat zou komen doordat de Nederlandse variëteiten beter aansluiten bij de standaardtaal dan de Vlaamse.

Tweetalig onderwijs op het Anna van Rijn College in Nieuwegein.
Foto: © William Hoogteyling / Hollandse Hoogte

Ook op vmbo tweetalig onderwijs

Komend schooljaar beginnen zes vmbo-scholen met tweetalig onderwijs. Dat betekent dat in alle ‘leerwegen’ - basisberoepsgericht, kaderberoepsgericht, gemengd en theoretisch - zaakvakken als aardrijkskunde en biologie gegeven zullen worden in een andere taal dan het Nederlands. Nog eens zestien andere vmbo-scholen zijn bezig met de voorbereidingen op tweetalig onderwijs; zij volgen later, in de loop van 2011 en 2012.

Op zich is tweetalig middelbaar onderwijs niet nieuw: inmiddels wordt het al aangeboden op ruim 110 vwo's en havo's. Op het tweetalig vmbo zal er dertig procent van de tijd les worden gegeven in een moderne vreemde taal. In de praktijk zal dat meestal het Engels zijn, maar er zijn ook scholen, bijvoorbeeld in de grensstreek, die de voorkeur geven aan het Duits.

Demissionair staatssecretaris van Onderwijs Marja van Bijsterveldt verwacht er veel van: ‘Juist ook voor toekomstige lassers, verpleegkundigen of hotelmedewerkers is het van groot belang dat ze een taal als Engels of Duits goed beheersen. Vakmanschap houdt echt niet op bij de landsgrenzen.’

Meldpunt Taal gelanceerd

Op 15 juni is het Meldpunt Taal gelanceerd, een samenwerkingsverband van het Meertens Instituut, het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, het Genootschap Onze Taal en nog enkele andere Nederlandse en Vlaamse taalinstellingen. Het meldpunt, een idee van Ewoud Sanders, taalcolumnist van NRC Handelsblad, biedt iedereen de mogelijkheid een taalobservatie te melden (nieuwe uitdrukkingen, zinsconstructies en veranderende uitspraak van woorden). Op de website van het meldpunt (www.meldpunttaal.nl of .be) is ook informatie te vinden over het Nederlands (spelling, betekenis van woorden, herkomst van voornamen, familienamen en plantennamen), en er kan worden meegedaan aan onderzoek van taalwetenschappers (bijvoorbeeld naar voetbaltaal, dooddoeners en ‘fopdrachten’).

Alleen al in de eerste week kwamen op de website ruim 1600 reacties binnen. Volgens Marc van Oostendorp, een van de oprichters van het meldpunt, ‘zijn de meldingen doorgaans van een hoog niveau en zit er echt veel nuttig materiaal tussen’.

En verder:

Smiley Het gerechtshof in Amsterdam achtte een Hyves-bedreiging aan het adres van premier Balkenende niet strafbaar, omdat er smileys bij stonden.

Thuistaal De mate waarin Turkse en Marokkaanse migrantenkinderen thuis de eerste taal gebruiken, heeft geen negatieve invloed op hun Nederlandse schooltaalvaardigheid, zo blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht.

Latijn Het college van bestuur van de Universiteit Leiden heeft besloten dat vanaf komend collegejaar bachelor- en masterdiploma's in het Engels en Nederlands worden opgesteld en niet meer in het Latijn.

Irritatie Taalfouten in contactverzoeken zijn een van de grootste ergernissen van internetdaters. Dat blijkt uit onderzoek van onlinemagazine Singlessite, dat 538 vrijgezellen vroeg naar hun irritaties op datingsites.

Zie voor meer informatie www.onzetaal.nl/tamtam/enverder.php.