Nieuwe taal- en dichtkundige verscheidenheden. Deel 1

[p. 111]

Fragmenten des Romans van den Ridder, naderhand Heiligen, Reynolt.

[p. 113]

Voorbericht.

Indien ik met dit Stukjen in 't licht te brengen eene eeuw slechts te rug kon treden, zou deze Voorafspraak gantsch noodeloos zijn. Ieder kende toen nog de geschiedenis der Vier Heemskinderen, waartoe het behoort, nevens de andere oude Vertellingen die, van hand tot hand overgeleverd, door geheel Europa, van den Venetiaanschen golf tot Grootbrittanjens Westerstrand, gemeen waren, en, met de oude Kerkgemeenschap tot het algemeene verband der verschillende Volken en Gewesten behoorden, welke eenmaal deel van het oude Frankenrijk of dat van den Grooten Karel gemaakt, of daarmeê in naauwe betrekking gestaan hadden. Overal ontmoette men nog in mijne kindsheid de stempels en afbeeldingen dier vier Ridderen op één paard; en hunne afbeeldingen

[p. 114]

in koekdeeg behoorden volstandig tot de Sint Niklaasgiften der kinderen, wier grootmoeders, ouders, minnen, of kindermeiden, niet verzuimden hun door het verklaren van dit en alzulke beelden, een smaak van den Oud-ridderlijken moed, onverschrokkenheid, en Godsdienstige gelatenheid in te boezemen, die levens lang indrukken nalieten. Wat my betreft, ik wist op mijn zesde en zevende jaar die Historien, even gelijk my de Ovidiaansche mythologie, de Geschiedenis des Bijbels, de Romeinsche oude Historien, en al dergelijke, ongevoelig eigen geworden waren uit de eerste opvoeding, op mijn Grootmoeders en Tantes schoot, en aan hare knien genoten; en waarby mijn Vader my dan tusschen beide het Fransch instrooide, terwijl de vlijtige lezing van Cats bovendien, reeds van mijn anderhalf jaar af, mijne wijze van denken een wending gaf, die niet overéén kwam met wat men tegenwoordig de zoo vroege jeugd inboezemt; doch die eene latere diepe beoefening der geschiedenis en der wareld my heeft doen lief gewinnen. - Dan, dit in 't voorbygaan!

Ik ben dan in dezen tijd verplicht, iets van onzen Ridder Reinolt te melden. - Men wete alzoo, dat heimo van dordone ter zake van

[p. 115]

den doodslag van zijnen Oom Hugo van Bourbon door Karel den Groote, na vrij lange veete, met dezen verzoende door 't huwlijk van hem met des Keizers zuster, by wie hy de vier zonen verwekte, naar hem by den naam van heemskinderen, (in het Fransch les fils Aimon) bekend, en gedurende nu acht eeuwen vermaard. Van deze zonen, was de oudste ritsart (Richard,) doch wien ons Fragment Gitsart noemt, de tweede adelhart, de derde writsart, en de jongste reinolt geheeten; welke laatste in krachten, verstand, en Ridderlijke behendigheden, de overige verre overtrof, en dus in alles de beschermer, redder, en toevlucht zijner broederen werd.

De onmin tusschen Karel en Heimo was wel geslecht, doch daar bleven wederzijds nog gevoeligheden over; en inzonderheid droeg Karels zoon, Lodewijk, wien hy nevens zich koning deed kroonen, zijne Neven (de zoons van Heimo) een nijdig hart toe; 't geen nog aangezet werd door een weigering dezes Reinolts om hem 't paard Beiart af te staan, 't geen niemand dan hy Reinolt had kunnen temmen, en dat in sterkte en moed alle andere verr' te boven ging; gelijk het hen ook naderhand in gevaar zijnde alle vier tevens op den rug droeg en redde. Om zich van de broeders te wreken, was 't op raad van een arglis-

[p. 116]

tig hoveling, dat Lodewijk met Adelhart, Reinouts broeder, schakende, en zich daar de sterkste in wanend, hem dwong, om elkanders hoofd te spelen, en 't verloor; waarop Adelhart wel goedhartig zeide: Lieve Neef, het hoofd schelde ik u kwijt, maar speel nooit weêr om zoo kostelijk een pand; doch Lodewijk, hierdoor nog te meer verbitterd, hem met het schaakbord hoofd en aanzicht aan bloed sloeg. Reinolt, dit vervolgens vernemende, sloeg onverhoeds en in Karels byzijn den ongelukkigen en bozen speler het hoofd af, en zei: Hy had het toch reeds verbeurd.

Hiervan de geweldige haat en wraakzucht van Karel den Groote tegen Reinolt en zijne broeders. Ten gevolge van welke zy zich tot het verlaten van hun kasteel Pyrlapont genoodzaakt zagen, en met een lastpaard met goud beladen, naar 't Heidendom, als 't toen heette, op reis gingen, aan 't zwerven geraakten, en, na andere avonturen, in Terrasconien by Koning Yvo een schuilplaats vonden.