Nieuwe taal- en dichtkundige verscheidenheden. Deel 1
(1824)–Willem Bilderdijk–Tweede Fragment.
Ga naar margenoot+Ende neech den ḡue op sinen voet,
Ende dankes hem omodelike.aant.
Doe riep .Rt. astelike
Te wapene al sine baroene.
5[regelnummer]
Doe wapendem menech eelt coene.aant.
.xii. riddre te warenaant.
Wapenden sie sonder sparen.
Hare orsse sullen si bescriden,
Ende met Rt. aren hare ridenaant.
10[regelnummer]
Ten cloester waert op die moude.aant.
Ende alsi quame buten woude,
Sprac .Rt. te hem: Nu doet wale,
Ende hoert .i. luttel mine tale.
Gi moet hier bliven; ic sal varen
15[regelnummer]
Te beuerepar sonder sparen,aant.
Ende bidde roel' minen neue,
| |
[pagina 143]
| |
Dat hi mi ywe gevangen geue.
Wil hine mi geuen met ghemake
Ik nemine, op al selke sake,
20[regelnummer]
Dat ic ywen te montalbaenaant.
In minen cark' houde geuaen,
Ende berade hem so weaant.
Hine v'raet mi nomm'mee.
En wilhine mi oec geuen nietaant.
25[regelnummer]
Sprac Rt. dat coene diet
Met vrinscepen, ende met minnen,
So salict v doen bekinnen,aant.
Ende alsic blase minen horen,
Volget mi dapperlike met sporen.
30[regelnummer]
Doe antw'den die baroene:
Dit ne staet ons niet te doene;aant.
Wi kennen die fransoyse wel,
Si sijn ou'dadech ende fel.aant.
Wat so ons d'na gesciet,
35[regelnummer]
Allene waerdire niet,Ga naar voetnoot+aant.
Het sal met v varen rits',aant.
Ende v biriden adel'.
Doe sprac Rt. nemmer niet!aant.
Dan wille god niet dat ghesciet!
40[regelnummer]
Ic sal allene voren riden,
Te beuerepar sonder biden.aant.
Doe nopte .Rt. met sporenGa naar voetnoot+aant.
| |
[pagina 144]
| |
Sijn ors metten sporen van goude,
Ende reet vaste ten cloester waart.aant.
45[regelnummer]
Stoutelike ende onu'vaert.aant.
M' eer hi quam te beuerepaer,
Seit ons dat liet ou'waer,aant.
Dat roel' die coene man
Den cloest' op die moneke wan.
50[regelnummer]
Ende dat ywe (semmin leue)aant.
Hem roel' heeft op gegeuen;
Ende roel' dedele man
(Also helpe mi st ihan).
Heeft ywen (met ywen) met .i. bandeaant.
55[regelnummer]
Ghebonden bede sine hande,
Ende dedem al sonder pineaant.
Om sinen hals .i. line,aant.
Ende leddene te woude waert,
D' hi ywen metter waertGa naar voetnoot+aant.
60[regelnummer]
Sciere soude nemen dleuen,aant.
Wilden god die scade geneuen.aant.
M' doe sach roel', die eelt goet,
Rt. comen in sijn gemoet;
Ende Rt. riep: soete neue,
65[regelnummer]
Suldi mi den v'radre geuen?
Ten minen castel te montalb'
Voer ickene dan gevaen,
| |
[pagina 145]
| |
Ende beraden hem so we
Ons ne v'raet hi nemm'mee.
70[regelnummer]
Roel' antw'de saen:
Rt. dese tale laet staen.
Alse geue mi god pardoen,aant.
Ic sal den dief angen doen
(Dat segic v) bi siere kele.
75[regelnummer]
Rt sprac: Dat ware te vele:
Hets miere kind' oud' vad';aant.
Si soudens hem scamen al te gad'.
M', roel', wildine mi geuen,
Ic houdene geuan al min leuen
80[regelnummer]
In mine carkerstene,aant.
Biden here van nasarene,
D' ne mam nemm'mee ne siet.Ga naar voetnoot+aant.
Doe sprac rol', dat coene diet:
Rt. wats v gesciet,aant.
85[regelnummer]
Al dat gi bid es al om niet.
Vliet varing van minen ogen,aant.
Inne caent lang' niet gedogen,aant.
Ic moet ywe, den wigant,
An desen boom angen te ant;aant.
90[regelnummer]
Dat segic v ende doe v'staen.
Rt. antw'de saen:
Gine sult niet, h' roel',Ga naar voetnoot+
Ic hebbe floberge in min ant,aant.
| |
[pagina 146]
| |
D' ic eer met soude vechten
95[regelnummer]
Ende ywen minen sweer v'rechten;aant.
(Alse help mi st simoen!)
Eer ickene liete aldus v'doen.
Doe sprac roel' die eelt vri:
Aerg' puter kint, wiltudiaant.
100[regelnummer]
Al noch iegen mi hier setten?aant.
Ga naar margenoot+W'p ou' den reep sonder letten?
Ende anctene hier an dese ranke,aant.
Wien dat si lief ofte dancke.aant.
Rt. antw'de: bi st ihan,
105[regelnummer]
Inne vinde heden so coenen man,
Die minen sweer sal angen,
Ende sal hem te scanden v'gangen.Ga naar voetnoot+aant.
Rt. antw'de mettien:aant.
Bi miere wet, dat salic sien.aant.
110[regelnummer]
Doe beette roel' gew'de
Van orsse op die erde.
Den reep w'p hi omme saen,
Ende wilde ywen angen gaen.Ga naar voetnoot+
Als dat sach Rt.
115[regelnummer]
Dat hi roel' niene mach
V'bidden, hine winde te antGa naar voetnoot+
| |
[pagina 147]
| |
Ywe angen in sijn lant,
Slouch hi met sporen beyarde,aant.
Ende vinc astelike ten sw'de.aant.
120[regelnummer]
Den reep trac die graue roel',
Rt. onttrackene te ant.
Ywe viel neder op die erde;
Doe grepene donv'v'de
Rt. ende leidene saen
125[regelnummer]
Vor hem, dat doe ic v v'staen,
Ende spranc met asten op beyarde,aant.
Ende vlore mede siere varde.
Als dat sach die graue rol',
Spranc hi op sijn ors te ant,
130[regelnummer]
Ende volgede den heelt v'coren.aant.
Hi ads in sijn h'te toren,
Dattem Rt. die iongelinc
Ghenomen hadde den coninc.
D' omme riep die degen stout:aant.
135[regelnummer]
Ghi sijt v'radre, h' Rt.
Doe antw'de hem te ant,Ga naar voetnoot+
Inne ben niet, roel'.
Gi sijt bi gode; dat willic nu
Alte ant proeuen op v.
140[regelnummer]
Doe sprac Rt. sonder scamp:aant.
Ongedeelt ware dese camp,aant.
Want bi gode van naserene,
Inne ben hier m' ollene,
| |
[pagina 148]
| |
Ende gi sijt hier met riddren vele.
145[regelnummer]
Rt. mochte met mi gaen vte spelen.Ga naar voetnoot+aant.
Wildensi mi al gad' slaen,
Hoe mochtic metten liuen ontgaen;
M', alse helpe mi sente amant,
Dordi mins ontbiden te ant,aant.
150[regelnummer]
So lange vile op desen dach,Ga naar voetnoot+aant.
Ga naar margenoot+Dat ic hier totu comen mach;
Alse behoude mi god in eren,
Ghewapent salic wed' keren.
Ende d' toe, al ywes man.aant.
155[regelnummer]
Ja ic, sprac roel', bi sente ihan,
Wildi mi doen des sekerhede,aant.
Gi sult mi vinden hier ter stede.
Ja ic, sprac die ionghelinc.
Doe setti neder den coninc,
160[regelnummer]
Ende kerde weder te beyarde,aant.
Tote roel' op die warde,aant.
Alsus sal Rt. sem min leuen
Roel' sine trouwe geuen,
Dat hi kortelike keren sal,
165[regelnummer]
Hem ne lette god ende geval,aant.
Ende vichten iegen hem d'
Enen camp ou'waer.
Ald' sal roel' met eren
Ten genoeten weder keren.aant.
| |
[pagina 149]
| |
170[regelnummer]
Doe sprac og' sond waen:aant.
Roel' brindi Rt. gevaen,aant.
Of heb dine doet gheslegen,
Of heeft v die coene degen
Ghenade gebeden? segt ons saen.
175[regelnummer]
Of brindi sinen swer gevaen?aant.
Roel' antw'de in fransoeis:aant.
Swich, god v'wate di, dannoeis.aant.
Ghi h'en, sprac rol' met sinne,
Ic sal uaren ten cloester inne,
180[regelnummer]
Ende gi moet alle gemenelike
Weder keren in vrank'.
doe antw'de og' te desen:
Roel, wildi monec wesen
V berrouwen v mesdaet?Ga naar voetnoot+aant.
185[regelnummer]
Nv vaert, ende bit den abt ghenade.
Doe sprac roel' .i. riddre fier:
Swijch, v'waten warstu! og'
Doe sprac die dannois so flam:aant.
Nv willic swigen; roel' es gram.
190[regelnummer]
Doe sprac die bisscop tulpin:aant.
Roel' laet dese tale sijn,aant.
Twi soudi in vrank'aant.
Alle keren gemenelike,
Ende gi sout bliuen te beuerepaer.
195[regelnummer]
So segic v ou'waer,
Teerst dat wi quame in vrank',
| |
[pagina 150]
| |
Vorden coninc onsen hereaant.
Van v weten niemareaant.
Wat mochte wi laten dan v'staen
200[regelnummer]
Kl' den coninc wel ghedaen,
Ga naar margenoot+Als gi achter ons blieft hier?
Doe antw'de die graue fier
Wel astelike dien neue sijn:
Ic saelt v seggen, h' tulpijn.
205[regelnummer]
Hets mi also comen,aant.
Ic hebbe Rt. wedde genomen,aant.
Dies mi die h'en van montalb',aant.
Die v'ranesse heuet gedaen,
Dat hi mi den dief ywen nam;
210[regelnummer]
Hier omme wasic h'de gram,
Ende hebbe op den eelt gemeit,aant.
Die v'ranesse al op geleit.
Doe sprac die bisschop vtev'coren:
Roel' neue, hebdi ghesworen
215[regelnummer]
Rt. doet van montalb',aant.
Sone mogedi niet ontgaen.aant.
Dat segic v sonder hane.aant.
Noch weten wie alle wale,
Sprac die bisscop donu'uarde,
220[regelnummer]
Dat men v met genen sw'de
Mach ontginnen no met spere;aant.
Gi sijt beter dan .i. here;aant.
M' siet hier die trouwe mijn,aant.
Sprac die bisscop tulpijn,
225[regelnummer]
W't Rt. vor v v'slegen,Ga naar voetnoot+
| |
[pagina 151]
| |
Gine sult niet .iii. dage leuen.
Menne sal v, degen w'de,aant.
Grauen onder die coude erde.
Daer dit sprac h' tulpijn;
230[regelnummer]
W't blide og' die eelt vriGa naar voetnoot+aant.
Ende sprac astelike:
An god van hemelrike!aant.
Geuen moeti, te ant
Dat vichten moete Rl.
235[regelnummer]
Yegen Rt. van montalb',
So sali proeven h'de saen;aant.
Van groter cracht den iongen manGa naar voetnoot+
In elken wige geleesten can.
Doe sprac rol' .i. elt fier:aant.
240[regelnummer]
Bi gode, ic geggu, h' oḡ,Ga naar voetnoot+
Dat ic niot geue omme sijn doen,
Alse goet als .i. bottoen.aant.
Doe sprac rits' van normendie:
Ghenade vrouwe se marie,
245[regelnummer]
Roel' grave vtev'coren,
Hebdi Rt. doet ghesworen,
Siet hier ont trouwen (sprac die degen,)aant.
W't van v Rt. v'slegen,
Roel', gine doet nemmermeeraant.
250[regelnummer]
In vrank' weder kere.
| |
[pagina 152]
| |
Ga naar margenoot+Als dit sprac die rike norman,
Doe seide die h'toge van ardann
Edel neue roel',
Hebdi die doet vanden wigant,aant.
255[regelnummer]
Eer gi keert in vrank'
Emb' ghesworen sek'like,aant.
Sone mogedi niet ontgangen,
Wine sullen v alle angen.
D' dregeden gemenelike
260[regelnummer]
Oldie genoete van vrank'aant.
Ome Rt. wille van montalb'
Dien hi met campe wilde bestaen.aant.
Doe antw'de die graue roel':
Nu eeist mi ten gorgen bewant.aant.
265[regelnummer]
Wildi mi al gader dregenaant.
Inne mach niet v'weren.
Doe sprac. noy. die wigant:aant.
Hoert na minen raet, roel'.
Na wat rade salic horen,
270[regelnummer]
Sprac roel' die graue v'coren;
Ik hebbe Rt. den wigantaant.
Mine trouwe alte ant,
Dat ic iegen hem vichten sal,
Mine lette god ende ongeual.
275[regelnummer]
Also helpe mi god van paradise,aant.
Inne lage miet om al paris,
Inne ware vanden eede quite
Iegen Rt inden crite.aant.
Eecht sprac naij .i. eelt fiin:
| |
[pagina 153]
| |
280[regelnummer]
Roel', laet dese tale sijn.
Ne wildi na ons horen niet,aant.
Gine moet vichten wats gesciet
Endelike iegen Renoude,
Onsen neue van m'ewoude;
285[regelnummer]
So willic dat gijs seker sijt,
Taleerst dat gi sijt int crit,
So sullen comen gemenelike
Die .xii. genoete van vrank'
Met haren swerden bi st ihan,
290[regelnummer]
Op Rt den coenen man
Ende wille ons wiken da Rt
So sidi quite, riddre stout,
Vanden geloue, dat seggic vaant.
Daer gi gebonden met sijt nu;
295[regelnummer]
Ende wilhi ons oec wiken niet,
So es' hem euele gesciet:
Wi sulne vaen gemenelike
Ende voornen in vrank'.aant.
Doe antw'de ro(o)l' die degen:
300[regelnummer]
.I. valsch raet es' hier gheslegen.
Alse geue mi god pardoen,aant.
Das ne salmen mi niet doen;
Ic wille den camp allene vechten,
Ende mi seluen int crijt v'rechten.
305[regelnummer]
Dus bliuen die ghenote d'!
Dat seggic v al ou'waer,
Dat Rt, die heelt onu'vaert,
Voer rechte te montal'ban waert,
Ende voerde ywen den coninc.
| |
[pagina 154]
| |
310[regelnummer]
Het sijn w'like dinc;aant.
Ende Rt leuerdene sinen wiue,
Dat seggic v bi minen liue.
Als doe Rt v'nam
Dat hi te montalban quam,
315[regelnummer]
Sprac hi, vor die h'en al gad':
Vrouwe, nemt hier vwen vad';
.I. den alre valsten man
Die nie siele of lijf ghewan.
Die v'uwe antw'de omoedelike:
320[regelnummer]
Dat loen v god van hemelrike.
Nochtan was soe h'de gram
Op haren vad' die quam,
Ende v'sprackene h'de seere.aant.
Soe seide: v'radre, groet onnereaant.
325[regelnummer]
Hebdi gedaen ende grote scande,
Dat gi voert in vranclandeaant.
Ende v'cocht d' Rt,
Minen h'e van m'ewoude,
Ende alle mine swaghelingheaant.
330[regelnummer]
Die v in veel menege dinge
Hebben gedaen groete ere,
Ende van veele lants ghemact here.
Dit ende noch me sei soe,aant.
Ende sprac ni[di]delike toe.aant.
335[regelnummer]
Doe riep Rt (dat wet wale)
Met lud' kele in die sale.
Doe swegen die h'en al te male
Ende Rt sprac dese tale:
| |
[pagina 155]
| |
Ghi h'en, sprac die grauen fier,
340[regelnummer]
Ghi moet alle bliuen hier,
Ende ic sal allene varen
Te beuerepaer, al sonder sparen.
Doe sprac sijn broed' adel',
Die coenere was dan .i. liebaert:
345[regelnummer]
Rt, dat v god bewaere,
Wat suldi doen te beuerpare?
Doe sprac Rt die wigant:
Adel', bi st amant,
Ic hebbe ghenomen, sond' scamp,
350[regelnummer]
Iege roel' .i. camp
Te beuerepaer op die heide.
Doe sprac adel' ende seide
Toten riddre wel gheboren:
Wat duuel, Rt, hebdi ghesworen
355[regelnummer]
Emb' die doet van roel',
D' mach wel ons af come scande.
Want gi weet wel dat de degen
Ninet ne mach w'den v'slegen.aant.
Bedi hi es der beste .i.,aant.
360[regelnummer]
Die die sonne ie besceen;aant.
Ende, bi den h'e die mi gheboet,aant.
Vichti iegen hem, gi sijt doet,
Ende wine v'soenen nem'mere
Iegen krl' minen h'e.
365[regelnummer]
Rt antw'de saen:
En trouwen ic sal die vaert bestaen,aant.
Danne lietic dor ne gene noet,aant.
Al waendick' bliuen doet.
| |
[pagina 156]
| |
Ooc weende vrouwe claradijsaant.
370[regelnummer]
Bitt'like, des sijt wijs,
Ende clagede Rt sere.
Doe sprac mal' die here
Te Rt wiue, dat seggic' v:aant.
Vrouwe laet staen v wenen nv.
375[regelnummer]
Dat v god houde en beware!
Want Rt moet te beuerepaer.
Emb' waren sal die h'eaant.
Nemb' gheerigen ere
Ende wilhi sine trouwe quiten,
380[regelnummer]
Iegen roel' in den coite.Ga naar voetnoot+aant.
Loge hi hem in den crite,
Men sous hem lachter spreken groet.
Ic salre varen, sprac' die eelt fierGa naar voetnoot+aant.
Ende emb' salic hem wesen bi.
385[regelnummer]
Adel' sprac, ic sal varen;
Rits' entie coene writs'aant.
Ghereden hem oec ter vaert,
Al te varene met Rt.
Doe sprac die graue van merwoude
390[regelnummer]
Te sinen broedre openbare:
Inne wille niet dat iem̄ vare,
Want, bi gode van nasarene,
Roel' beit d' miins allene.
| |
[pagina 157]
| |
|