Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nieuwe taal- en dichtkundige verscheidenheden. Deel 1 (1824)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nieuwe taal- en dichtkundige verscheidenheden. Deel 1
Afbeelding van Nieuwe taal- en dichtkundige verscheidenheden. Deel 1Toon afbeelding van titelpagina van Nieuwe taal- en dichtkundige verscheidenheden. Deel 1

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (3.26 MB)

Scans (5.77 MB)

ebook (3.08 MB)

XML (0.37 MB)

tekstbestand






Genre

sec - letterkunde
sec - taalkunde

Subgenre

non-fictie/essays-opstellen
studie
taalkunde/algemeen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nieuwe taal- en dichtkundige verscheidenheden. Deel 1

(1824)–Willem Bilderdijk–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Tweede Fragment.

 
Ga naar margenoot+Ende neech den ḡue op sinen voet,
 
Ende dankes hem omodelike.aant.
 
Doe riep .Rt. astelike
 
Te wapene al sine baroene.
5[regelnummer]
Doe wapendem menech eelt coene.aant.
 
.xii. riddre te warenaant.
 
Wapenden sie sonder sparen.
 
Hare orsse sullen si bescriden,
 
Ende met Rt. aren hare ridenaant.
10[regelnummer]
Ten cloester waert op die moude.aant.
 
Ende alsi quame buten woude,
 
Sprac .Rt. te hem: Nu doet wale,
 
Ende hoert .i. luttel mine tale.
 
Gi moet hier bliven; ic sal varen
15[regelnummer]
Te beuerepar sonder sparen,aant.
 
Ende bidde roel' minen neue,
[pagina 143]
[p. 143]
 
Dat hi mi ywe gevangen geue.
 
Wil hine mi geuen met ghemake
 
Ik nemine, op al selke sake,
20[regelnummer]
Dat ic ywen te montalbaenaant.
 
In minen cark' houde geuaen,
 
Ende berade hem so weaant.
 
Hine v'raet mi nomm'mee.
 
En wilhine mi oec geuen nietaant.
25[regelnummer]
Sprac Rt. dat coene diet
 
Met vrinscepen, ende met minnen,
 
So salict v doen bekinnen,aant.
 
Ende alsic blase minen horen,
 
Volget mi dapperlike met sporen.
30[regelnummer]
Doe antw'den die baroene:
 
Dit ne staet ons niet te doene;aant.
 
Wi kennen die fransoyse wel,
 
Si sijn ou'dadech ende fel.aant.
 
Wat so ons d'na gesciet,
35[regelnummer]
Allene waerdire niet,Ga naar voetnoot+aant.
 
Het sal met v varen rits',aant.
 
Ende v biriden adel'.
 
Doe sprac Rt. nemmer niet!aant.
 
Dan wille god niet dat ghesciet!
40[regelnummer]
Ic sal allene voren riden,
 
Te beuerepar sonder biden.aant.
 
Doe nopte .Rt. met sporenGa naar voetnoot+aant.
[pagina 144]
[p. 144]
 
Sijn ors metten sporen van goude,
 
Ende reet vaste ten cloester waart.aant.
45[regelnummer]
Stoutelike ende onu'vaert.aant.
 
M' eer hi quam te beuerepaer,
 
Seit ons dat liet ou'waer,aant.
 
Dat roel' die coene man
 
Den cloest' op die moneke wan.
50[regelnummer]
Ende dat ywe (semmin leue)aant.
 
Hem roel' heeft op gegeuen;
 
Ende roel' dedele man
 
(Also helpe mi st ihan).
 
Heeft ywen (met ywen) met .i. bandeaant.
55[regelnummer]
Ghebonden bede sine hande,
 
Ende dedem al sonder pineaant.
 
Om sinen hals .i. line,aant.
 
Ende leddene te woude waert,
 
D' hi ywen metter waertGa naar voetnoot+aant.
60[regelnummer]
Sciere soude nemen dleuen,aant.
 
Wilden god die scade geneuen.aant.
 
M' doe sach roel', die eelt goet,
 
Rt. comen in sijn gemoet;
 
Ende Rt. riep: soete neue,
65[regelnummer]
Suldi mi den v'radre geuen?
 
Ten minen castel te montalb'
 
Voer ickene dan gevaen,
[pagina 145]
[p. 145]
 
Ende beraden hem so we
 
Ons ne v'raet hi nemm'mee.
 
 
70[regelnummer]
Roel' antw'de saen:
 
Rt. dese tale laet staen.
 
Alse geue mi god pardoen,aant.
 
Ic sal den dief angen doen
 
(Dat segic v) bi siere kele.
75[regelnummer]
Rt sprac: Dat ware te vele:
 
Hets miere kind' oud' vad';aant.
 
Si soudens hem scamen al te gad'.
 
M', roel', wildine mi geuen,
 
Ic houdene geuan al min leuen
80[regelnummer]
In mine carkerstene,aant.
 
Biden here van nasarene,
 
D' ne mam nemm'mee ne siet.Ga naar voetnoot+aant.
 
Doe sprac rol', dat coene diet:
 
Rt. wats v gesciet,aant.
85[regelnummer]
Al dat gi bid es al om niet.
 
Vliet varing van minen ogen,aant.
 
Inne caent lang' niet gedogen,aant.
 
Ic moet ywe, den wigant,
 
An desen boom angen te ant;aant.
90[regelnummer]
Dat segic v ende doe v'staen.
 
Rt. antw'de saen:
 
Gine sult niet, h' roel',Ga naar voetnoot+
 
Ic hebbe floberge in min ant,aant.
[pagina 146]
[p. 146]
 
D' ic eer met soude vechten
95[regelnummer]
Ende ywen minen sweer v'rechten;aant.
 
(Alse help mi st simoen!)
 
Eer ickene liete aldus v'doen.
 
Doe sprac roel' die eelt vri:
 
Aerg' puter kint, wiltudiaant.
100[regelnummer]
Al noch iegen mi hier setten?aant.
 
Ga naar margenoot+W'p ou' den reep sonder letten?
 
Ende anctene hier an dese ranke,aant.
 
Wien dat si lief ofte dancke.aant.
 
Rt. antw'de: bi st ihan,
105[regelnummer]
Inne vinde heden so coenen man,
 
Die minen sweer sal angen,
 
Ende sal hem te scanden v'gangen.Ga naar voetnoot+aant.
 
Rt. antw'de mettien:aant.
 
Bi miere wet, dat salic sien.aant.
110[regelnummer]
Doe beette roel' gew'de
 
Van orsse op die erde.
 
Den reep w'p hi omme saen,
 
Ende wilde ywen angen gaen.Ga naar voetnoot+
 
 
 
Als dat sach Rt.
115[regelnummer]
Dat hi roel' niene mach
 
V'bidden, hine winde te antGa naar voetnoot+
[pagina 147]
[p. 147]
 
Ywe angen in sijn lant,
 
Slouch hi met sporen beyarde,aant.
 
Ende vinc astelike ten sw'de.aant.
120[regelnummer]
Den reep trac die graue roel',
 
Rt. onttrackene te ant.
 
Ywe viel neder op die erde;
 
Doe grepene donv'v'de
 
Rt. ende leidene saen
125[regelnummer]
Vor hem, dat doe ic v v'staen,
 
Ende spranc met asten op beyarde,aant.
 
Ende vlore mede siere varde.
 
Als dat sach die graue rol',
 
Spranc hi op sijn ors te ant,
130[regelnummer]
Ende volgede den heelt v'coren.aant.
 
Hi ads in sijn h'te toren,
 
Dattem Rt. die iongelinc
 
Ghenomen hadde den coninc.
 
D' omme riep die degen stout:aant.
135[regelnummer]
Ghi sijt v'radre, h' Rt.
 
Doe antw'de hem te ant,Ga naar voetnoot+
 
Inne ben niet, roel'.
 
Gi sijt bi gode; dat willic nu
 
Alte ant proeuen op v.
140[regelnummer]
Doe sprac Rt. sonder scamp:aant.
 
Ongedeelt ware dese camp,aant.
 
Want bi gode van naserene,
 
Inne ben hier m' ollene,
[pagina 148]
[p. 148]
 
Ende gi sijt hier met riddren vele.
145[regelnummer]
Rt. mochte met mi gaen vte spelen.Ga naar voetnoot+aant.
 
Wildensi mi al gad' slaen,
 
Hoe mochtic metten liuen ontgaen;
 
M', alse helpe mi sente amant,
 
Dordi mins ontbiden te ant,aant.
150[regelnummer]
So lange vile op desen dach,Ga naar voetnoot+aant.
 
Ga naar margenoot+Dat ic hier totu comen mach;
 
Alse behoude mi god in eren,
 
Ghewapent salic wed' keren.
 
Ende d' toe, al ywes man.aant.
155[regelnummer]
Ja ic, sprac roel', bi sente ihan,
 
Wildi mi doen des sekerhede,aant.
 
Gi sult mi vinden hier ter stede.
 
Ja ic, sprac die ionghelinc.
 
Doe setti neder den coninc,
160[regelnummer]
Ende kerde weder te beyarde,aant.
 
Tote roel' op die warde,aant.
 
Alsus sal Rt. sem min leuen
 
Roel' sine trouwe geuen,
 
Dat hi kortelike keren sal,
165[regelnummer]
Hem ne lette god ende geval,aant.
 
Ende vichten iegen hem d'
 
Enen camp ou'waer.
 
Ald' sal roel' met eren
 
Ten genoeten weder keren.aant.
[pagina 149]
[p. 149]
170[regelnummer]
Doe sprac og' sond waen:aant.
 
Roel' brindi Rt. gevaen,aant.
 
Of heb dine doet gheslegen,
 
Of heeft v die coene degen
 
Ghenade gebeden? segt ons saen.
175[regelnummer]
Of brindi sinen swer gevaen?aant.
 
Roel' antw'de in fransoeis:aant.
 
Swich, god v'wate di, dannoeis.aant.
 
Ghi h'en, sprac rol' met sinne,
 
Ic sal uaren ten cloester inne,
180[regelnummer]
Ende gi moet alle gemenelike
 
Weder keren in vrank'.
 
doe antw'de og' te desen:
 
Roel, wildi monec wesen
 
V berrouwen v mesdaet?Ga naar voetnoot+aant.
185[regelnummer]
Nv vaert, ende bit den abt ghenade.
 
Doe sprac roel' .i. riddre fier:
 
Swijch, v'waten warstu! og'
 
Doe sprac die dannois so flam:aant.
 
Nv willic swigen; roel' es gram.
190[regelnummer]
Doe sprac die bisscop tulpin:aant.
 
Roel' laet dese tale sijn,aant.
 
Twi soudi in vrank'aant.
 
Alle keren gemenelike,
 
Ende gi sout bliuen te beuerepaer.
195[regelnummer]
So segic v ou'waer,
 
Teerst dat wi quame in vrank',
[pagina 150]
[p. 150]
 
Vorden coninc onsen hereaant.
 
Van v weten niemareaant.
 
Wat mochte wi laten dan v'staen
200[regelnummer]
Kl' den coninc wel ghedaen,
 
Ga naar margenoot+Als gi achter ons blieft hier?
 
Doe antw'de die graue fier
 
Wel astelike dien neue sijn:
 
Ic saelt v seggen, h' tulpijn.
205[regelnummer]
Hets mi also comen,aant.
 
Ic hebbe Rt. wedde genomen,aant.
 
Dies mi die h'en van montalb',aant.
 
Die v'ranesse heuet gedaen,
 
Dat hi mi den dief ywen nam;
210[regelnummer]
Hier omme wasic h'de gram,
 
Ende hebbe op den eelt gemeit,aant.
 
Die v'ranesse al op geleit.
 
Doe sprac die bisschop vtev'coren:
 
Roel' neue, hebdi ghesworen
215[regelnummer]
Rt. doet van montalb',aant.
 
Sone mogedi niet ontgaen.aant.
 
Dat segic v sonder hane.aant.
 
Noch weten wie alle wale,
 
Sprac die bisscop donu'uarde,
220[regelnummer]
Dat men v met genen sw'de
 
Mach ontginnen no met spere;aant.
 
Gi sijt beter dan .i. here;aant.
 
M' siet hier die trouwe mijn,aant.
 
Sprac die bisscop tulpijn,
225[regelnummer]
W't Rt. vor v v'slegen,Ga naar voetnoot+
[pagina 151]
[p. 151]
 
Gine sult niet .iii. dage leuen.
 
Menne sal v, degen w'de,aant.
 
Grauen onder die coude erde.
 
 
 
Daer dit sprac h' tulpijn;
230[regelnummer]
W't blide og' die eelt vriGa naar voetnoot+aant.
 
Ende sprac astelike:
 
An god van hemelrike!aant.
 
Geuen moeti, te ant
 
Dat vichten moete Rl.
235[regelnummer]
Yegen Rt. van montalb',
 
So sali proeven h'de saen;aant.
 
Van groter cracht den iongen manGa naar voetnoot+
 
In elken wige geleesten can.
 
Doe sprac rol' .i. elt fier:aant.
240[regelnummer]
Bi gode, ic geggu, h' oḡ,Ga naar voetnoot+
 
Dat ic niot geue omme sijn doen,
 
Alse goet als .i. bottoen.aant.
 
Doe sprac rits' van normendie:
 
Ghenade vrouwe se marie,
245[regelnummer]
Roel' grave vtev'coren,
 
Hebdi Rt. doet ghesworen,
 
Siet hier ont trouwen (sprac die degen,)aant.
 
W't van v Rt. v'slegen,
 
Roel', gine doet nemmermeeraant.
250[regelnummer]
In vrank' weder kere.
[pagina 152]
[p. 152]
 
Ga naar margenoot+Als dit sprac die rike norman,
 
Doe seide die h'toge van ardann
 
Edel neue roel',
 
Hebdi die doet vanden wigant,aant.
255[regelnummer]
Eer gi keert in vrank'
 
Emb' ghesworen sek'like,aant.
 
Sone mogedi niet ontgangen,
 
Wine sullen v alle angen.
 
D' dregeden gemenelike
260[regelnummer]
Oldie genoete van vrank'aant.
 
Ome Rt. wille van montalb'
 
Dien hi met campe wilde bestaen.aant.
 
Doe antw'de die graue roel':
 
Nu eeist mi ten gorgen bewant.aant.
265[regelnummer]
Wildi mi al gader dregenaant.
 
Inne mach niet v'weren.
 
 
 
Doe sprac. noy. die wigant:aant.
 
Hoert na minen raet, roel'.
 
Na wat rade salic horen,
270[regelnummer]
Sprac roel' die graue v'coren;
 
Ik hebbe Rt. den wigantaant.
 
Mine trouwe alte ant,
 
Dat ic iegen hem vichten sal,
 
Mine lette god ende ongeual.
275[regelnummer]
Also helpe mi god van paradise,aant.
 
Inne lage miet om al paris,
 
Inne ware vanden eede quite
 
Iegen Rt inden crite.aant.
 
Eecht sprac naij .i. eelt fiin:
[pagina 153]
[p. 153]
280[regelnummer]
Roel', laet dese tale sijn.
 
Ne wildi na ons horen niet,aant.
 
Gine moet vichten wats gesciet
 
Endelike iegen Renoude,
 
Onsen neue van m'ewoude;
285[regelnummer]
So willic dat gijs seker sijt,
 
Taleerst dat gi sijt int crit,
 
So sullen comen gemenelike
 
Die .xii. genoete van vrank'
 
Met haren swerden bi st ihan,
290[regelnummer]
Op Rt den coenen man
 
Ende wille ons wiken da Rt
 
So sidi quite, riddre stout,
 
Vanden geloue, dat seggic vaant.
 
Daer gi gebonden met sijt nu;
295[regelnummer]
Ende wilhi ons oec wiken niet,
 
So es' hem euele gesciet:
 
Wi sulne vaen gemenelike
 
Ende voornen in vrank'.aant.
 
Doe antw'de ro(o)l' die degen:
300[regelnummer]
.I. valsch raet es' hier gheslegen.
 
Alse geue mi god pardoen,aant.
 
Das ne salmen mi niet doen;
 
Ic wille den camp allene vechten,
 
Ende mi seluen int crijt v'rechten.
305[regelnummer]
Dus bliuen die ghenote d'!
 
Dat seggic v al ou'waer,
 
Dat Rt, die heelt onu'vaert,
 
Voer rechte te montal'ban waert,
 
Ende voerde ywen den coninc.
[pagina 154]
[p. 154]
310[regelnummer]
Het sijn w'like dinc;aant.
 
Ende Rt leuerdene sinen wiue,
 
Dat seggic v bi minen liue.
 
 
 
Als doe Rt v'nam
 
Dat hi te montalban quam,
315[regelnummer]
Sprac hi, vor die h'en al gad':
 
Vrouwe, nemt hier vwen vad';
 
.I. den alre valsten man
 
Die nie siele of lijf ghewan.
 
Die v'uwe antw'de omoedelike:
320[regelnummer]
Dat loen v god van hemelrike.
 
Nochtan was soe h'de gram
 
Op haren vad' die quam,
 
Ende v'sprackene h'de seere.aant.
 
Soe seide: v'radre, groet onnereaant.
325[regelnummer]
Hebdi gedaen ende grote scande,
 
Dat gi voert in vranclandeaant.
 
Ende v'cocht d' Rt,
 
Minen h'e van m'ewoude,
 
Ende alle mine swaghelingheaant.
330[regelnummer]
Die v in veel menege dinge
 
Hebben gedaen groete ere,
 
Ende van veele lants ghemact here.
 
Dit ende noch me sei soe,aant.
 
Ende sprac ni[di]delike toe.aant.
335[regelnummer]
Doe riep Rt (dat wet wale)
 
Met lud' kele in die sale.
 
Doe swegen die h'en al te male
 
Ende Rt sprac dese tale:
[pagina 155]
[p. 155]
 
Ghi h'en, sprac die grauen fier,
340[regelnummer]
Ghi moet alle bliuen hier,
 
Ende ic sal allene varen
 
Te beuerepaer, al sonder sparen.
 
Doe sprac sijn broed' adel',
 
Die coenere was dan .i. liebaert:
345[regelnummer]
Rt, dat v god bewaere,
 
Wat suldi doen te beuerpare?
 
Doe sprac Rt die wigant:
 
Adel', bi st amant,
 
Ic hebbe ghenomen, sond' scamp,
350[regelnummer]
Iege roel' .i. camp
 
Te beuerepaer op die heide.
 
Doe sprac adel' ende seide
 
Toten riddre wel gheboren:
 
Wat duuel, Rt, hebdi ghesworen
355[regelnummer]
Emb' die doet van roel',
 
D' mach wel ons af come scande.
 
Want gi weet wel dat de degen
 
Ninet ne mach w'den v'slegen.aant.
 
Bedi hi es der beste .i.,aant.
360[regelnummer]
Die die sonne ie besceen;aant.
 
Ende, bi den h'e die mi gheboet,aant.
 
Vichti iegen hem, gi sijt doet,
 
Ende wine v'soenen nem'mere
 
Iegen krl' minen h'e.
365[regelnummer]
Rt antw'de saen:
 
En trouwen ic sal die vaert bestaen,aant.
 
Danne lietic dor ne gene noet,aant.
 
Al waendick' bliuen doet.
[pagina 156]
[p. 156]
 
Ooc weende vrouwe claradijsaant.
370[regelnummer]
Bitt'like, des sijt wijs,
 
Ende clagede Rt sere.
 
Doe sprac mal' die here
 
Te Rt wiue, dat seggic' v:aant.
 
Vrouwe laet staen v wenen nv.
375[regelnummer]
Dat v god houde en beware!
 
Want Rt moet te beuerepaer.
 
Emb' waren sal die h'eaant.
 
Nemb' gheerigen ere
 
Ende wilhi sine trouwe quiten,
380[regelnummer]
Iegen roel' in den coite.Ga naar voetnoot+aant.
 
Loge hi hem in den crite,
 
Men sous hem lachter spreken groet.
 
Ic salre varen, sprac' die eelt fierGa naar voetnoot+aant.
 
Ende emb' salic hem wesen bi.
385[regelnummer]
Adel' sprac, ic sal varen;
 
Rits' entie coene writs'aant.
 
Ghereden hem oec ter vaert,
 
Al te varene met Rt.
 
Doe sprac die graue van merwoude
390[regelnummer]
Te sinen broedre openbare:
 
Inne wille niet dat iem̄ vare,
 
Want, bi gode van nasarene,
 
Roel' beit d' miins allene.
[pagina 157]
[p. 157]
 
Dus sullen die ou'coene reckenaant.
395[regelnummer]
Op die heiden (henen) trecke:aant.
 
Want elc adt andren vanden wigandenaant.
 
Te voren ghesekert wel met anden.
 
Dus voer die riddre met beyarde
 
Te beuerepare op die warde.aant.
400[regelnummer]
Ende alsi tforest es ledenaant.
margenoot+
[Bladz. 3, Kol. A.]
voetnoot+
Vs. 35. Lees: Allene vaerdire niet; en even zoo v. 59 metter vaert.
voetnoot+
Vs. 42. Met sporen. Lees: met gewoude.
voetnoot+
Vs. 54. Dit met ywen is zichtbaar een verschrijving, als in 't Eerste Fragm. vs. 28, lode was. Vs. 59. Metter waert. Lees: metter vaert.
voetnoot+
Vs. 82. D'ne mam, Lees: daer ne man.
voetnoot+
Vs. 92. Dat Roel' hier Roelant is, toont zich-zelf.
margenoot+
[Kol. C.]
voetnoot+
Vs. 107. Ende sal. Lees: Ten sal, d.i. Of het zal. Zie vs. 22.
voetnoot+
Vs. 114. Als enz. Lees: Alse dat Reinout sach.
voetnoot+
Vs. 116. Hine winde. Lees: Hine wilde d.i. Of hy wilde.
voetnoot+
Vs. 136. Antw'de. Lees: Antw'di, d.i. andwoordde hy.
voetnoot+
Vs. 145. Rt. enz. Lees: Het mochte.
voetnoot+
Vs. 150. Vile. Lees: wile. D. i. zoo langen tijd.
margenoot+
[Kol. D.]
voetnoot+
Vs. 184. Lees: Ende berouwenv mesdade?
margenoot+
[Bladz. IV, Kol. A.]
voetnoot+
Vs. 225. W't Re. vor v. Lees: dor v.
voetnoot+
Vs. 230. Die eelt vri. Lees: fijn als vs. 279.
voetnoot+
Vs. 237. Van groter cracht. Lees: Wat grote cracht.
voetnoot+
Vs. 240. Ic geggu. Lees: ic seggu. Voor niot l. niet.
margenoot+
[Kol. B.]
voetnoot+
Vs. 380. Coite. Lees: crite, en in 't volgende: in den cote, het zelfde als in de moude vs. 10.
voetnoot+
Vs. 383. Die eelt fier. Lees: die eelt vri.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken