Logo DBNL
Vertaalde gedichten (1981)

Vertaalde gedichten

(1981)–G.A. Bredero–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Anna van Hongarije

De achste Historie van Deel IV verhaalt van ‘Anna Coninginne van Hungeren, sijnde bemint van een Man van slechte conditie, sy Favoriseerde hem ende was hem gunstich, hem eerlijck recompenserende voor zijn getrouwe ende stantvastige liefde’ (blz. 277-301).

 

Aan het hof van de koning van Hongherien kwam op zekere dag als secretaris van een edelman ‘een Italiaen geboren van Cremone, ghenoemt Philips van Nicoli’ (blz. 280). Doordat hij de onovertroffen schone koningin Anna zo vaak zag, werd hij uitzinnig verliefd op haar; voortdurend zocht hij haar te zien ‘sonder recht te hebben bedacht 'tgene dat de Poete seght’ (blz. 282):

 
Want allengskens wast de Min, de lieffelijcke Vrouwen (IX).

‘Desen Monsieur den Secretaris van plomphuysen’ (blz. 282) geraakte door zijn verliefdheid in een deerniswaardige toestand. Aan zijn vrienden vroeg hij dat ze na zijn dood bij zijn aangebedene zouden getuigen van zijn grote liefde: dat zou hem een troost zijn ‘in d'andre werelt’ en dan zou hij ‘somtijts wenschen om tot dese hooge plaetsen weder te keeren, aengesien als de Poete seght, dat in die plaetse een yeghelyck lydt na sijn verdiensten, &c.’ (blz. 286-287):

 
Een yeder moet van ons, om syn verdienste lyen (X).

De smachtende minnaar was zich wel bewust van zijn dwaasheid, maar hij wenste liever te sterven dan zijn liefde op te geven.

De koningin en haar zuster hadden de eigenaardige handelwijze van de edelman wel opgemerkt; zij meenden dat hij verliefd was op een dame uit haar gevolg, ‘want sy noyt en souden gedacht hebben, dat het was een van hare beyde die den Patroon van dese capelle was’ (blz. 290).

Op een dag in mei kreeg de koningin van een van haar staatjoffrouwen een ruiker rozen; in de tuin wandelde ook een groep Italiaanse edellieden en onder hen ‘den Cremonois haren onbekenden Amoreus’ (blz. 290). Nu wilde de koningin

beslist weten op wie hij verliefd was en ze vroeg hem: ‘Seght my eens mijn vrient, so dese schoone versche roosen in uwe handen ende macht waren, wien van desen hoop soude ghyse schencken, als die u alderliefste ware, ende ghy de meeste affectie draecht? Maer verstaet my, ghy moetet seggen sonder dissimulatie’ (blz. 291). De jonker aarzelde een ogenblik, dan gaf hij de rozen aan de koningin, die er waarachtig nog door gevleid was! Bij elke ontmoeting schonk zij hem een vriendelijke blik of een woord van lof, zodat hij zienderogen opfleurde.

Om haar gouvernante, een waardige Italiaanse, een genoegen te doen, besloot de vorstin grondig Italiaans te leren. Daarom verzocht zij de dame haar zoveel mogelijk Italiaanse werken te bezorgen, vooral ‘gedichten gedruct ofte geschreven’ (blz. 296). De gouvernante deed navraag, ook bij de verliefde edelman. Deze zocht tal van gedichten bijeen en ‘hy geraecte insonderheyt aen een seker kompositie ende dicht van een Doctoor van Cremonien, genoemt Amanie, een excellente Poete: ende alsoo dese veersen ende dichten waren na sijne gelegentheyt, ende vol vierige vlammekens, uytdruckende amoureuse passien, hy schreefse nettekens uyt, ende hy gafse de Gouvernante van de Coninginne om de selve sijne Majesteyt te presenteren, waer van ick u naer mijn vermogen den inhoudt in onse tale sal verhalen’ (blz. 297):

 
Hoe die min meer met scharp fenijn (XI).

De koningin was over die vrijpostigheid erg ontstemd, maar ze strafte de onvoorzichtige edelman alleen door hem haar vriendelijkheid te onthouden. Kort nadien zond ze hem met aanbevelingsbrieven naar het Spaanse hof van keizer Karel V, waar hij dank zij haar voorspraak aanzienlijke posten bekleedde en waar hij tevens ver verwijderd was van ‘de plaetse daer de vlammen sijns viers mochten vermeerdert hebben’ (blz. 301).

 

Het verhaal komt ook voor bij Bandello, Novelle (I, 45). De Italiaanse verteller citeert alleen het gedicht van ‘messer Niccolò Amanio da Crema’.

Belleforest geeft in zijn bewerking nog één gedicht meer: bij de rozengeschiedenis en de reactie van de koningin weidt hij uit over de gunstige gevolgen van een dergelijke inspirerende liefde en hij besluit met een citaat uit J. du Bellay, nl. 9 vzn. uit diens Discours au Roy sur la Poësie (ed. E. Courbet, Paris 1918, I, blz. 147); in margine verwijst Belleforest naar zijn bron (ed. Rouen, 1604, Tome IV, blz. 356). Deze passage werd in de Nederlandse vertaling niet overgenomen.

IX

 
Car peu à peu l'amour croist, & la femme
 
De son regard le coeur de l'homme enflamme.

IX

 
Want allengskens wast de Min, de lieffelijcke Vrouwen1
 
Ontvonct het hert des Mans, alleen met een aenschouwen.2

X

 
Chacun de nous pour son merite expres
 
Souffre ces maux, & reprend puis apres
 
De vers les champs Elysiens la voye:
 
Peu iouyssans de ceste si grand' ioye,
5
Tant que le temps eust le tout epuré,
 
Sans que de sale y soit rien demeuré.

X

 
Een yeder moet van ons, om syn verdienste lyen,1
 
Herscheppend' sig int kort, door onseg'lijck verblyen2
 
Int schoon Elysi Veldt, het welck so lange duert,3
 
Tot suyver door de tyt, 'tonreyn is uytghepeurt.4

XI

 
De tant plus croist (Amour) l'aspre tourment,
 
Qui ce mien coeur enflamme, tant opresse,
 
Tant plus ie veux souffrir l'embrasement,
 
Et l'ardent feu qui me brule sans cesse.
 
 
5
Mon ame estant detenue en suspens,
 
Ores en crainte, & puis en esperance,
 
Illustre rend mon emprise, & constance,
 
Et en douleur on contente mon sens.
 
 
 
Tel & si grand est le feu qui m'enflamme,
10
Telle l'ardeur, qui bourrelle mon coeur,
 
Qu'amour iamais ne vomist tel ardeur,
 
Et tel effort onc ne sentit pauure ame.

XI

 
Hoe die min meer met scharp fenijn1
 
'tGekneusde Hertjen gaet quetsen
 
Hoe ick meer ly de brand' en pijn3
 
Diemen niet kan uytlessen.4
 
 
5
Mijn Ziele beducht in twijffel raact5
 
Door hope ende door vreesen
 
Die mijn opset gants heerlijc maact,7
 
Doch stadig droef doet wesen.8
 
 
 
So groot is 't vier dat my verbrandt9
10
Dat my helaes gaet verniele,10
 
De liefd' noyt sulcken vlamme sant:11
 
In yemants arme Ziele.
 
Ah! doux tourment, helas! plaisant malheur,
 
Douce clarté d'amour, saine pensee,
15
Qui as pris lieu hautement en mon coeur,
 
Et qui de gloire as mon ame embrasee!
 
 
 
Ah! ie fremis & tout épouuenté
 
Vn tel obiet, humble contempler i'ose
 
Et quoy que sois loin de sa maiesté,
20
Si prens-ie coeur voyant si sainte chose.
 
 
 
Car ie l'adore emeu d'vn seul desir
 
Et y attains seulement de la veuë:
 
L'oeil est le seul qui iouyst de plaisir,
 
Au demeurant ma peine en est accreüe.
 
 
25
Amour neantmoins conforte mon dessein,
 
Le repaissant de si sainte lumiere:
 
Et d'vn seul bien, il fait mon heur certain
 
Que telle clarté n'est ny rogue, ny fiere.
 
Ach soet verdriet, ach lieffelijck leyt13
 
Ach soete Min! ach Ghedachten,
15
Die in mijn harte syn diep geheyt,15
 
En die mijn siel verkrachten.
 
 
 
Ick beve verbaast, ick lille verschrict17
 
'tGesighte durft nauw aenschouwe,18
 
Mijn Geest ijlingh door 'tvyer verquict19
20
Van een so heyl'gen vrouwe.20
 
 
 
Dien ick aanbidde beweeght verplicht21
 
En eeuwigh soeck te eeren:
 
Mijn ooch verjuycht maer mijn ghesicht23
 
Vergroot mijn groot begeeren.
 
 
25
De min vertroost my, mijn droefheyt swicht25
 
Al quijnt mijn Harte druckig:26
 
Geen barsheyt schuylt in haer gesicht27
 
Dies houd' ick my geluckigh.28
 
Ce saint regard, ce trait de ces clers yeux,
30
Et ame & coeur iusques au Ciel me porte,
 
Il me sereine, & me donne le mieux
 
Lequel me met au lieu qui me conforte.
 
 
 
Sainte deesse, la grande maiesté,
 
Qui de mon mal tous les tourmens surpasses:
35
Ie vis, voyant ta celeste beauté,
 
Et suis heureux en contemplant tes graces.
 
 
 
Si mon espoir dechoit volant si haut,
 
Au moins, verras de mon coeur la constance,
 
Et que mes yeux, n'ayant eu nul deffaut
40
De saint obiet, fortune desauance
 
Mon heur, mon coeur, trop plus qu'il ne me faut.
 
Haar heylig gesichte verglanst verstraalt,29
30
Die mijn Ziel dus hoogh gaat vesten,30
 
Die sy uyt mijnen lichaam haalt31
 
Vergoodt, en gheeft het beste.32
 
 
 
Heyl'ghe Goddinne u Majesteyt, die33
 
Beneemt mijn droeve clachten:34
35
Ick leef als ick u schoonheyt sie,
 
Ick moet my g'luckigh achten.
 
 
 
Indien mijn hope int leste vervalt,37
 
Door al te hoogh te vlieghen:38
 
Mijn trouwheyt blijft in zijn ghestalt39
40
Die sal u niet bedrieghen.40

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels