Logo DBNL
Vertaalde gedichten (1981)

Vertaalde gedichten

(1981)–G.A. Bredero–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

De dwaze liefde van seigneur Nicole

Twee sonnetten en één lied komen voor in De twaelfste Historie van Deel IV: ‘Een Edelman van Syenen sich siende mispresen ende veracht vande ghene die hy beminde, hy verhingh hem selven uyt desperatie’ (blz. 399-423).

 

Het verhaal speelt zich af in Siena omstreeks 1450: ‘Daer in was in dien tijt een Iongh Edelman, Edelder ende rijcker als wijs ende voorsichtigh, die in ledicheyt ende ydelheyt levende, en miste oock niet te vervallen in de stricken ende laghen, daer in nootsakelijck moeten vallen, alle die geen ander ambacht en doen, dan luy ende ledich te gaen, ende haren tijdt in ydelheydt te besteden’ (blz. 400-401).

Deze Seigneur Nicole werd verliefd op een beeldschoon meisje. Jammer genoeg verdiende haar schoonheid ‘van een andere conditie te wesen als de Fortuyne haer hadde ghegunt’ (blz. 401): zij was slechts de dochter van een arme metselaar. Een huwelijk was dus uitgesloten. Dat lag trouwens ook niet in de bedoeling van seigneur Nicole: hij was, zoals vele jonge edellieden, iemand ‘die hooghmoedich was, ende d'eere meer in den mondt hadde, als de salicheydt van sijn Ziele’ (blz. 403). Hij verweet Cupido diens onbarmhartige grilligheid: waarom was zij niet van hogere geboorte, of hij van geringer afkomst? Hij smeekte de liefdegod hem te helpen. Daarop nam hij ‘een Luyte, op de welcke hy eenighe stances speelde van sodanighe materie’ (blz. 405), nl. een sonnet gericht tot Venus:

 
Ghy Moeder van de Min, die met u held're lichten (XIV)

en een lied gericht tot Cupido:

 
Minne indien dijn Moeder my (XV).

Geen middel liet seigneur Nicole ongebruikt om zijn verlangen kenbaar te maken. ‘Maer de Dochter die jonck ende cuysch was, ende geen kennisse en hadde van dese dwase ende sotte vryagien, als die gene die haer besich hielt, meer met cloeckelijcke te arbeyden, om met haren Vader ende Moeder den armen cost te winnen, als dat sy lettede of der erghens eenen zotten Edelman ofte knecht

d'ooghen op haer wierpe’ (blz. 408). Alle moeite van de verliefde edelman was vergeefs, maar ‘den armen zot als hy was, hy dochte niet dat de liefde gheen plaetse en hadde, onder die gheene die de handen verhardet hebben door den arbeyt, ende dat sy haer niet en steeckt by den gheene, die door den swaren arbeydt des daechs gemarteert, de nacht alleen tot ruste ghebruycken. Maer tis by de luye gemackelijcke dertele Menschen dat zy hare wooninghe maeckt, wel wetende dat sy de selve t'onderbrenght, ende over haer de victorie heeft’ (blz. 408-409). Daarvan geeft de Oudheid tal van voorbeelden. Maar ‘Wat behoeven wy soo veel exempels? Soo langhe als de Francoysen den arbeydt liefhadden, ende geerne sweetede, ende niet en wisten van de delicate ende dertele manieren die daer naer sijn opgecomen, sy overwonnent al: Maer volghende de dertelheyt, sy hebben elders moeten gaen soecken hulpe tot haer verlossinghe’ (blz. 409).

Een ogenblik dacht seigneur Nicole eraan, het arme mooie meisje te schaken, maar dat plan verwierp hij als te schandelijk. Ten einde raad richtte hij zich tot een koppelaarster, die hem spoedige voldoening van zijn lusten beloofde. ‘Ende terwyle dat dese Col heenen gingh om te becollen die gene die hare tooverie niet en vreesde, noch de stricken van een sulcken Voghelaer, hy nam sijn Luyte in sijn handen, ende hy songh daer op het ghene dat hier volght’ (blz. 414):

 
Indien der liefdens kunst, hier twee gedeelde herten (XVI).

Met dit lied voorspelde de dwaze edelman echter zijn eigen lot! Want het meisje doorzag de plannen van de koppelaarster en joeg ze het huis uit. Dan beproefde seigneur Nicole zijn geluk bij de vader; ook deze wees de verlokking van het geld af. Tenslotte sprak de edelman het meisje zelf aan, ‘die hem seyde dat hy soude gaen wandelen’. - ‘Ist waer (seyt hy) voorwaer ick sal u daer in horen, want noch gy noch andere, en sult my meer door dese strate sien gaen. Het seggen ende het doen met hem was een, want terstont sonder eenich beraet te nemen van t'gene datter volghen mochte, hy gingh in sijn huys, en sigh in sijn Camer besloten hebbende, verhingh hem selven so onwijselijck als de woeckenaers dickwils doen, die de hope van haer ghewin hebben verloren’ (blz. 422-423).

Dan besluit de verteller: Dat zijn de vruchten van dwaze en ongeregelde liefde! ‘Maer laet ons desen ongheluckighen op de coorde laten danssen, ende laet ons voortgaen in onse reyse, ende soecken een ander discours dat wat ghenoeglijcker sal wesen’ (blz. 423).

 

Hetzelfde verhaal bij Bandello, Novelle, II, 58, zonder verzen.

XIV

 
Mere d'Amour, qui luysant ta splendeur,
 
Vas dechassant & les vents & l'orage:
 
Qui en la mer nasquis, & tout ton aage
 
As employé en courtoise douceur,
 
 
5
Chasse Venus de ces vents la fureur,
 
Qui vont soufflant trestous épris de rage
 
En mon esprit, & sur mon nauigage
 
Vont vomissant ma ruyne & erreur.
 
 
 
Conduy ma nef, ô fauorable estoille,
10
Et de mon Ciel oste cest obscur voile,
 
Qui fait que vay, sans clarté perillant,
 
 
 
Sans toy ie suis abysmé dans les ondes
 
De desespoir, & gouste les profondes
 
Sources sous qui ie nouë chancellant.

XIV

 
Ghy Moeder van de Min, die met u held're lichten1
 
Verjaegt de woeste windt, end' 'trasende tempeest,
 
V boorte plaets de Zee, u leven is gheweest3
 
Om hier int groote ront, u soeticheydt te stichten.4
 
 
5
O Venus waarde Vrou, doet doch de winden swichten,5
 
Diens bulderent gewelt, verschricken mynen gheest,6
 
En maacken 'twater vat, end' mijnen vaart bevreest.7
 
Want haar spuwend' ghewelt, mijn verderf schijnt te dichten,8
 
 
 
Geleyt mijn Schip, mijn vrou, end' ghy gunstige Star,9
10
Drijft van den Hemel wech dees duyster wolcke var,10
 
Op dat ick lichteloos niet heel en ga verloren.11
 
 
 
Sonder u blinckend' hooft, end' glinsterich aenschijn
 
Schijn ick in wanhoops Zee, begraven schier te sijn,
 
Wiens water-ad'ren my, gantsch driegen te versmooren.14

XV

 
Amour si ta mere
 
De son ray m' esclaire
 
Ioyeux & nouueau,
 
Si pour ma liesse
5
A moy tu t'adresse
 
Sans aucun bandeau:
 
 
 
D'vne digne offrande
 
Telle que demande
 
Vn Dieu souuerain,
10
Feray sacrifice
 
A l'astre propice
 
Et archer humain.
 
 
 
Aurez ma pensee
 
Par vous auancee,
15
Et d'vn loyal coeur
 
La riche despoüille

XV

 
Minne indien dijn Moeder my1
 
Verlicht met hare strale bly,
 
En soo ghy mijn jonge jeucht
 
Nu verleent dees nieuwe vreucht,4
 
 
5
Soo komt ghy hier sonder windel-bant5
 
Ick vereer u een Offerhant:
 
Ia sulck een, als vereyscht tot7
 
Een so hoogen opper-Godt.
 
 
 
En siet die blonde starre braef9
10
Sal ick Offeren eenen gaef,
 
En u vriendelijcke kracht11
 
Waer toe al mijn gedacht12
 
 
 
Van mijn seer trouw bevonden hart,13
 
De rijcke roof, u eyghen wart,14
 
Lequel ne se soüille
 
D'ingrate rigueur.
 
 
 
Les fleurs Primeraines,
20
Les sainctes estraines
 
D'vn riche Printemps,
 
A vos simulachres
 
Sur vos autels sacres
 
Semeray tout temps
 
 
25
Le sang des colombes,
 
Tourtres & palombes
 
En lieu de gras veaux,
 
I'offriray au temple
 
Où ie vous contemple
30
Mes secours nouueaux.
 
 
 
Si ie voy la belle,
 
Ma douce cruelle
 
Mon coeur fauorir,
 
Si la clere face
35
Si sa bonne grace
 
Me vient secourir.
 
 
 
Car sans vostre aide
 
Ie ne voy nulle guide
 
Pour mener mon coeur,
40
A quelque esperance,
 
Qui mon bien eslance
 
Hors de toute erreur.
15
Die met gheen straf en is beset15
 
Noch niet ondanckbaar is besmet,16
 
 
 
De eerste bloemen teenegaar17
 
Van mijn heylighe nieuwe jaar18
 
Voor u Beelden hooch gebouwt
20
Op u Altaren dit vertrouwt.20
 
 
 
Sal ick gaen storten met ootmoet,21
 
Der Tortels, en der Duyven bloet,
 
In plaetse van der Kalvers vet23
 
Sal ick in uwen Tempel net24
 
 
25
Daer ick u beeltenis aenschouw,25
 
Dy offeren mijn hulp en trouw'26
 
Indien dat ick de schoone sie,
 
Mijn soete vyandinne die
 
Mijn hart begunst met haer ghesicht:29
30
Indien haar gracy my verlicht.30
 
 
 
Want sonder uwe hulpe dan31
 
En sie ick hier gheen Leydesman32
 
Die mijn gheleydet wel ghemoet33
 
Wt mijn doolinge in voorspoet.

XVI

 
Ce noeud d'amour qui deux coeurs diuisez
 
Peut allier, & vnir las! s'il lie
 
L'esprit cruel de ma tresbelle amie
 
A mes desirs, & souhaits insensez:
 
 
5
Le Ciel, les yeux que Phebus a lancez
 
Sur ce bas monde, & la face iolie
 
Du vray Nocturne à present ie conuie
 
Pour voir la fin de mes malheurs passez.
 
 
 
Mais si le sort, si l'instable fortune
10
Trouble mon heur, l'empesche & importune,
 
Me fait dechoir de l'effait desiré:
 
 
 
Ie quitteray la spiendeur & la face
 
De tous ces rays qui sont celeste race,
 
Pour aux enfers voler desesperé.

XVI

 
In dien der liefdens kunst, hier twee gedeelde herten1
 
Can t'samen lasschen vast, end' splissen dicht by een2
 
Waerom en bindt hy niet mijn herte met de gheen3
 
Die mijn begeerte voet, met krancksinnige smerten?
 
 
5
De blauwen Hemel die met Phoebus goude stralen5
 
Daaghs 't lage Vlac verciert, met haar blijt aengesicht6
 
En schimmerbleke torts, die snachts de aart verlicht7
 
Die nood' ick om te sien het eynde van mijn qualen,8
 
 
 
In dien het droeve lot, of 't wanckelijcke raack9
10
Mijn gheluck soo verstoort dat ick in deze saack
 
Mis mijn gewenste lust, so 'tmy nu schijnt te drieghen11
 
 
 
Ic sal gaen schuwen flucx, het vrolijc klaar aenschijn12
 
Van al die lichten schoon, die op d' Aerdbodem syn,
 
Om in de Helle swart, mistroostelijck te vlieghen.14

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels