Der Griecxser princerssen, ende jonckvrouwen clachtige sendtbrieven, Heroidum epistolae ghenaemt
(1559)–Cornelis van Ghistele–
Auteursrechtvrij
[Folio 16r]
| |
Hier beghint de Epistele, die Briseis schrijft tot Achilles.
Ende begint aldus in latijn.
Quam legis, à rapta Briseide, littera venit,
Vix bene barbarica Graeca notata manu.
VAn Briseis, die v Achilles ontnomẽ is,
Comt desen brief, nau wel int Griecxse ghescrheuen.
Van een slechte barbarisse, die vol onuromen is.
Al is hy ghecladt, willet den tranen vergheuen.
Die ick met luyder stemmen, met suchten, met beuen,
Int schrijuen ghestort hebbe, so ghy sult mercken.
En al beclage ick my ws, mijn heere verheuen,
VVilt v niet belgen, liefde moet wercken.
En dat ick oock onder Agamemnons vlercken
So rasch gheleuert ben, en so subijtelijck
Ghebracht oock binnen sijne percken,
Laet v niet duncken dat ick v dat ben verwijtelijck.
Maer doorsake mijns schrijuens wat spijtelijck,
Syde ghye, o Achilles certeynlijck.
Die eẽ vrouwe onteert hebt, en veracht nu vileynlijc.
| |
[Folio 16v]
| |
Ga naar margenoot+ Als Agamemnons dienaers om my quamen,, daer
Ick werde haer geleuert (soe ghy weet) terstont snel.
Sy sagẽ op malcanderẽ, ghi muecht v wel scamẽ,, claer
Haer verwonderende, duer wat cause oft gront,, fel
Ons liefde so slap was: ghy haddet goet ront,, wel
Muegen beletten het subijt vertrecken.
Twas my een pijne, want mi en weert nz geiont,, snel
Eenige cuskens v te biene. dies ick tot alle plecken
VVas tranẽ stortende, mijn haer sachmẽ mi wttreckẽ.
En ick liet my duncken dat ick anderweruen
VVeder wert genomen met spotten en gecken.
Och dickwils ben ick van sinne om van deser eruen
Heymelijck te vliene: want dleuen is hier steruen.
Maer ick worde omringelt van iegelijck met hoopen.
Een hase onder veel honden cant qualijck ontloopen.
Ga naar margenoot+ Maer mi dũct dat ic wech gehaelt bẽ met rechte,, vry
VVant ick hebbe geweest so lange van v zije,
En luttel siedy na my omme, als de slechte,, ghy.
Slap en traech sydy om v amye.
Patroclus doen ick hier quam sprack als de vrye,
En heymelijck my toeluysterde in mijn ooren,
VVat wildy screyen (Briseis) weest niet onblye.
Vwen Achilles sal haest dit hof comen verstooren.
Maer luttel ghy v spoeyt, slachtende den dooren,
Ia en dat meer is, selue rebelleerdy
Als een opinaet, naer niemant en wildy hooren.
En teghen mijn wedercomste, oppugneerdy.
My, die v weder geiont wort, refuseerdy.
Noyt minnaer alsulc gramscap en baerde, fijn,,
Een amoreus ruyter, en mach niet so wreet vã aerde,, sijn.
| |
[Folio 17r]
| |
Aiax, Phoenix, en Vlysses, als legatenGa naar margenoot+
Quamen tot v, als wyse verstanden,
Seggende dat hy my weer sou verlaten,
En v weer leueren in uwen handen,
V biddende seere, en giften en panden
Presenterende, die men Agamemnon scincken sach:
Twintich vergulden potten, tfy v der scanden,
Darmen de conste so wel als tgout aen clincken sach.
Tien talenten gouts men v noch toe drincken sach,
En twelf vrome geweldige peerden.
Noch drije maechden, wiens scoonheyt men blincken sach,
VVt Lesbo gehaelt mochty ooc aenuerden,
Hier me sou ick met grooter weerden
Tuys gecomen hebben als v gesellinne,, fris
Maer geẽ meerder haet, dã als verslapt de minne,, is,
Ghy selue behoorde met giften en gauen,, nuGa naar margenoot+
My te lossene, en weder te halene.
Maer luttel heeft men sien loopen, oft drauen,, v.
Ghy behoort Agamemnon sonder te dralene
Selue om v liefste weer aen te talene.
Dat hy nu doet, syde ghy grootelijck
Selue schuldich te doene sonder falene.
VVaer me doch heb ic verdiẽt dat ic dus verstootelijc
Van v ben Achilles? v liefde miniootelijck
VVerwaerts is die so haest van my geweken?
Och sal de wreede Fortune blootelijck
My onsalige aldus deerlijck versteken?
Salder geen secours comen met soete treken?
Soe blijue ick verlaten van elcken ick meene
Een ongeluck (seytmen) comt selden alleene.
| |
[Folio 17v]
| |
Ga naar margenoot+ Lyrnersses vesten hebbick sien bederuen,, moeten
Duer v crijgelijck ghebruyck mijn stadt en mueren.
Mijn drij broeders sach ick naer Plutoos eruẽ,, wroetẽ
Verslegen duer v fortselijcke cueren.
Hoe bloedich moest oock Minetes mijn man besuerẽ,
En creech (al was hy machtich) de doot te loone
Al dit verlies, en weertste creatueren,
VVerden versoent alleene met uwen persoone.
V edelheyt, vroomheyt, met claren betoone,
Heeft man, broeders, en al doen vergeten.
Och met wat stercker eet, met wat woorden schoone
Hebdy my verleyt, en met wat ionstich vermeten.
En nu veracht ghy my, twort my wel verweten
Ia met giften, en met der talenten somme.
Scat en goet maect nochtans alle dinck willecomme.
Ga naar margenoot+ De fame is hier alomme verbreyt,, wijt
Dat ghy subitelijck wilt naer Griecken keeren
Och dies dminnẽde herte (dwelc inwẽdich screyt),, lijt
Verdriet, weedom en hinderlijck verseeren.
Och suldy so nu, o ridder vol oneeren,
My desolate, so scandelijck zijn begheuende?
VVie sal dan mijnder herten gheschuerde weeren
Vermorwen? allendich sal ick blijuen sneuende.
Lieuer wensche ick dat my moet al leuende
Deerde verslinden met versteeninghe:
Oft Iuppiter met sijnen blixem al beuende,
Dan my ghebueren sou sulcke vercleeninge.
Dats dat ghy na huys, (dwelck is v meeninghe)
Reysen sout, my hier latende als de flauwe.
Lief sonder troost wort de weerelt te nauwe.
| |
[Folio 18r]
| |
Als ommers uwen sin soo is geneghenGa naar margenoot+
Naer huys te keerene, mach smeecken baten niet?
Ick en sal niet seer lastich uwen schepe verweghen,
VVilt doch v Briseis achter laeten niet,
Als v bruyt en sal ick my saten niet,
Maer als een geuanghen my verneren.
En v soe volghen: voor geenen staten niet
En sal ick my als v lief presenteren,
Maer als een arme slaue v obedieren,
En nacht en dach tuwen dienste my pooghen,
Met mijn handen sal ick de wolle verweren.
De playsanste binnen Griecken sal ick ghedogen
Dat ghy sult trouwen, en om een verhooghen
Die ws mach weerdich tot elcken stonde sijn.
Die een anders duecht benijt, moet arch vã grõde sijn.
Ick sal als v dienstbode ootmoedich,, vryGa naar margenoot+
Spinnen en nayen met diligentie,
Maer ick begeere dat v wijf dã niet te onuroedich,, sy
My tracterende met cracht oft violentie.
En van ons beyder liefde in haer presentie
(Ia dat ick soo dicwils naer v behaghen
In uwen arm geleghen heb) maect cleyne mentie,
Dwelck sy ducht ick sou wreken by vlaghen.
Nochtans om v sal ick veel verdraghen.
Ist dat ghy my niet achter en laet versmadich.
Och daer ick seer voor sorge, nachten en daghen.
O Achilles, weest mijns doch genadich,
Compt tot Agamemnon, weest v beradich,
In hem is leet wesen, heel Griecken valt v te voete.
Berou en ootmoet, is der gramscappen boete.
| |
[Folio 18v]
| |
Ga naar margenoot+ Ghy die de vianden condt bedwinghen,, crachtich,
Condy v felle gramschap niet bestieren?
VVaerõ laet ghy Hector aldus bespringen,, machtich
Den Griecxsen leegere, met stouten manieren?
Trecket tharnas weer ane, wilt my weder forieren.
VVant sonder v men qualijc can Troyen gecrincken,
Sydy tot gramschap verwect duer mijn scoffieren,
Duer mijn ootmoet laet weder uwen peys blincken,
Heb ic v druc geoffert, laet my v ooc vruecht schinckẽ
Achtet voor geen oneere dat een vrouwẽ personagie
Can een mans euel en moet doen sincken.
Meleager wert verwect tot coragie
Duer sijns wijfs verbidden, en wrocht noch ragie,
Die eerst weygherde hulpe om een verstercken.
Eens vrouwen gebet can somtijts wonder wercken.
Ga naar margenoot+ Sy cost haren man vermorwen alleene,, vroet,
Haer clachtich ghebet quam tot perfectie.
Maer mijn woorden eylaes tot gheene,, spoet
En connen omsetten v wreede complexie.
Niet dat ick my met vaste electie
Als v ghetrout wijf achte oft schrijue,
Als een dienstmaecht (kennick) onder v protectie
Hebbick maer gheschuylt met ziele met lijue.
Al wast dat eens sommige met hueschen motijue
My vrouwe hieten, cleyn nu van haue,
Ick antwoorde, stilt v van dien bedrijue,
Ick en ben maer eylaes Achilles slaue,
Die om sijnen oorboor loope en draue.
Als v vrouwe wil ick niet gheexalteert,, worden.
VVant die hem verheft die sal verneert,, worden.
| |
[Folio 19r]
| |
Soo waer, als met Libytinas droeflijcke,, cleerenGa naar margenoot+
Mijn man nu rust, daer ick noch voer beuen,, moet:
So waer, als mijn broeders, als behoeflijcke,, heeren
Voor haer lant streden, en zijn ghebleuen,, vroet.
So waer als ghy dickwils my beneuen,, soet
Gheleghen hebt, als minlijck lief bequame:
Soo waer, als God ons noch bey leuen,, doet,
En heeft Agamemnon mijnen lichame
Noyt bekent, oft met eenighe blame
My ghehindert, ick derft v wel belijen,
Maer ghye, sonder my, o oneersame
Hebt luttel ghestaect v vruecht, en verblijen,
Nu met snaerspel, dan met eender vremder amijen
Den tijt ouerbrengende, eñ spreect een out vermaen,
Soo schoone roosen sietmen wassen als vergaen.
Mẽ vraecht hier, waerom dat ghy v mijt te vechtene,Ga naar margenoot+
En waer dat bleuen is v vrome coragie,
Ic antwoorde, tis periculoos den standaert te rechtene,
Achilles is nu lieuer een Venns pagie,
Tis veel vrijer int bedde met een schoon imagie
Te liggene, tis soeter te hooren clinckende
Orpheus snaren, dan om een cleyn gagie
Ongherust int harnas te rijen al blinckende,
Den helm is den crans te seere crinckende,
De lance is te moyelijck tot allen termijnen:
Maer onlancx waerdi v bat bedinckende
Ende den crijch docht v loflijcker schijnen
Dan rust en vre: doen sachmen v pijnen
Om eere, altoos, en prijs te verweruene.
En dacht, tis loflijck int harnas te steruene.
| |
[Folio 19v]
| |
Ga naar margenoot+ Als ghy my scoffierde, en quaemt met ghewelt,, aen,
Doen waerdy den crijchs handel wel lauderende.
Is met mijn lant uwen moet alree soe gheuelt,, saen?
God hoep ick sal sulcx zijn refuserende.
Ghy moet noch Hectorem zijn persequerende
En met een lance bloedich zijn herte duerwonden,
Die die Griecken seer stoutelijck nu is minerende.
O ghy Griecken, twaer goet, dat ick waer ghesonden
Als een legaet aen Achilles, met cussende monden
Sal ick hem wel verbidden, en wt cracht der minnen,
Ick sal hem beter dan Vlysses vol faconden
Oft dan Phoenix, oft Aiax, hoep ick verwinnen:
Ia als sinen hals mijn armkens saechte sal bekinnen,
Sijn stuer ooghen selen clarẽ, duer mijn gesichtẽ,, soet.
Liefs presentie, liefs wreetheyt swichten,, doet.
Ga naar margenoot+ Maer v so bidde ick oock, doet dat ghy sculdich,, zijt.
(Vwen sone sal geluckighe voerspoet ghebueren)
Siet ghy nae v Briseis, om haer sorchuuldich,, zijt,
Laet haer niet langher (o hertbarich van natueren)
Duer v absentie aldus in dolueren.
Oft is dat v liefde verslapt is, die my sal dwinghen,
Sonder v te leuene, comt met stoute cueren,
En doet my lieuer steruen sonder verlinghen:
Maer aldus doende, ghy dwerck wel sult volbringen:
VVant ghedaente, vleesch, en bloet my al begeuen:
Maer hope alleene can noch wat crachten minghen,
Sonder welcke ick blijue in tdootlijck sneuen,
En doorsake des doots woort v dan toe ghescreuen,
Een wreet ruyter salmen v daer duere noemen,
Oneerlijck is hij die hem vrouwen derf beroemen.
| |
[Folio 20r]
| |
VVaerom dwingdy my aldus met v smerte,, heet?Ga naar margenoot+
Comt lieuer Achilles, en sijt v spoedich,
En met uwen sweerde duerstoot mijn herte,, wreet:
Liuer my dan Agamemnon onuroedich.
Maer beter ist dat ghy mijns leuẽs oock sijt behoedich.
Heb dy uwen vyant gespaert, spaert v vriendinne.
En comt naer Troyen, quest daer bloedich
Der vyanden herten, met wreeden sinne,
Baert daer v gramschappe, de crijch heuet inne.
Maer wilt uwen toren van de liefste keeren,
Die begeert te wesene noch v gesellinne,
Hier mede blijft gesont mijdt v der oneeren,
En helpt Briseis wt haer verseeren,
VVeer ghy hier blyuen oft wech vlien,, wilt,
V schamel dienst maecht doch altoos onbien,, wilt.
Hier eyndt dese Epistele van Ouidius. |
|