De helm van aarde

(1970)–Wim Hazeu– rechtenstatus



[pagina 137]
4 Hij had nooit geweten dat je kon wennen aan een vuile stad, aan een carroussel met muizen in koolmonoxyde. Na Praag hield Marc er zelfs van. In een winkel bladerde hij wat in boeken. Anne was over een paar dagen jarig en zij las veel. ‘U bent een Tsjech.’ Een grote man in een leren jas drukte Marc tegen de boekenwand. Met zijn handen in de grote zakken duwde de man de jas open, zodat Marc geheel achter hem schuilging. ‘U moet teruggaan.’ Het was alsof een robot sprak. Een monotone, hoge toon. De man sloot de jas weer en liep weg. Marc had wel eens iets vernomen van organisaties die probeerden vluchtelingen te dwingen om terug te keren naar hun vaderland. Hij had er nooit iets van gemerkt. Een paar dagen nadat hij een vluchteling in het kwadraat genoemd kon worden, werden voor hem de geruchten werkelijkheid. Hij was te verbouwereerd om te reageren. Zo kalm als iemand is na een op een haar na gemiste frontale autobotsing, zette hij het boek dat hij in zijn handen had terug in de kast en liep naar buiten. Een brandweerauto met priemende sirene stoof voorbij. Aan Anne vertelde hij niets van het voorval in de boekhandel. Praag bleek hem in een andere zin dan hij had verwacht niet losgelaten te hebben. Hij dacht eraan om Vera te schrijven, maar de mogelijkheid dat zij door de brief in moeilijkheden zou kunnen komen, hield de pen van het papier. Bij wie zou hij om raad kunnen gaan? Wie zou hem kunnen beschermen? Hij belde de boulevardjournalist op. ‘En hoe was het in Praag?’ Zijn stem was gesmeerd met schandaalslijm.
[pagina 138]
‘Ja, nog bedankt.’ ‘Niks te danken hoor. De ene dienst is de andere waard.’ ‘Wat kan ik voor je doen?’ ‘Niks, nog niks.’ ‘Misschien kun je mij dan nogmaals helpen.’ ‘Toe maar.’ ‘Ik zit verlegen om een filmkontrakt.’ ‘Nou, dat lijkt me niet zo moeilijk. Misdadigersrollen kun je overal krijgen.’ ‘Dank je. Maar ik zoek een kontrakt voor een beetje ver weg. Italië of zo.’ ‘Toe maar, heb je moeilijkheden? Huwelijk? Belasting? Drugs?’ Marc kon aan de stem horen dat de slijmklieren van de journalist goed op toeren kwamen. ‘Weet je een rol?’ ‘Ik zou kunnen bemiddelen voor een film die in Mexico wordt opgenomen.’ ‘Dat is ook goed.’ ‘Ik kan de producer vanavond spreken, maar...’ ‘Dan bel ik je vanavond nog.’ ‘Ik doe dit echter alleen voor je, wanneer je mij vertelt wat er aan de hand is.’ ‘Niets bijzonders. Ik wil weer eens wat anders.’ ‘Goed, Marc, dan staak ik de bemiddeling.’ Marc wist dat hij elk woord dat hij nu nog zou gebruiken morgen opgepept in de schandaalpers zou kunnen lezen. Maar misschien was dit de beste manier van bescherming. ‘Luister maar, ik was gisteren in een boekhandel. Daar kwam een man in een leren jas op mij af. Hij zei: u bent een Tsjech, u moet hier weggaan.’
[pagina 139]
‘En?’ ‘Meer niet. Of ja, hij zei: u moet teruggaan. Het was een grote man in een leren jas. Ja, meer kan ik je niet vertellen. Houdt het wel voor jezelf, hè?’ ‘Ja natuurlijk, dit houd ik voor mezelf. Bel me om een uur of tien vanavond. Pak je koffers alvast. Morgenmiddag zit jij in een vliegtuig naar Mexico.’ In het vliegtuig las hij de schandaalkrant. Marc was voorpaginanieuws, mèt foto's: alleen in een western; samen met anderen in Spartacus; met Anne op straat en een studiofoto. Vette kop: TSJECHISCH ACTEUR BEDREIGD IN HOLLYWOOD Daaronder: ‘Meest voorkomende misdaad in acteurskringen is de chantage. Wij kennen de tientallen voorbeelden die uitliepen op even zoveel scheidingen. De politiek bleef er meestal buiten. Maar aan de rust op dit front is nu een eind gekomen. De buitenlandse machtspolitiek probeert een greep op acteurs te krijgen. Het eerste slachtoffer is de kaalhoofdige acteur Marc Clavel, de man die zoveel misdaad in zijn rollen doet, maar die in het dagelijks leven een sympathiek mens is, voor wie niemand bang hoeft te zijn. Marc Clavel is het pseudoniem van de eenenvijftigjarige Peter Vondra, van oorsprong een Tsjechisch acteur, die in 1968 naar Amerika vluchtte. Hij vond daar spoedig zijn weg in de talent absorberende kringen van de film. Maar hij vond meer, namelijk het geluk van een goede huwelijkspartner, Anne Dulles (39), scriptgirl bij de televisie. Ondanks hun succes leven zij sober in een flatwoning, gastvrij huis voor vele kunstenaars.
[pagina 140]
Aan deze rust is nu een eind gekomen. De contra-spionagedienst van een buitenlandse mogendheid is Marc op het spoor gekomen. Waarom is Clavel zoveel jaren met rust gelaten en waarom wordt hij juist nu bedreigd? Enkele weken geleden bezocht Clavel Praag. Het was de eerste keer na zijn vlucht in 1968. Hij was er als toerist en bezocht de plaatsen van zijn jeugd en herinnering. Zoals het theater, waar hij zoveel roem mocht vergaren; zijn ouderlijk huis (zijn ouders stierven toen Marc nog een jongeling was), de smalle straatjes en de grote pleinen. Hij zag de Moldau weer stromen en hoorde de tientallen klokken luiden. Heeft de politie op het vliegveld van Praag Clavel gesignaleerd en de gegevens doorgegeven aan de contra-spionage? Is hij in Praag geprovoceerd door zogenaamde vrienden? Maar waarom is hij dan niet in Praag aangehouden? Deze vragen komen op wanneer men verneemt dat Clavel (Vondra) in een boekhandel in New York eergisteren is aangehouden door een grote man in een zware leren jas. Hij zei tegen Clavel: “U bent een Tsjech. U moet teruggaan naar uw land, anders zullen maatregelen genomen worden.” Even plotseling als hij was gekomen, was de man in het leren pak weer verdwenen. Brandende vraag is: Wat zullen die maatregelen zijn? Het ziet er naar uit dat de misdaad zich gaat bemoeien met de acteur die zo vaak de ondankbare rol van misdadiger moest spelen. Voorlopig schijnt het gedaan met de rust van Clavel en van zijn lieve vrouw Anne. We nemen aan dat het niet tot het geval Clavel beperkt zal blijven. Misschien zijn op dit moment andere refugiés ook al bedreigd. In filmkringen heerst grote onrust. Er wordt over tegenmaatregelen gesproken, maar ook hier geldt: welke maatregelen en tegen welke onzichtbare vijand?’ Marc legde de krant naast zich. De storm in het in boulevard-
[pagina 141]
perskringen bekende glas water was aangewakkerd. Gisteravond had hij Anne ingelicht, nuchter, zakelijk. Nu meer mensen op de hoogte waren, wilde hij het niet zo somber inzien. Anne opperde zelfs de mogelijkheid dat de journalist zélf de hand in dit ‘spel’ had. Die maand Mexico had hij toch maar aangegrepen. Het betekende een maand afleiding in een soort bufferstaat. Tijdeloos en statenloos. Een acteur die een rol speelt. Marc keek door het kajuitraampje. Zij zweefden boven witte pluiswolken. ‘Een nieuwe hemel.’ Een zachte landing op dit bed...

Vorige Volgende

4