Logo DBNL
Gedichten (1981)

Gedichten

(1981)–Willem van Hildegaersberch–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

+XLI. Van seven doechden der minnen.

 
Dichters conste was ghepresen,
 
Doe die goeden hoer edel wesen
 
Bruucten inder eren naem:
 
Nu ist den sulken onbequaem,
5
Datmen hem die waerheit seecht.
 
Wye die waerheit tyeghen dreecht,
 
Die helpt straffen off versteken.
 
Nu wil ic gaen van minnen spreken,
 
Dair is elc mensch toe gheneghen,
10
Ende nyemant en macher segghen tieghen,
 
Hy en vint ymmer dat off dit,
 
Dat hi mit minnen hier besit.
 
Minne te spreken dat is een woort,
 
Dat uut Gode is comen voort:+
15
God is selve die hoochste minne.
 
Draghen wy dan in onsen sinne
 
Vreemde minne op aertsche dinghen,
 
Die die werlt wel ghelinghen,
 
Isser God ghescheyden van,
20
Ghelijc den doren minnen wy dan,
 
Die netel, classe, scharpe doern
 
Planten onder tgoede coern,
 
Daer die vrucht wert om bezeert.
 
Gherechte minne ons doeghet leert:
25
Nye en sach ic mensch die minde,
 
Nader waerheit die ic vinde,
 
Hy en was mit alle sine reden
 
Meer ghestelt tot goeden seden,
 
+In woerden, in wercken, in wanderinghe,
30
Dan diere nye mede om en ghinghe.
 
Minne heeft seven goede graden,
 
Die seven dorperlijcke daden
 
Doen versmaden ende verwaten,
 
Die altoes beter sijn ghelaten
35
Dan ghedaen off voertgebrocht.
 
Onnutte werck, wat salt ghewrocht,
 
Daer eer noch baet en can uut rysen?
 
Men hoort den gueden tweldoen prisen.
 
 
 
Die eerste graet, daer minnen op rijst
40
Ende ons der eren pat bewijst,
 
Dat is Gherechte Schamelheit,
 
Daer sijn si alle toe bereit,
 
Die minne draghen off die minnen.
 
Schamelheit die doet bekinnen
45
Watter eren toebehoirt,
 
Hier om ist der minnen oert
 
In schamelheden eerst fondeert.
 
Wye minne draecht off eer begheert,
 
Die moet ontschamelheit vertyen,
50
Ende hem in schamelheit belyen;
 
Wye ter minnen dienste staet,
 
Die schaemt hem altoes boser daet.
 
 
 
Die ander graet, daer minnen op rast
 
Ende altoes voert in doechden wast,
55
Die mach wel Miltheit sijn ghenaemt,
 
Entaer om staet sy byder schaemt.
 
Wye dat leert in minnen leven,
 
Die moet ghiericheit begheven
 
Entie vrecheit alsoe wael.
60
Al waer hi ghewrocht hart van stael,
 
Minne maect hem vry ghenoech,
 
Milde te wesen int ghevoech.
 
Sonder miltheit stonde minne
 
Recht off een man van wisen sinne
65
Sonder spreken worde ghevonden,
 
Soe waer sijn wijsheit quaet te gronden,
 
Want si hoer niet en openbaert.
 
Alsoe soud een man, die nauwe spaert,
 
Dicke sonder vanghen jaghen,
70
Woude hi hoghe minne draghen.
 
 
 
Die derde graet is seer te loven
 
In allen convent, in allen hoven,
 
Die die minne leren doet.
 
Ic hoorde an enen meester guet,+
75
Die hem op leringhe wel verstoet,
 
Dat een reyne hoefsche mont
 
Menighen mensche brinct ter eren:
 
Hierom doet die minne leren
 
Hoefsche woerde in elker sprake.
80
Twaer een onghelike sake,
 
Dat lieghen, drieghen, clappen, roemen
 
Wesen souden der minnen bloemen
 
Tenighen tyden, vroe off spade;
 
Want si wisen tallen quade,
85
Ende minne doet als die minne pleecht,
 
Die ghenen mensch te zwaer en wecht.
 
Al waer hi cranc ende out van jaren,
 
Minne en mochten niet beswaren,
 
Op dat si in maten waer ghestelt
90
Ende mitter wijsheit yet verselt.
 
Die doren minnen onberaden,
 
Dat doet hem dicke onsacht laden.
 
 
 
Die vierde doecht der minnen lere
 
Brengt ons salicheit ende ere
95
Ende meuighe ruste hier op eerde.
 
Minne is van sulker waerde,
 
Sine wil draghen hat noch nijt.
 
Twaer een onverwinlic strijt
 
Nijt te draghen ende minne
100
Beyde te gader in enen zinne.
 
Waer die minne rusten zel,
 
Daer moet nijt ende ander fel
 
Uter herten sijn ghesat:
 
Minne en staet in ghenen hat.
105
Dat machmen horen an tgheluut,
 
Dairmen der minnen naem beduut.
 
Minue is minne altoes ghenoemt,
 
Om datter reyn ghedacht uut comt.
 
Al leefde een mensche een deel in nyde,
110
Minue maecten wel soe blyde,
 
Dat hi den nijt moste afterlaten
 
Ende inder vroechden hem selven saten.
 
 
 
Die vijfte doecht der minnen zede
 
Dat is Gherechte Soberhede,
115
Die leerse in allen sinnen bruken:
 
Horen, zien, smaken, ruken,
 
Tasten, voelen doetse stellen
 
Om die gulsicheit te vellen.
 
Gulsicheit is onbequaem
120
+Beyde der zielen ende den lichaem;
 
Si hout den mensche in weldoen lat:
 
Hier om soe leert die minne dat
 
Wy ons selven sullen saten
 
In soberheiden wel by maten.
125
Gulsicheit is quaet te minnen,
 
Men mochter alte veel an winnen;
 
Men is den rijcken onderdaen,
 
Om datmer veel mach winnen aen;
 
By naturen mintment tgoet,
130
Om dattet sochte leven doet.
 
 
 
Die seste doecht, die minne ons scrijft,
 
Entaer si bi ghestadich blijft,
 
Die machmen proeven ende mercken
 
Int volbrenghen vanden wercken.
135
Waermen mint sonder veyusen,
 
Daer sietmen luttic achterpeynsen
 
Om arbeit off om cost te lyden,
 
Mer in eren voerwaert tyden.
 
Wye in eeren hem verschinen,
140
Die sietmen dick om weldaet pinen.
 
Wye int weldoen bliven traghe,
 
Die sijn onghemint al hoir daghe;
 
Die een en mint den anderen niet,
 
Daer en is ‘waer om’ dat gheschiet.
145
Minne is daer om eerst ghevoecht,
 
Om datmen minnen sel die doecht.
 
 
 
Die sevende doecht, als ic bevroede,
 
Die staet bewortelt in Oetmoede
 
Ende op een zeker fondament;
150
Want God heeft self die minne ghesent
 
Te rusten op die selve stede,
 
Al daer si vint oetmoedichede.
 
Want oetmoet enter minnen oirde
 
Oyt ende ye te gader hoerden
155
Ende onverscheiden moeten bliven,
 
Selmen doecht van minnen scriven.
 
Oetmoet is in allen staet
 
Een yghelijc wel te maet,
 
Op dat hi redeliken leeft.
160
Mar hoveerde in hem selven heeft
 
Dat sy nerghent mate hout;
 
Si en vint nyemant, jonc noch out,
 
Die sy kennet hoers ghelyke,
 
Sy en sijn hoer te arm off te rijcke;
165
Ende wye sy hoers ghelijcke telt,
 
Die sijn al boven hoer ghestelt.
 
+
 
Dus blijft hoveerde onghemint
 
Want sy hoer ghelijcke vint,
 
Dat is die vyant Lucifeer:
170
Anderen vintsi nymmermeer
 
Boven der eerden off daer beneden,
 
Die hoer ghelijcken mach mit reden.
 
Dus is Oetmoet die hoechste bloem
 
Van alden doechden die ic noem,
175
Daermen minne in mach regieren.
 
Oetmoet maect ons goedertieren,
 
Schamel, hovesch ende milde.
 
Ic waen, die minre niet en wilde,
 
Datmen op hem spreken soude
180
Om enigherhande schat van goude,
 
Op dat hi billics waer te ghelden.
 
Al vintmen nyders, diese melden
 
Ende arch van hem te seggen weten,
 
Dat selmen lichtelijc vergheten,
185
Want si en moghens laten niet,
 
Wanneer daer yemant goet gheschiet,
 
Sy en moeten nyden ende knaghen.
 
Canment lichtelic verdraghen,
 
Soe knaecht sy hoer selven totten bien,
190
Om dat si horen onwil zien.
 
Hoe die nyder vorder zaghe,
 
Ende hi dan leefde langhe daghe,
 
Hoe hem meer onwils stonde te lyden,
 
Soe menich dinck soud hi beniden;
195
Want sy hem selven dus vervloecken.
 
Mitter boesheit, die sy zoecken,
 
Soe selmense laten in horen doghen
 
Ende brenghen hem niet veel voir oghen
 
Dinghen, die te helen staen:
200
Dat donct mi wijslic ghedaen.
 
 
 
Dese edel doechden alle seven,
 
Dair die minne doet in leven,
 
Die sijn oec Gode wel bequaem,
 
Mochten si bliven sonder blaem.
205
Wair arch ende list in minne schuult,
 
Dat is minne die vervult
 
Off bevlecket haestelijcke,
 
Als witte clederen anden slijcke.
 
Wye bose wercken doet an minnen,
210
Dat sijn bastaerden of bastaerdinnen
 
Te noemen, daermen goede minres telt.
 
Goede minne wort ghevelt
 
Byden bosen diese draghen
 
Dorperlijck in horen daghen;
215
+Want minne is in haer selven reyn;
 
Si slacht een deel nader fonteyn,
 
Die altoes hoer selven puert,
 
Al wort sy dorperlijc gheruert.
 
Is die minne by naturen+
220
Dus edel in hoer selfs beruren,
 
Soe sijn si salich diet bekinnen,
 
Dat si Gode ten voirsten minnen.

Vorige Volgende