Gedichten

⁺LIV. Vander liever tijt.

Als die winter was gheleden

Entie zomer over meden
In sijnre cracht begonste te rysen,
Als natuer hem doet bewisen,
Quam ic ghegaen daert schone was.
Lover, bloemen ende gras
Sachmen daer lustelic openbaren;
Der Meyen her mit sinen scharen
Quamen ghestreken moghentlijcke;
Van zoeten sanghe waren sy rijcke,
Die voghelkijns in haer verblyden.
Daer sach ic an ten selven tyden
Wonder ende moghenthede,
Die nature blyken dede
Overmits des vaders cracht,
Diet al hevet in sijnre macht,
Wat ye ghewas off sel gheschien:
Van elker sake is hi yen,
Ende sonder hem beghintmen niet;
Want hi beghin ende eynde siet
Ende yeghenwoerdich al bekent.
Planeten ende firmament,
Ende wes nature mochte draghen,
Dat maect hi al in seven daghen,⁺
Ende gaf den mensche teenre gaven
Hemelrijck ende aertsche haven:
Dit was een hoghe waerdicheit.
Der zielen is themelrijc bereyt
Ende den lichaem taerdsche guet.
Hi, diet al by reden doet,
Hi hiet ons hier in minnen leven
Ende te doen alst staet bescreven,
Soe worden wy int leste salich ghevonden
Ende vry van allen helschen houden.
Als ic aensach ende overdocht,
Wat Hi al wonders heeft ghewrocht
Ende werckende is noch alle daghe,
Die meester, daer ic hier off waghe,
Soe dochtet mi exempel wesen,
Ende ic ghinc dichten wat van desen
Tonser leer, als ghi moecht horen:
Een yghelijc ontdoe sijn oren!
By goeden exempelen, diemen hoort,
Soe sterctmen onse ghelove voert.
Daertsche goet is seer contraer
Jeghen trijcke hier boven claer,
Wanttet is vander aerde ghecomen.
Waer tbeghinsel wert ghenomen,

+ H. fol. 56 c. B. fol. 30 a. b.

+ H. fol. 56 c. d. B. fol. 30 b.

[p. 106]

 

⁺Daer settet ende sijn begheren,

50

Die wille caus hem niet verweren,

 

Wanttie natuer trecket neder.

 

Wy moeten al ter aerden weder,

 

Wat vander aerden comen es;

 

Ende oeck begheert die ziele des,

55

Dat si gaern ten hemel sonde,

 

Wanneer die lichaem vaert ter monde,

 

Want sy van boven nederquam,

 

Eer sy int lichaem stede nam.

 

Nu en mach si niet ten hemel rysen,

60

Si en moet die sonden van hoer wysen

 

Die wijl sy tlichaem heeft beseten;

 

Want God die laet der zielen weten

 

Consent, verstannes ende memori,

 

Hoe sy ghewinnen mach die glori

65

Sonder eynde thoren vrame,

 

Off hoe dat hoer der sonden blame

 

In duusternissen moghen voeren.

 

Ende heeft die ziel alsulck beroeren

 

Entaer toe redelic verstaen,

70

Ende willen wy dan ten sonden gaen,

 

Wat onschulde machmen doen

 

Voer hem, die starff ter rechter noen

 

Om ons te vryen vanden sonden?

 

Eens menschen reden selt oerkonden

75

Ende gheven ghetuuch van allen zaken.

 

Men mach daer gheen onschulde maken

 

Noch verdinghe mit aertschen goede,

 

Hier om stae eleman op sijn hoede

 

Wel te tyde, dat is hem noot.

80

Rijck te sijn, van machte groot,

 

Is meest onse wil, ist jonc, ist out;

 

Ende brenctmen die ziel in haer behout,

 

Soe heeft elck sijn toebehoren,

 

Als ic u seide hier te voren.

85

Die ziele begheert te leven lanc,

 

Tlichaem dat neemt sinen ganc

 

Al daert die wormen voetsel gheeft,

 

Als hem natuer bevolen heeft;

 

Wanttet moet inder aerden molen.

90

Ende wildi raken sonder dolen

 

Ter ewicheit, soe merct hier aen,

 

Tis wijsheit harde groot ghedaen.

 

Sydi rijck off hoghe verheven,⁺

 

Te bet betaemde u tlanghe leven

95

Na deser tijt te comen toe.

 

Ic wil u spreken reden hoe

 

Hi is drove tallen tiden,

 

Die uut weelden comt in lyden:

 

Dit machmen sien inder natuer.

100

Nu is die ziele ons naghebuyr

 

Een ewich wesen sonder eynde.

 

Weelde te kiesen voer ellende

 

Dat en salmen ghenen wisen vraghen,

 

Wanttet is onghelijck in sijn behagen,

105

Wanttie wise kiesen dbeste deel.

 

Al hier te leven mit riveel,

 

Dat en is te prisen niet een oort,

 

Wy en erfdent onser zielen voort;

 

Wanttet hoochste deel ende dbeste

110

Dats hemelrijck int leste;

 

Want God die heeftet selve beseten.

 

Had hi hogher staet gheweten,

 

Twaer den mensche toeghevoecht.

 

Hier om peynst al dat ghi moecht,

115

Dat ghi den hoghen staet besit,

 

Ende hoet u voer der hellen pit,

 

Daer Lucifeer in is ghedaelt,

 

Die heeft mit zonden overpaelt

 

Onsen pat ten hemel waert.

120

Hier om sel elck mensch sijn vervaert

 

Voer die zonden boven al,

 

Ende laten hem den hoghen val,

 

Lucifeer ende sijn ghesellen.

 

Men mochtet yammerlic vertellen,

125

Dat enich menschelic ghebeelde

 

Dalen sonde uut sulker weelde,

 

Die ewich staet, ghedurich lanc,

 

Die door weelde noch bedwanc

 

Hem daer toe gave, hi en waer verwoet:

130

Ic hoop dat nyemant des en doet,

 

Die kersten doopsel heeft ontfaen.

 

Wildi Willem te recht verstaen

 

Van Hildegaersberch, ghi moecht wel sinnen,

 

Dat nuttelic is die doecht te winnen;

135

Want weldoen is een cleyn misdaet,

 

Oeck hoe dat mitter boosheit gaet.

+ H. fol. 56 d.-57 a. B. fol. 30 b. c.

+ H. fol. 57 a. b. B. fol. 30 c. d.

49 D. setten. 50 en cans. 56 d. l. waer t. m. 59 N. en machmen n. te h. r. 60 Si en m. H. en ontbr. 63 verstandenis. 65 tot hoere. 70 tot s. 74 Des menschen wijsheit salt o. 75 tuich. 80 machten. 81 ons. 82 h. gewout. 84 al hier. 85 b. dat ] l. 86 Dat lichaem n. 87 den w. 89 int deerde. 92 Het is w. gr. g. 93 Al s. r. 94 betaemt u lange. 96 En w. u r. seggen h. Vs. 97 en 98 bij H. en B. in omgekeerde volgorde. 97 tot allen t. 99 H. inden. 102 Vronde. 4 Want tis. 5 Die w. k. dat b. d. 9 Want die h. staet e. die b. 10 Dat is. 11 hevet. 12 Ende h. h. 14 pijnt al dat g. m. 15 dien. 19 te. 20 elc man. 23 sinen. 24 mocht. 25 D. een m. 28 of om. b. 29 en ontbr. 33 hi mocht w. s. 34 nutte, minnen.