Logo DBNL
Gedichten (1981)

Gedichten

(1981)–Willem van Hildegaersberch–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

+LXXVII. Een onderscheit van hilic ende van gheesteliken luden.1

 
Die wil is een al daermen telt,
 
Ende waerment Duutsch te rechte spelt,
 
Daer staet die wil alleens ghenoemt,
 
Daer wouders veel ter werlt uut comt;
5
Want elck heeft sonderlinghe wil,
 
Ende nymmermeer en staet hi stil,
 
Hi en werct in desen off in dien;
 
Ende wat hi biet dat moet gheschien,
 
Ofmen salt mit crachte wederstaen.
10
Die wille blijft wel onghedaen,
 
Daer die wise hem laet gheraden;
 
Mar war dat domheit is gheladen,
 
Daer gaet die wille sinen ganck.
 
Staet hi vry sonder bedwanck,
15
Om dat die wille is menichsens
 
In woerden, wercken ende in ghepens,
 
Soe wort ter werlt opgheheven
 
Menigherhande staet van leven;
 
Want eleman denctet sine goet,
20
Dair die wil in leven doet.
 
Dus crighen wy Lollaerts ende Baghinen,
 
Nonnen die oeck heilich schinen,
 
Tsaertroysers, Zweesteren ende Bagaerden,
 
Ende ander gheestelyke harden,
25
Die ons leren ende wisen,
 
Soe datse ons billics staen te prysen;
 
Want wat sy leren int sermoen
 
Ons, dat ghaen si selve doen:
 
Dus gheven si goet exempel mede.
30
Si sijn ghewyet op die bede,+
 
Karmeliten ende Augustinen,
 
Minrebroeders end Jacopinen,
 
Ende oec om salicheit gheset;
 
Want leven si wel, si leren bet:
35
Dat is int oechschijn openbaer.
 
Lieghe ic niet, soe seg ic waer;
 
Brecter yet, dat volle God.
 
Daer wort sulc wijs ghescouden sod.
 
Al dese heilighe goede lyede,
40
Die ic roer in mijn bediede,
 
Leven sy wel in horen zaken,
 
Wye machse dan mit rechte laken?
 
Mar sy, die heymelijc gaen leren,
 
Dat man ende wijf van ander keren
45
Hoir ghenoecht ende horen wil,
 
Die mochten liever zwighen stil;
 
Want wederwil ende onghenoecht
 
En wercken salicheit noch doecht.
 
Hilic is een salicheit,
50
Daer veel meerre bate an leit
 
Dan an die langhe cappe wijt
 
Off an hoer gheestelic abijt,
 
Dat si draghen off visieren:
 
Dit proeftmen waer in veel manieren;
55
Want si sijn self van hilic comen.
 
Hoe heilich dat wire enich nomen,
 
Waer was ter werlt ye heer soe groot,
 
Of paeus soe heilich sijn ghenoot,
 
Hi en hadde moeder ende vader,
60
Die vleysscheliken beyde gader
 
+Malc by anderen mosten wesen,
 
Eer sy ye ter werlt resen?
 
Wat sal dan runen ofte raden,
 
Dat wittachtich hilic doet versmaden?
65
Willen si goede exempelen gheven,
 
Dat donct mi talre beste leven
 
Tfolc tot doechden mede te trecken.
 
Hoe soudmen beter leer ondecken
 
Maechden, knapen, mannen, vrouwen,
70
Dan si tgoede leven schouwen,
 
Dattie wise voer hem gaen?
 
Ghenoechtet hem, si nement an,
 
Wanttie wille staet an hem.
 
Wat ist anders dan een schem,
75
Dat ons voerden oghen schijnt,
 
Schoen ghelaet, alst herte grijnt,
 
Of van binnen is gheveynst?
 
Die wise ruuct wel of hi peynst,
 
Weder men siet of datmen braet,
80
Daer hi voerby den coken gaet.
 
Nu moecht ghi vorder vraghen mi,
 
Wyen ic myen, of oeck waer by
 
Dat ic spreke sulke woerde:
 
Ic heb gheweest al daer ic hoerde
85
Begheven luden, monicken, nonnen,
 
Die nuwen staet hebben begonnen,
 
Die niet en was by ouden tyden,
 
Daer sy hem selven in verblyden
 
Ende menen, dat si heilich sijn.
90
Oeck hoop ic inder herten mijn,
 
Dattet ymmer is alsoe;
 
Want twifel maect den mensch onvroe,
 
Wil hy hem ter hoop ontyen.
 
Si prysen desen, si prysen dien,
95
Hoer eyghen leven alre meest;
 
Mar wittachtich hilic ende alsulc feest
 
Laken si dicwijl ongheprijst,
 
Daer veel meerre baet uut rijst
 
Dant van allen desen doet,
100
Die die werlt ende taerdsche guet
 
Voerden oghen zere versmaden,
 
Oeck wat sy heymelijc laden.
 
Alle dese oorden, die wy tellen,
 
Cloosteren, clusen ofte cellen,
105
Die sijn soe nuttelijc niet versiert
 
Als hilic, daerment wel hantiert.
 
Man ende wijf dat is een oerde,+
 
Die mitten godlyken woorde
 
Was ghemaect al hier te voren,
110
Eer Jhesus Cristus wert gheboren
 
Vijf dusent jaer of daer by;
 
Mar doe die soen ons maecte vry
 
Uut die sonden van Adaem,
 
Doe sette hi voert in sinen naem
115
Priesters oerde ende tsacrament.
 
Hi is wijs die wel bekent
 
Wat hem God gheboden heeft,
 
Opdat hijt hout entaer nae leeft.
 
Wise priesters wel gheleert
120
Die en sijn ter domheit niet ghekeert,
 
Dat si sulke dinc yet laken,
 
Dat nyemant beter can ghemaken,
 
Oeck hoe veel wijsheit dat hi conde.
 
Wy willen tarchste slaen van monde,
125
Ende prisen dat ons wel behaecht:
 
Bleven al die vrouwen maecht,
 
Die mannen priesters ende oec knapen,
 
Souden dan nonnen ende papen
 
Die werlt wel staende moghen houden
130
Onghestraft by horen scouden,
 
Soe woudic noch ter scolen gaen,
 
Entie oerden laten staen,
 
Die alre oerden moeder es.
 
Ghi moecht mi wel gheloven des,
135
Dat ic tarchste myen te laken,
 
Op dat ic dbeste can gheraken.
 
Optie goede en spreke ic niet,
 
Die doen als hem scriftuer ghebiet
 
Of der heiligher kercken ghebode,
140
Want sy veryenen hem mit Gode;
 
Ende wye mit Gode hem veryenen,
 
Die moghen hoghen loon verdienen:
 
Dien willic laken noch ooc straffen.
 
Mar man ende wijff, die moghen scaffen
145
Goeden oirbair nae costume,
 
Ende nochtan pade vinden rume,
 
Op te gaen in hemelrijcke.
 
Men loont den menschen niet al ghelike
 
Inder aerden hier beneden;
150
God kennet oeck wel reden:
 
Wye wel doet die sal wel vinden,
 
Naerre en willics niet ontbinden.
 
+Daer sijn veel woninghen bereyt
 
Int rijck sijns vaders, heeft hi gheseit;
155
Die int middel wert ghevoecht,
 
Tis reden dat hem wel ghenoecht,
 
Of int alre laetste mede;
 
Want elkerlijc is wel te stede,
 
Wye van Gode wert gheloont.
160
Al is een keyser hoghe ghecroont,
 
Hi besit eens keysers stat;
 
Die huusman et oec mede sat,
 
Al en is hi niet soe hoghe gheseten.
 
Hoe God sijn hemelrijc wil meten,
165
Of wyen hi hoochste wisen sal,
 
Dat heeft hi ons verborghen al:
 
Si sijn oeck sot die daer na lesen.
 
Hilijck mach wel salich wesen,
 
Op datment hout na rechten reden;
170
Want waert een vijftich jair gheleden,
 
Dat nyemant hilic hadde ghedaen,
 
Hoe soudt dan inder werlt gaen?
 
Berecht mi des, wel arme domme,
 
Die heymelic wilt leyden omme
175
Den sulken, dat si hoer hilic laten,
 
Man ende wijf, dat si hem saten
 
Horen bant te schoren weder.
 
Ghi selt van hoghen dalen neder,
 
En doet dat ghi u bet voersiet.
180
By goeden hilic datter gheschiet
 
Soe mach die werlt in eren bliven;
 
By hilic letmen menich kiven,
 
Tfelt ooc nijt van groten heren;
 
Mar hoe ghi selt te hilic keren,
185
In wat maten of an wyen,
 
Dat seldi vraghen of besien.
 
Die wise man die denct te voren,+
 
Wye hi is of waen gheboren,
 
Of hoe sy hoer goet hebben ghecreghen,
190
Daer hi dat sijn sel menghen teghen.
 
Dickent vaertet hinderwaert,
 
Datmen onnuttelyken bespaert,
 
Of dat qualijck is ghewonnen;
 
Hier om soe sijn si wel versonnen,
195
Die te voren ondervynden,
 
Eer si in hilic hem verbynden;
 
Want man ende wijf is quaet te scheiden,
 
Noot en doetse daer toe leyden,
 
Of nutscap by hoers priesters rade;
200
Anders sellen si vro ende spade
 
Rechtvaerdelijck in reyn ghedacht
 
Te samen wesen dach ende nacht.
 
Die in hilic hem verzellen,
 
Ende tot gheenre sotheit stellen,
205
Daer si schoren horen ghespan,
 
Sijn si vrouwen, sijn si man,
 
Elc sal draghen sinen bant,
 
Die die stool mit spriesters hant
 
Ghebonden heeft in waerdicheit,
210
Soe datmen doeghet van hem seit;
 
Mar die hoer echtscap qualic houden,
 
Die worden sot ter werlt gheschouden
 
Of mit sonden zeer besmet;
 
Want God heeft selve hoir oirde gheset,
215
Dat si malcander sellen minnen
 
Tusschen tmiddel ende tbeghinnen,
 
Ende voert ten eynde van horen daghen,
 
Ende ghene vreemde minne draghen,
 
Daer sonde of scande uut can ghespruten:
220
Hiermede willic dit dicht besluten.

Vorige Volgende