Logo DBNL
Gedichten (1981)

Gedichten

(1981)–Willem van Hildegaersberch–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

+LXXIX. Vanden zekeren hope.

 
Ofmen den wisen gave te raden,
 
In wat sinne, in wat staden,
 
Dat hi alre liefste waer
 
Mede te bruken sinen jaer,
5
Die wijl hi waer in desen dale,
 
Entat den lichaem noechde wale
 
Vander weelde ende vroechde,
 
Ende oec hem daer toe zeer verhoechde
 
Mitter rust, die hi hem dede,
10
Entan die ziele ter ewicheide
 
Mochte varen nader tijt,
 
Als hier moet eynden dit jolijt
 
Ende men den lichaem brinct ter moude,
 
Raet, wat staet hi kyesen soude,
15
Die wise man, daer ic of ruerde.
 
Hi waer sot die avontuerde
 
Enich leven an te gaen,
 
Sijn ziel en mochter in volstaen.
 
Ende wond ie ziel ende lijf besorghen,
20
Vellet huden ofte morghen,
 
Dat sulken vonnes word ghegheven,
 
Ic coor in goeder hoop te leven
 
Voer enich leven datmen leeft;
 
Ende wye dat noch te kiesen heeft,+
25
Can hi enich beter vinden,
 
Soe en wil ic naerre niet ontbinden
 
Dese materie, noch bewisen,
 
Wanttet beste selmen hoochste prisen;
 
Maer seker hoop heb ic ghecoren,
30
Naden woerden hier te voren,
 
In te leven blydelijc
 
Minen tijt hier op aertrijck;
 
Ende naden leven, als ic seyde,
 
Die ziel te staen in Goeds gheleyde
35
Ende vanden bosen wel ghehoet.
 
Hoe mocht ic kyesen beter goet
 
Dan inder goeder hoop te sijn?
 
Wanneer die bose sulc venijn
 
Inden mensche mach doen dalen,
40
Dat si uut goeder hope dwalen
 
In wanhoep bi sinen schouden,
 
Soe en can die mensche niet ghewouden
 
Enich werck van caritaten.
 
Soude hi dan sijn leven laten,
45
Dat waer een anxtelike vaert.
 
Wye hem selven soe bewaert,
 
Daer hi seker hopen mach,
 
Die heeft gheleeft een salich dach,
 
+Nae dattie serifturen tughen al.
50
Ewich loon ende goet gheval
 
Hopen si gans in horen daghen,
 
Die recht ghelove int herte draghen;
 
Want recht ghelove ist fundament
 
Daermen seker hoop bi kent.
55
Ghelove ic niet, hoe mach ic honen,
 
My en sal altoes vrese nopen
 
Int volbringhen vander zake,
 
Oeck wat voerwaerde dat ic make,
 
Nader werlt te spreken hier.
60
Sonder ghelove is hope dier
 
Ende oec te crighen ombereyt.
 
Om des menschen salicheit
 
Soe is alle dinc gheschepen,
 
Entie scriftuer heeft oec begrepen
65
Twaelf punten, die wy sullen
 
Gans gheloven ende oec vervullen
 
Mitten wercken der ghelove.
 
Dat ic veel mijn sinnen clove
 
In woorden schoen ende twerc onreen,
70
Soe is mijn ghelove cleen.
 
Byden doechdeliken wercken
 
Machmen kennen ende mercken
 
Wye volcomelic ghelooft.
 
Als woerden ende wercken staen gheclooft,
75
So ist allesins contraer:
 
Wercken goet noch woerden claer
 
Daer mach zeker hoop in groeyen,
 
Als dorre bomen, die niet en bloeyen,
 
Draghen vrucht van goeder smaec.
80
Tis een anxtelike wraeck
 
Die daer uut comt om hem tontfaen,
 
Die buten ghelove in twifel staen.
 
Tscriftuer biet ons ende leert,
 
Willen wy bliven onbezeert
85
Van Lucifer, den fellen draken,
 
Ende ymmer int leste Gode ghenaken,
 
Soe sellen wy eerst gheloven vry
 
Volcomeliken sonder sy
 
An enen God ende an drie namen,
90
Die onverscheyden sijn te samen:
 
Vader, Soen ende Heylich Gheest,
 
Ende hoerre gheen en is die meest,
 
Mar even ghelijc in een besloten;
 
Ende uten vader quam ghevloten
95
Een enich soen bi sijnre ghenaden,
 
Die den mensche sach verladen
 
Ende in zonden zeer bezwaert.
 
Want hem die helle was bescaert
 
In te comen nader doot,+
100
Soe wilde hi uut sijns vaders schoot
 
Hier nederdalen als een vrient,
 
Die trouwelijc in minnen dient.
 
Een sterflijc lichaem nam hi aen,
 
Doen Maria woude ontfaen,
105
Om dat hoer denghel bootscap brochte.
 
Sonder enich, mans gherochte
 
Wert hi ontfangher by Marien,
 
Dat wy ymmer souden lyen.
 
Dat hi God waer ende mensch,
110
Die ons dienen mocht te wensch
 
Als een gherechtich trouwe broeder.
 
Ter werlt quam nye saligher moeder
 
Dan die hem droech ende sijns ghenas,
 
Ende maghet bleef als si was,
115
Ende wy gheloven al ghemien.
 
Opten achtsten dach nae dien
 
Wort hi besneden inden tempel,
 
Den kersten ghelove tenen exempel,
 
Dat wy den doopsel sonder waen
120
Souden bliven onderdaen,
 
Ende ons in reynicheit besnyden
 
Vanden sonden tallen tyden.
 
Hi dede mirakel ende hi leerde,
 
Soe dat hem menich mensch bekeerde,
125
Eer hi quam tsinen XXX jaren;
 
Hi wort ghevanghen vanden scharen
 
Confuselic in een hof,
 
Daer Judas dede sijn belof
 
Ende custe den heer an sinen mont;
130
Hi wort ghesleghen ende ghewont
 
Ende menighe smaetheit anghedaen;
 
Onder Pilato Ponciaen
 
Wort hi gheoerdelt totter doot;
 
Een cruus, dat swaer was ende groot,
135
Most hi draghen buten der stede,
 
Dat nye mensch voer noch nae en dede;
 
Hi wert ghecruust, men nammen af,
 
Ende leyden in een reyne graf;
 
Sijn ziele voer ter hellen neder,
140
Om die sielen te halen weder,
 
Die duusterlic hadden ghedwaelt,
 
Die wijl hoer schult was onbetaelt;
 
Des derden daechs verres hi schoen
 
Mit ziel, mit live, sonder hoen,
145
Ende openbaerde hem voer die ghoen,
 
Die hi te troesten was ghewoen.
 
XL daghen na sijn verrisen
 
Ghinc hi leren ende wisen
 
+Sijn discipulen bysonder
150
Ende int ghemeen, ende maect hem conder,
 
Dat hi ten hemel varen woude,
 
Ende een troester comen soude,
 
Die Heilighe Gheest, een zoete naem,
 
Die hem tontfanghen was bequaem,
155
Daer hi totten hemel voer.
 
Die Joden waren zeer in roer
 
Om sijn woort te destrueren
 
Ende van hande te slaen in scheren
 
Dat hem te doene veel ontfacht;
160
Want sijn godlyke cracht
 
Sit tot sijns vaders rechter hant,
 
Ende sijn heilighe leer is wyde becant.
 
Al starf sijn menscheit hier beneden,
 
Sijn godheit die bleef wel te vreden
165
Even gheweldich, even schoen,
 
Heilighe Gheest, Vader ende Zoon,
 
Die en mochten nymmermeer verscheiden.
 
Sijn oerdel moetwy oec verbeiden,
 
Dat rechtich is ende niet en buucht.
170
Alsoe als onse ghelove tuucht,
 
Soe sal die soen in svaders macht
 
Al dat menschelic gheslacht
 
Daghen voer sijn oerdel snel,
 
Daer hi selve comen sel
175
Als een rechter onversaecht,
 
Die even ghelijcke mate draecht,
 
Ende van nyemant en is verlient;
 
Ende elck sel bringhen sijn verdient,
 
Soe dat hijt claerlijc mach bescouwen.
180
Sulc mit weelde, sulc mit rouwen,
 
Nae dattie wercken hebben gheweest,
 
Sel toordel wesen, daermen of leest,
 
Mit corten woerden al ghedaen:
 
‘Ghi selt comen ende ghi selt gaen.’
185
Ander claghe min noch meer
 
En sel daer wesen voerden heer;
 
Want elck sel dencken sonder twy:
 
Na goeden rechte loent hi mi
 
Die dese punten wel verstaet,
190
Tbrenct hem hoop ende toeverlaet;
 
Want als wy dit gheloven gans,
 
Soe en mach die bose an sinen dans
 
Nyemant trecken roeckelose,
 
Dat doet, si schuwen sulke nose
195
Veel te rollen buten banen.
 
Si hopen seker sonder wanen
 
Allent dat hem salich es.
 
Gheveynsde hope, sijt seker des,+
 
Die mit twifel is ghemeynct,
200
Wanneer die mensche daer om denct,
 
Tbrenct hem zorghe ende onghenoecht.
 
Daer en wert nye swaerre pat ghevoecht,
 
Dan die ter hellen wert verdoempt.
 
Hi is salich die daer niet en comt,
205
Ende dit ghelove int waer bekent,
 
Hoe die soen ons wert ghesent,
 
Ontfanghen, ghebootscapt ende gheboren
 
Van Marien hier te voren,
 
Ghevaen, ghecruust ende begraven,
210
Ende hoe dat hem die Joden gaven
 
Menich schult, eer sijt volbrochten,
 
Dat si an Pilatus sochten,
 
Dat men ymmer crucen soude;
 
Ende hoe hi yerrees ende opter moude
215
Wanderde ende voer ter hellen,
 
Ende hoe hi troeste sijn ghesellen,
 
Eer hi voer tot sinen vader;
 
Ende hoe si hoepten alle gader,
 
Dat hem een troester al ghehende
220
Comen soude, die twaer bekende:
 
Dit was die Heilighe Gheest volcomen;
 
Ende hoe die quade hem selven domen
 
Mitten wercken, die sy plien.
 
Ende als wy dit ghelove ghien
225
Ende belyen voerden oghen,
 
Soe moetwy sulke wercken toghen,
 
Daer tghelove in wert vervult;
 
Wanttet is een rechte schult,
 
Dat wy die sonden moeten laten,
230
Sel tghelove moghen baten
 
Ons arme menschen emmermeer,
 
Mede tontschuldighen voerden heer,
 
Die ons ten oerdel heeft ghedaecht,
 
Daermen om penninghen niet en vraecht
235
Of om enich ander goet,
 
Alsmen hier ter werlt doet
 
Nader leringhe vanden wisen.
 
Dat wy veel ons selven prisen
 
Ende roepen veel: ‘Ic ghelove an God,’
240
Ende breecken wy nochtan sijn ghebod,
 
Soe is onse ghelove cranck.
 
Sel God den mensche weten danck
 
Wel te spreken mitten monde,
 
Comtet niet uut goeden gronde?
245
Tsel al anders sijn vermaent.
 
Tis om niet dat yemant waent
 
+Ewich loen van Gode te winnen,
 
Hi en doe alre eerst werc van minnen:
 
Uut goeden were comt seker hoop.
250
Dat ic veel van verre noop
 
Entie waerheit niet en roer,
 
Soe leve ic recht in sulker voer,
 
Als een die water putten gaet
 
Ende brenct bodemlose vaet,
255
Daer en blijft altoes niet in.
 
Tis der zielen cranck ghewin,
 
Dat wy van buten heilich schinen;
 
Elck mensche sel te voren pinen,
 
Dat hi sulke wercken doe,
260
Daer hi na mach hopen toe.
 
Voert sullen wy gheloven meer
 
Die heilighe kerc ende al hoer leer,
 
Daer sy om nutscap sijn ghesticht
 
Ende tonser salicheit gheschicht;
265
Want al die seven sacrament
 
Worden ons al daer bekent,
 
Die die zielen moghen vryen,
 
Op dat wy hier der zonden lyen
 
In biecht, mit ghewaren rouwe.
270
Die hem veynst, die maect die mouwe,
 
Daer hi mede bedroghen blijft,
 
Of tis loghen datmen scrijft.
 
Ghelovic in die heilighe kerck,
 
Soe moet ic doen alsulken werck
275
Als mi die heilighe kerck ghebiet,
 
Of anders waert een cranck bediet,
 
Dat ic ghelovich word ghescouden.
 
Men sal die reden laten wouden
 
Woorden, wercken ende begheren,
280
Soe moghen sy tsamen concorderen,
 
Ende in goeder hopen vast
 
Altoos bliven wel gherast.
 
Die goede heilighen alle gader,
 
Om dat si wilden totten vader
285
Comen ende trijck bescouwen,
 
Des wy oock hopen ende betrouwen,
 
Ende hem die zoen beloeft al hier,
 
Soe mochte zwaert, mes noch vier
 
Van hoer ghelove driven twint.
290
Si waren alle soe ghesint,
 
Dat si die doot veel liever namen,
 
Dan si uut hoer ghelove quamen.
 
Want si niet en wouden glyden
 
Van hoeren ghelove om enich lyden,
295
So sullen wi oec gheloven bloot,
 
Dat sy ter hoochster glorien groot+
 
Sijn ghevaren ende ontfanghen,
 
Daer gheen contrari noch verlangen
 
Nymmermeer en wert beseven,
300
Mar altoes rust ende ewich leven.
 
Ende als wy dit gheloven claer,
 
Entan die wercken volghen naer,
 
Dan sel hoop an ons becliven,
 
Die twifel niet en can verdriven.
305
Verlatenis van onsen sonden
 
Sellen wy gheloven tallen stonden,
 
Want God is machtich alre dinc.
 
Corter dan een oghewinc
 
Maect hi vanden wolf een lam;
310
Hi is oetmoedich ende tam,
 
Hi en wil den sondaer niet ontwiken,
 
Op dat si oetmoedeliken
 
Biechte doen ende hem verclaren
 
Van ouden zonden, daer si in waren,
315
Ende voert die sonden willen schuwen,
 
Ende hoer leven wat vernuwen
 
Mit penitencie vol te doen,
 
Soe moghen si in hope wesen coen;
 
Want sulke wercken brenghen mede
320
Veel sekere hoop ende salichede.
 
Wye boven reden hem verboest,
 
Dat bringhet twifel ende mistroest.
 
Onse ghelove tughet voort,
 
Dat alle menschelijc gheboert
325
Verrisen sel inden vleysch;
 
Maer vul natuer ende sulc eysch,
 
Alsmen ter werlt gheerne plyet,
 
Die blijft verstorven ende te niet.
 
Mar die ziel, die tlichaem eerst besat,
330
Die comt dan weder in haer vat
 
Onverscheiden, al gheheel:
 
Dan moeten si tsamen nemen deel
 
Vanden wercken die sy plaghen
 
Mit ghenoecht in horen daghen.
335
Hebben si Gode lieve ghedaen,
 
Soe mochten si goeden loen ontfaen;
 
Wye den bosen heeft ghedient,
 
Hi loenten als een wanckel vrient.
 
Dese verrisenis sel wesen
340
Voerden doemsdach, ende na desen
 
Als die bazunen sijn gheblasen.
 
Dan sijn die doren noch die dwasen
 
Niet versmaet voer ander wise,
 
Die hier ter werlt staen te prise.
345
+Even wijs ende even rijck
 
Sullen sy riseu al ghelijck,
 
Maer die wercken rysen met;
 
Dan staen die lichaem onbesmet
 
Malcander ghelijc, sonder schelen,
350
Recht als clappen ende helen.
 
Die hier an twifelt yet een haer,
 
Oftet moghelijcke waer,
 
Dat een lichaem, out, versleten,
 
Ende over dusent jaer vergheten,
355
Ende inder aerden wech ghemoolt,
 
Die ziele bloot daer uut ghedoolt,
 
Weder verrisen mach te gader,
 
Been, bloet, vleysch ende ader,
 
In een ewelijck beruren,
360
Dien willict proeven by naturen
 
Sonder enich lanc verdrach,
 
Soe datment bilijcx loven mach
 
Ende alden twifel laten varen.
 
Wat wy sijn of wat wy waren,
365
Eer wy hier quamen, sech mi dat.
 
Ic wil u wel den rechten pat
 
Wysen, eer ghi naerre tast:
 
Wy quamen hier recht als een gast,
 
Die nyemant en kent, noch verstaet
370
Enighe reden, goet of quaet.
 
Wy worden eerst ghemaect van niet,
 
Nochtan wasser ymmer yet,
 
Daer wy an namen onse beghin;
 
Doch wy en weten meer noch min
375
Hoe wy dese vorme creghen,
 
Of waert beghinsel heeft ghelegen,
 
Anders dan van horen segghen.
 
Laet ons twifel nederlegghen
 
Ende andie waerheit houden stijf:
380
Al hebwy hier ontfanghen lijf,
 
Die gheen die tgaf die macht wel nemen.
 
Wat souden wy loven ander temen,
 
Die die dwasen of die doren
 
Malcander clappen voerden oren
385
Of doen verstaen in nauwen rade?
 
Nyemant en zoecke vreemde pade,
 
Daer hi dunsterlic in wander.
 
Alsoe moghelic is teen als tander,
 
Dat wy verrisen al te samen,
390
Als dat wy hier van niete quamen.+
 
Adam was een aerden cloot,
 
Hi wert een mensch alst God gheboot.
 
Gheloefden wy niet int wederrysen,
 
Soe mochte ons wel voer sterven grisen;
395
Want dan bleven wy als een beest,
 
Dat weder ziel en heeft noch gheest,
 
Alst der aerden wort ghelijc;
 
Nu hopen wy ten hemelrijc.
 
Tleste punt daert al op rust
400
Onse ghelove in soeter, lust,
 
Dat is dat God ten lesten gheeft
 
Vruechde, daermen ewich leeft
 
Sonder sterven, sonder zeer,
 
Mar altoes vruechde soe lanc soe meer
405
Te bruken in des hemels zael.
 
Wye dat hier of is in dwael
 
Ende niet en gheloeft, wat sel hem schien?
 
Alsmen dickent heeft ghesien
 
Die gheen die leefden onbekint,
410
Dat sy storven als een rint,
 
Wanneer hoer lichaem moet van steden
 
Sonder biechte, sonder reden,
 
Als sulken leven toebehoert.
 
Ende wye dat in sijn sonden smoert,
415
Die en mach gheen quader lot ghevallen,
 
Daer voer bescherme God ons allen!
 
Als hi wel sel, op dat wy poghen
 
Onse reden, sin ende oghen
 
Te bruken in een goeden wille,
420
Isset lude of isset stille.
 
Wanneermen naden wercken vraecht,
 
Soe vintmen waer tghelove draecht;
 
Dat ic veel mijn handen biede,
 
Ende doe bewisinghe voer die liede,
425
Recht of ic ghelovich ware,
 
Ende sijn die wercken mi te zware,
 
Daer tghelove in rusten soude,
 
Soe ghiet ic loot van finen goude,
 
Daer groet verlies is in beschaert.
430
Dier ghelijcke is hi waert,
 
Die wel in hope leven mochte,
 
Waert dat hi die waerheit sochte,
 
Ende gaet dan zoecken ander dinghen,
 
Die goeden hoop in twifel bringhen.

Vorige Volgende