Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 2. Apparaat en commentaar

[108] Deun

Commentaar

De titel ‘deun’ en de toevoeging ‘Ludibundus’ aan de ondertekening geven het aan: dit gedicht is een kluchtje gemaakt voor de lol.

Huygens schildert in dit gedicht trefzeker hoe mensen in hun verwachtingen worden teleurgesteld door een rondreizende toneeldirecteur.

[p. 686]

Er zal een spel over de vijf dwaze en vijf wijze maagden worden opgevoerd. De toneelbaas laat het toegestroomde publiek lang wachten en deelt het ten slotte mee dat de toneelstellage te klein is om tien mensen te bevatten. De voorstelling gaat dus niet door. Afgezien van het foutje dat het toneel te klein is, geeft hij een tweede reden waarom de voorstelling niet doorgaat: alleen dwaas publiek is gekomen. De verstandige mensen bleven thuis.

Uitgaven

Worp Gedichten ii, p. 75-77.

Overlevering

H	Autograaf Huygens, ka xl^a, 1624, fol. 22. Een enkelblad papier van 320 × 208 mm. Fol. 22^r beschreven in twee kolommen, bevat de regels 1-28 en 29-58. Fol. 22^v bevat de regels 59-72, de ondertekening en de datering.
H-Ot	H is kopij geweest voor de Otia. In de fase van de voorbereiding van de druk van deze bundel bracht Huygens in een lichtere inkt enkele varianten en correcties aan.
Ot	Otia 1625, ‘Lib. vi. Van Als’, S2^r-S3^r, p. 141-143.
K1	Koren-bloemen 1658, ‘Vierde Boeck. Van Als’, 2g2^v-[2g4]^r, p. 248-251).
K2	Koren-bloemen 1672, ‘Achtste Boeck. Mengelingh’, 3n2^r, p. 467.

Datering

Huygens dateerde H: 8.^a 8bris. 24 (= 8 oktober 1624).

Varianten

		[titel]
	H	Deun.
	H-Ot	deun.
	K2	klucht.

2	H	(Utrecht	is sijn t'huijs geweest)
	Ot	(Wtrecht	[	]
	K2	(Utrecht	[	]

6	H	Vande Maeghden vijff en		vijff
	K1	[	]	vijf,

7	H	Daer vijff mallen onder	waren,
	H-Ot	Dier de [vijff] mallooten	[	]

13	H	Toegespijckert,		toe gehaeckt,
	Ot	[	]	toegehaeckt,

14	H	En 'tstellagie was		gemaeckt.
	Ot	[	]	gemaeckt,
	K1	[	]	gemaeckt:

15	H	Maer de		ruijmpte	vrij benepen,
	H-Ot	[	]	ruijmte	[	]

[p. 687]

24	H	Uijt	den Noorden jaeght in 'tZuijen:
	Ot	Wt	[	]
	K1	Uyt	[	]

27

H

Maeghden bouen alle vrouwen

28	H	Warender niet uijt te		houwen.
	Ot	[	]	houwen,

31	Ha	Meijskens	saghmen waer men heen		sagh,
	b	Meiskens	[			]
	K1	[		]	sagh;

32	H	Moglick	offmer een' van tween sagh,
	Ot	Mog'lick	[	]

33	H	Moglick	offer thien gevraeght
	Ot	Mog'lick	[	]

34	Ha	Hadd' gesworen, Wij		sijn Maeght.
	b	[	]	zijn Maeghd.

38	H	Satmen eermen ijet		vernam.
	Ot	[	]	vernam:

39

H

Somtijds roerder ijet van <*hier*> binnen,

40	H	En men riepe'r,		sij	beghinnen,
	Ot	[	]	Sij	[	]

41	Ha	Off	den eenen door een' spleet,
	b	Zeij	[	]

42	H	Wacht, de thiende wordt		gekleedt,
	K1	[	]	gekleedt;

43	H	<Off een an>	Andre	swoeren door de		klampen
	Ot		[		]	klampen,
	K1		And're	[			]

49	Ha	Na veel'		ongedulde	klachten,
	b	[	]	onvervulde	[	]

49	Ha	Komt		den	Baes voor uijt		getreên
	b	[	]	de	[			]
	Ot	[				]	getre'en

50	H	Met de Roll van dese		reên;
	Ot	[	]	re'en;

52	H	Die ons		garen	saeght beghinnen
	K1	[	]	geerne	[	]

54	Ha	Daer		zijn	volck niet staen en		kost,
	b	[	]	sijn	[			]
	K1	[				]	kost;

[p. 688]

55	Ha	Wilt ghij		zien	thien Maegden		handlen
	b	[	]	sien	[			]
	Ot	[				]	hand'len

56	H	Daer		gheen	vijff en konnen		wandlen?
	Ot	[	]	gheen'	[	]	wand'len?

57	H	En besiet	eens rondom mij,
	H-Ot	Lieue siet	[	]

58	H	Isser	plaets genoegh				voor drij?
	H-Ota	[	] hier	[	plaets	]	[		]
	b	Hier	en is		geen	[plaets voor]			drij!
	Ot	[		]	geen'	[		]	dry?

59	Ha	'Ksie v		'tmisverstand		bekennen
	b	[	]	'tonverstand		[	]
	Ot	[			]	bekennen,

61	H	Opden roep van		niewicheit
	H-Ot	[	]	niewicheid

62	H	Sonder		bondiger bescheit:
	H-Ot	[	]	schaduw' van bescheid:

63	H	Maer		een	ander' hoor ick klagen
	H-Ot	[	]	een'	[	]

64	H	En tot aller		onschult		vragen,
	H-Ot	[	]	onschuld		[	]
	K1	[			]	vraegen

66	H	Niet		een	ruijmer plaets gemaeckt?
	Ot	[	]	een'	[	]

68	H	All en ist niet		ouer-pluijs,
	K1	[	]	over-pluys;
		[ondertekening en datering]
	H	Constanter. | Ludib. Hag. 8.^a 8bris 24
	H-Ot	Ludibundus. 1624
	Ot	mdxxiv*
	K1	[ontbreekt]