Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het naembouck van 1562 (1945)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het naembouck van 1562
Afbeelding van Het naembouck van 1562Toon afbeelding van titelpagina van Het naembouck van 1562

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.59 MB)

XML (1.55 MB)

tekstbestand






Editeur

René Verdeyen



Genre

non-fictie
sec - taalkunde

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
woordenboek / lexicon
taalkunde/algemeen


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het naembouck van 1562

(1945)–Joos Lambrecht–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Tweede druk van het Nederlands-Frans woordenboek


Vorige Volgende

[Z]

Z.

ZAbberen: Barbouiller.
Zac: Vn sac.
Zacdragher: Crocheteur, gaigne denier.
Zachte: Doulx, mol, delicat, douillet, traictis.
Zachtelicken: Doulcement.
Zachtheit: Doulceur, moleté, molesse.
Zacht maken: Amollir, adoulcir.
Zachtmoedigh: Doulx, debonnaire.
Zad: Saoul.
Zadel: Selle de cheual.
eenen man uter zadel werpen: Desarceonner vn homme.
Zadelen het pęrd: Seller le cheual ou enseller.
Zadelmaker: Sellier.
Zaed om zaeyen: Semence.
Zaeghskens oft cluchten zegghen: Baguenauder.
Zaelmaker: Sellier.
Zaen: Incontinent.
Zaene / room: De la cresme.
Zaerc dat men weeft: Sarge.Ga naar voetnoot+
Zaerc op tgraf: Vne tombe ou tombeau.
Zaet / b. zaed: Semence.
Zaeyen: Semer.
Zaghe: Vne sië.
Zaghe diemen vertelt: Vn conte ou recite, fable.
[pagina 230]
[p. 230]

aant.Za.

Zaghe vanden roocaulkene: La chanson du ricochet.
Zaghen: Siër.
Zagher: Siëur.
Zaghelijnghen: Siures.
Zake: Chose ou cas.
→ En cas hastif nul aduis.
Zal? oft, zal ic ooc? Feray?
Zale vanden pęrde: Selle.
Zale int huus: Salle.
Zalfvercooper: Apoticaire.
Zaligh: Bienheureus.
Zaligheyt: Heureseté, felicité, beatitude.
Zaligher ghedachten / oft memorien: De bonne memoire.
Zalighlicken: Heureusement.
Zalighmaken: Sauluer, beatifier, faire souuerain bien.
Zalighmaker: Saulueur.
Zalm / visch: Saulmon.
Zalm lied: Pseaulme.
Zalue: Vnguent, oingnement.
Zaluen: Oindre.
Zaluijnghe: Onction.
Zand: Arene, sablon, menu grauois ou greue.
Zandachtigh: Areneux, sablonneux.
Zane: De la cresme.
Zangh: Chant.
Zangher: Chantre, chanteur.
Zanghersse: Chanteresse.
Zanghmeester: Maistre chantre ou du chant.
Zant / b. zand: Arene.
Zant: Sainct.
Zantinne: Saincte.
Zap: Ius, brouet, suc ou sumac.
Zapigh: Quy ha bon jus.
Zat / b. zad: Saoul.
Zat blau: Entrepers.
Zate: Assiette.
Zaterdagh: Sammedy.
Zatijd: Semoison, semaille.
Zauel: Sablon ou arene.
Zauelland: Terre sablonneuse.
Zaut: Sel ou sail.
Zautbrine: Saulmure.
Zauten: Saler.
Zautkeete: Saline.
Zautmeter oft vercooper: Saulnier.
Zautvat: Saliere.

Ze.

Zebaer: Modeste, ciuil.
Zede / maniere / costume: Maniere de faire, façon de faire, condition.
Zedigh: Constant, moriginé.
Zeę: La mair ou mer.
Zeęhael: Vn congre.
Zeęke: Pissat, vrine.
Zeękebedde: Pisse au lict.
Zeęken: Pisser.
Zeęl: Corde.
Zeęland: Zelande.
Zeęlander: Zelandois.
Zeęldraeyer: Cordier.
Zeęm van bien: Miel.
→ Qui miel mange, les doigtz s'en lesche.
Zeęm leder: Samoir ou Chamois.
Zeęman oft maet: Marinier.
Zeęmeeuwe voghel: Vne cercelle.
Zeępe: Sauon.
Zeępen: Sauonner.
Zeęr van crauwage: Vne galle ou rongne.
Zeęrachtigh: Galleux, rongneux.
Zeęr: Fort, beaucoup, grandement, tant et plus.
Zeęr vrough: De grand matin.
Zeęr by: Presques.
Zeęr aud: Plein de jours.
Zeęrdoen: Faire mal.
Zeęroouer: Coursaire ou pirate de mer, espron, brigantin.
Zeęusch: De la mer ou de mer.
Zeęuer: Baue.
Zeęueren: Bauer.
[pagina 231]
[p. 231]
aant.Zeęvisch: Poisson de mer.
Zef: Crible, bluteau.
Zegghen: Dire.
Zeght my: Faictes m'en sage.
ZegghenschapGa naar voetnoot+ oft manschap: Arbitrage.
Zeggher: Qui dict quelque chose, diseur.
Zegghinghe: Le dire ou ce qu'on dict.
Zéghel: Vn Seau, seel ou Cachet.
Zéghelen: Seeller, signer, cacheter.
Zéghelaere: Seelleur.
Zeghelsteker: Tailleur ou graueur de seaulx ou signetz.
Zéghenen: Benir.
Zeker: Certain, certes.
→ Certes fut menteur.
Zeker en borgheGa naar voetnoot+: Pleige et respondant.
Zekerdoen: Faire asseurance, ypotiquer, asseurer.
Zekerheyt: Asseurance.
Zekeren: Fiancer.
Zelden: Poeu souuent, rarement.
Zeldzaem: Rare ou merueilleux.
Zelue: Mesme.
zijn Zelfs maken: Estre à ses biens.
Zeluer: Argent.
Zeluer smed: Orfebure, argentier.
Zemel: Du son ou bran.
Zenden: Enuoyer, mander.
→Ie vay ou le Pape et l'Empereur, Ne peuuent mander ambassadeur.
Zenuë: Vn nerf.
Zenuachtig: Nerfueux.
Zes: Six.
Zes duust: Six mille.
Zes hondert: Six centz.
Zesken in ghelde: Vn gigot.
Zes mael: Six fois.
Zesse: Six.
Zessendertigh: Trentesix.
Zessendertighmael: Trentesixfois.
Zessendertighste: Trentesixiesme.
Zessenneghentigh: Nonantesix.
Zessenneghentighmael: Nonantesixfois.
Zessenneghentighste: Nonantesixiesme.
Zessensestigh: Soixantesix.
Zessensestighmael: Soixante six fois.
Zessensestighste: Soixantesixiesme.
Zessenseuentigh: Septantesix.
Zesenseuentighmael: Septantesixfois.
Zessenseuentighste: Septantesixiesme.
Zessentachtentigh: Octantesix.
Zessentachten[.] tichmael: Octantesixfois.
Zessentachtentighste: Octantesixiesme.
Zessentwintigh: Vingtsix.
Zessentwintichmael: Vin[g]tsixfois.
Zessentwintighste: Vingtsixiesme.
Zessenveertigh: Quarantesix.
Zessenveertighmael: Quarantesixfois.
Zessenveertighste: Quarantesixiesme.
Zessenvijftigh: Cinquantesix.
Zessenvijftighmael: Cinquantesixfois.
[pagina 232]
[p. 232]
aant.Zessenvijftichste: Cinquantesixiesme.
Zeste: Sixiesme.
Zestien: Seise.
Zestienmael: Seise fois.
Zestienste: Seisiesme.
Zestienwęrf: Seise fois.
Zet: Siege.
Zetele: Vne Chaire ou chaise.
Zetten: Mettre, bouter.
Zetten de spyse: Asseoir les platz.
Zettinghe: Tribut.
Zeue: Crible, Sas.
Zeuen met een zef: Cribler.
Zeuen int ghetal: Sept.
Zeuen duust: Sept mille.
Zeuenendertigh: Trentesept.
Zeuenendertighmael: Trenteseptfois.
Zeuenendertichste: Trenteseptiesme.
Zeuenenneghentigh: Nonantesept.
Zeuenenneghentichmael: Nonanteseptfois.
Zeuenenneghentighste: Nonanteseptiesme.
Zeuenentsestigh: Soixantesept.
Zeuenentsestighmael: Soixanteseptfois.
Zeuenentsestighste: Soixanteseptiesme.
Zeuenentseuentigh: Septantesept.
Zeuenentseuentighmael: Septantesept fois.
Zeuenentseuentighste: Septanteseptiesme.
Zeuenentachtentigh: Octantesept.
Zeuenentachtentichmael: Octanteseptfois.
Zeuenentachtentichste: Octanteseptiesme.
Zeuenentwintigh: Vingtsept.
Zeuenentwintighmael: Vingtseptfois.
Zeuenentwintichste: Vingtseptiesme.
Zeuenenveertigh: Quarantesept.
Zeuenenveertighmael: Quaranteseptfois.
Zeuenenveertighste: Quaranteseptiesme.
Zeuenenvijftigh: Cinquantesept.
Zeuenenvijftighmael: Cinquanteseptfois.
Zeuenenvijftighste: Cinquanteseptiesme.
Zeuenhondert: Septcentz.
Zeuenmael: Septfois.
Zeuenste: Septieme.
Zeuentien: Dixsept.
Zeuentienduust: Dixseptmille.
Zeuentien hondert: Dixseptcentz.
Zeuentienmael: Dixseptfois.
Zeuentienste: Dixseptiesme.
Zeuenvoudigh: Sept double.
Zeuenwerf: Septfois.
Zeyl: Voile.
Zeylen: Voguer.
ZeynenGa naar voetnoot+: Benir.
Zeyssen: Vne faulx.

Zi.

Zi / z. zy: Elle.
Zichten: Cribler.
Zickel: Faucille.
Zide: Le costé.
van zijnder zide: De son party ou costé.
Zide diemen spint: Soye.
Zide om melck te ziden: Couloire.
Zideworm: Ver à soye.
Ziecte: Mal ou maladie.
→Mal sur mal, n'est pas santé.
[pagina 233]
[p. 233]
aant.Zieck: Malade.
Zieckhuus: Vne enfermerië.
becommon vander ziecte: Releuer de maladie.
Zieden: Boulir.
Ziele: Ame.
Zien ouer tvier: Boulir.
Zien met den ooghen: Veoir.
ic zie alree wel wat ic an v hebbe: Ie cognois bien desia quel homme vous estes.
Ziere: Ciron.
Zietse daer: Veez les là.
Zif / z. zef: Crible.
Zijn: Estre.
Zijn oft zyne: Son, sien.
Zijns ghelijcke en vindmen niet: Il n'y ha pas son pair.
Zijn derder oft sijn vierder: Luy tiers ou quart.
Zijnghen: Chanter.
Zijnghelinge of[t]: Cuysson.
Zijncken ten gronde: S'enfonser.
Zijnken / dalen: Deualler.
Zijnklood datmen inde zee werpt om de diepte te meten: Vne sonde qu'on iette en mer pour sonder la profondeur.
meten met een zijnklood: Sonder.
Zin: Le sens.
→ Il y fault sens à gouuerner follië.
Zine: Son, sien, masculin: Sa, sienne feminin.
Zinnelick: Sensuël.
Zinnelicheyt: Sensualité.
Zinneloos: Insensé.
Zipen: Degoutter, couler.
Zitten: Estre assis, asseoir.
zy zullen zitten: Ilz serront.
een zitten daermen in zitt: Vn siege.
Zitt neder: Siedz toy ou seez vous.

Zo.

Zo: Ainsy.
Zo dat sy: Sy que, telement.
Zo / zo, daer daer: La, là.
Zo vele: Aultant.
Zo vele isser af: De faict.
Zo veel te meer: D'autant plus.
Zoch beeste: Truye.
Zochte: Douillet.
Zocke: Chausson.
Zoen / cus: Baiser.
Zoen / rentsoen: Rençon, rachat.
Zoet oft zoete: Doulx.
Zoetelicken: Doulcement.
Zoetelief: Amoureuse.
Zoetemelck: Du laict doulx.
Zoethertigh: Debonnaire.
ZoezelęrGa naar voetnoot+: Viuandier, quy meine des viures au camp, victailgier.
Zogh / spenne: Laict de femme.
Zoghen: Doner à teter.
Zolder: Planchier, paué d'ais.
Zolderbalck: Poultre ou sommier.
Zolderen: Plancher.
Zolderrebbe: Vne soliue.
Zole vanden schoe: Semelle.
Zom: Quelque nombre, ie ne sçay combien, vne partie.
Zomer: Esté.
Zomersch oft zomerachtigh: Estiual.
Zommighe: Aulcuns, quelques vns masculin: aulcunes feminin.
Zomtijds: Aulcu[n]esfois.
Zomwyle: Aulcunesfois.
Zondagh: Dimenche.
Zondaer: Pecheur.
Zonder my: Sans moy.
Zondighen: Pecher.
Zone: Vn filz.
Zonne: Soleil.
[pagina 234]
[p. 234]
aant.de zonne treckt te Gowaert / oft gaet ondere: Le jour se pose.
Zonnicke in Henegauwe: Soigny.
Zoo oft alzo: Ainsy.
Zooghen oft te zuyghen gheuen: Alaicter.
Zop: Ius.
Zoppe: Vne soupe.
Zorghe: Cure, chagrin, soing, solicitude, soulcy.
hy leeft zonder zorghe: Il se donne du bon temps.
Zorghen: Sagriner, soingner, soliciter, soulcier.
Zorghvuldigh: Soingneux.
→ Soix soingneux etdespens peu, tu enrichiras assez.
Zorghvuldicheyt: Solicitude, soulcy.
Zorghvuldighlick: Soingneusement.
Zot: Fol, sot.
→ Qui sot naist, jamais n'en guerit.
Zotten oft int zotte spelen: Sottoyer.
→ Sy le sot ne sotoye il pert sa saison.
Zotheit: Folië, sottië, sottise.
Zou / zy oft zy: Elle.
Zouken: Cercher.
→ Ie cerche ce que ne trouue pas.
Zout: Du sel.

Zu.

Zucht / zieckte: Mal ou maladië.
Zucht: Souspir, gemissement.
Zuchten: Souspirer, gemir, guermenter.
Zuden: Mydy.
Zueghe: Truye, coche.
Zuene: Filz.
Zuepe: Humet.
Zueren yemandGa naar voetnoot+: Cifrer.
Zughen: Sucer, teter, allaicter.
zy heeft wel te zughene: Elle est fort grande laictiere.
Zulck: Tel.
Zulc leuen / zulc steruen: Quelle est la vie, telle est la fin.
Zulle oft dorpel: Linteau, seuil, soit dessus ou dessoubz l'huis.
Zupen: Humer.
Zupen / datmen zuupt: Vn chauldeau.
Zuren: S'aigrir.
Zurghe: Soulcy.
Zurkel: Oseille ou surelle.
Zuster: Soeur.
Zuudoosten wind: Vent entre mydy et orient.
Zuudwesten wind: Vent entre mydy et occident.
Zuur: Aigre, sur.
Zuurachtigh: Aigret, suret.
Zuurlicken: Aigrement.
Zuuel: Le cal, laict clair ou laictage.
Zuuer / net: Pur, chaste.
Zuueren: Nettoyer, purger.
Zuuerheyt: Chasteté.
Zuuerlicken: Nettement, purement, chastement.
Zuueringhe: Purification, purgation.
Zuwe / tusschenweęgh: Esgout.

Zw.

Zwac: Tillas.
Zwadderen int water: Patrouiller en l'eauë.
Zwaerd: Vne espée.
Zwaerde van der hespe: Cauanne de jambon.
Zwaere: Vn clou, clau, froncle.
Zwaeren: Iurer, apostumer.
[pagina 235]
[p. 235]
Zwaeringhe oft pine: Peine ou douleur.
→ Douleur de teste veult manger, Douleur de ventre veult chyër.
Zwaermen als bien: Esche mer.
Zwaendragher: Portepanier.
Zwaer: Pesant.
Zwaerheyt: Pesanteur.
Zwarigheyt oft quellijnghe: Molest, esmoy ou fascherie.
en maeckt daerin gheen zwaricheyt: N'en prens aulcun esmoy.
Zwaerlicken: Pesamment.
Zwaermoedigh: Pesant de courage, melancholique.
Zwagher: Beau frere.
Zwagherinne: Belle soeur.
een zwalpey: Vn oeuf couuy.
Zwaluwe: Arondelle, haronde.
Zwaluwe ionghskens oft ionghen: Arondeaux.
ZwammeGa naar voetnoot+ oft vonc om vier in te slane: Esche ou des allumettes.
ZwammeGa naar voetnoot+ / z. sponsie: Esponge.
Zwane: Vn cygne.
Zwart: Noir.
Zwarteledertauwer: Courroyeur.
Zwartsel: Noirceur.
Zwarten: Noircir, faire noir.
Zweęnder: Qui garde les porceaulx, porchier.
Zweępe: Escourgée.
Zweęt: Sueur.
Zweetdouck: Mouchoir.
Zweeten: Suër.
Zwelghen: Deuorer, aualler.
Zwellen: Enfler, boursoufler, deuenir enflé.
Zwellijnghe: Enflure.
Zwemmen: Nager.
Zwemmer: Nageur.
Zwyghen: Taire.
Zwits: Souisse.
Zwitserland: Le pays de Souisse.
Zwichten oft doen zwichten: Rassir.
Zwymelinghe: Estourdissement.
Zwijn: Pourceau.
Zwynghelbert: Vn coche, espangnoir.

Zy.

Zy feminin: Elle.
Zy of zylieden masculin: Eulx.

 

FINIS.

voetnoot+
(Naast zaerc) f. saye saeyette; K2,3 [saerck, saerck-doeck. fris. sicamb. .j. fusteyn]; saeye, saeyette. Vestis subserica, tramoserica.

voetnoot+
Zegghenschap: bon (doorgeh.); K2,3 segghen-schap, seggher-schap. fland. Arbitrium, arbitri sententia.
voetnoot+
Zeker en borghe: bon; K2,3 seker. flandr. .j. borghe, seker borghe. [Cautio, fidejussio...]; borgh-toght. Fidejussio...
voetnoot+
Zeynen: bon; K2,3 seynen. fland. .j. seghenen ...bene precari.

voetnoot+
Zoezelęr: bon(,) certius zoeteler (doorgeh.); K2,3 soeseler. fland. .j. soeteler; soeteler in den krijgh [Lixa:] macellarius militaris.

voetnoot+
Zueren yemand: .j. zeuren; K2,3 seuren .j. soren. (Urgere, fallere); soren seuren. Praevaricari, ...

voetnoot+
Zwamme: i. vonck; K2,3 swamme. [fland.] .j. vonck. Fomes igniarius; voncke. Fomes..., igniarium...
voetnoot+
Zwamme: i. vonck; K2,3 swamme. [fland.] .j. vonck. Fomes igniarius; voncke. Fomes..., igniarium...


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken