Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Uyt-spanningen (2005)

Informatie terzijde

Titelpagina van Uyt-spanningen
Afbeelding van Uyt-spanningenToon afbeelding van titelpagina van Uyt-spanningen

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (9.41 MB)

Scans (8.43 MB)

XML (2.02 MB)

tekstbestand






Editeurs

A. Ros

L. Strengholt



Genre

poëzie

Subgenre

gedichten / dichtbundel
liederen/liedjes


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Uyt-spanningen

(2005)–Jodocus van Lodenstein–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 83]
[p. 83]

13
Afkomsts-spiegel,
Of Aandagt op Ps. 51: vers. 7.Ga naar margenoot+

I.

 
Hovaardig' overmoed! Wat staat gy 't steygrend hertGa naar margenoot1
 
Nog doorgaans heen te tergen/Ga naar margenoot2
 
Met 't overdenken van uw stam/ en brengt te berdGa naar margenoot3
 
Uw Ouders? meent gy so uw naackt ellend te bergen?Ga naar margenoot4

II.

5[regelnummer]
Gaat voorder climt al op/ tot dat gy d'eerste raacktGa naar margenoot5
 
(Wat moogt gy u beroumen?)
 
Uw eerste Vader heeft u 's Duyvels kint gemaackt/Ga naar margenoot7
 
Telt vry u groot geslagt/ 't geslagt sal u verdoumen.Ga naar margenoot8

III.

 
Com! souckt een andren rang/ daar in gy noemen cunt
10[regelnummer]
Godt Vader/ Christum Broeder;Ga naar margenoot10
 
Dat is uw heyl: en 't saat/ dat u hier wert verguntGa naar margenoot11-12
 
Streckt voor een Vader/ maar voor Leraar oock en hoeder.Ga naar margenoot11-12
[pagina 84]
[p. 84]


illustratie

Afkomsts-spiegel. Lied op een tekst uit Psalm 51:7, ‘Zie, ik ben in ongerechtigheid geboren, en in zonde heeft mij mijn moeder ontvangen.’ Met deze woorden houdt de dichter een spiegel voor aan mensen die trots zijn op hun afkomst. Via exclamaties (r. 1-4) en ironie (r. 5) komt hij bij de naakte waarheid (r. 7-8). Na deze ontmaskering wijst hij de weg naar een andere ‘stand’ (r. 9-10) en wordt tevens, nu de blik van het voorgeslacht is afgewend, de aandacht gericht op de verantwoordelijke zorg voor het geestelijk en lichamelijk welzijn van het nageslacht (r. 11-12).

De Delftse regentenzoon die L. was, heeft ontzag voor de overheid als Gods dienares, maar koestert geen vrees voor mensen. In dit verband is het van belang te herinneren aan zijn protest tegen het niet noemen van namen in de kerkenraadsnotulen als het bij censuur om lieden van ‘groote qualiteyt’ ging. Hij noemde dat ‘pluymstrijcken’. Vgl. Proost, 150; De Vrijer (1), 16-18. De strofevorm komt ook voor in Jeremias de Deckers Goede Vrydagh (ed. Buitendijk, 79-80, de inleidende strofen van de cyclus; voorts 63-64). Zie ook de teksten 18, 19 en 20 hierna. De eerste woorden van Afkomsts-spiegel fungeren als wijsaanduiding bij tekst 113b Als Sluys weder in het oog quam.

 

Lit.: Trimp (3), 75-76.

margenoot+
Melodie: De melodie is mogelijk speciaal voor de Uyt-spanningen gecomponeerd als vervanging van de wereldse wijs ‘De bliksem van Jupijn’ uit o.a. Amsterdams minnebeekje, Amsterdam 1645; vgl. Stronks (1), 420.
margenoot1
Wat (...) heen: welke kant op; 't steygrend hert: het omhoog strevende hart
margenoot2
doorgaans: voortdurend
margenoot3
stam: geslacht
margenoot4
Ouders: voorouders; uw naackt ellend: t.w. uw geestelijke armoede, vgl. Openb. 3:17-18; bergen: (i.v.m. naackt:) verhullen, vgl. WNT II, 1877, i.v. ‘bergen’

margenoot5
voorder: verder (nl. terug in de tijd); al: gedurig; d'eerste raackt: bij de oudste aankomt
margenoot7
Uw eerste Vader: uw oudste voorvader, Adam, vgl. Jes. 43:27; 's Duyvels kint: vgl. Joh. 8:44, ‘Gij zijt uit den vader den duivel’; vgl. ook Hand. 13:10 en 1 Joh. 3:10
margenoot8
Telt vry: bereken gerust; verdoumen: veroordelen

margenoot10
Christum Broeder: vgl. o.a. Rom. 8:29, Hebr. 2:11
margenoot11-12
Hetgeen uw heil is, en (waarin gij) het kroost dat u hier wordt vergund, tot vader maar ook tot leermeester en beschermer dient.
margenoot11-12
Hetgeen uw heil is, en (waarin gij) het kroost dat u hier wordt vergund, tot vader maar ook tot leermeester en beschermer dient.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over dit hoofdstuk/artikel

titels

  • Uyt-spanningen, behelsende eenige stigtelyke liederen


lied

  • Naar de Nederlandse Liederenbank