853.
Behoort het Onderwys te zyn intensief, extensief of
gemengd? Waar is in 't laatste geval de grens?
't Spreekt vanzelf dat deze kwestien moeten worden beschouwd uit 'n
republikeinsch oogpunt. Wie toch hierby ander belang vooropstelt dan 't
algemeene - z'n eigen belang, byv. of wat-i daarvoor houdt - schaffe
àlle scholen af. Misschien ook zoud-i speciaal-instituten behooren
opterichten voor byzonderen dienst. Alles werd dan 'n soort van onderricht
in usum Delphini. Scholen voor hofnarren. Scholen voor
heldhaftigheid-bezingers. Scholen voor kamerheeren. Enz.
Ik vergat: scholen voor ploegdieren.
De lezer denkt hier aan Mecklemburg, en als gewoonlyk heeft-i
ongelyk. Het systeem van de landjonkers in dat gezegend land komt hier niet in
aanmerking, omdat het ter africhting voor de privaat-behoefte van de
menschgebruikers ondoelmatig wezen zou. ‘Leer ze dàt, Herr
Schulmeister!’ isonzin. By de hier bedoelde soort van eruditie komt
geen leeren en geen schoolmeester te-pas. Hoogstens zou men zoodang desideratum
moeten te-kennen geven door 't bevel: ‘leer ze het tegendeel niet’
d.w.z. leer ze niets. Want al wat ze leeren is tegendeel van
dierlyke onderworpenheid.
't Leeren zèlf, van wat ook, ontwikkelt elementen van
weerstand tegen brutaal geweld...
Auteursrechtvrij