Max Havelaar. Deel 2. Apparaat en commentaar

[p. 373]

Hoofdstuk XV

	vyftiende hoofdstuk < [interlinie; streep]          M^a Dertiende Hoofdstuk [streep]     M^b vyftiende hoofdstuk.     D^1-D^4
1	Havelaars < Havelaars          M^a Vervolg van het opstel van Stern. Havelaars     M^b (Vervolg van het opstel van Stern.) Havelaar's D^1-D^3
1	die wel < die     M-D^3
2	van de < der M-D^4
6-7	in zyn archief blyft liggen < liggen blijft in zijn archief     M-D^3
7	kan gelden als bewys < een bewijs zijn kan     M-D^3
11	ten-gevolge met den Regent < ten gevolge met den regent     M^a ten gevolge met den Regent M^b-D^3 met den Regent ten-gevolge     D^4
12	op bewyzen aandrong < naar bewijzen vraagde     M-D^3 naar bewyzen vroeg     D^4
13	hadden gehad < hadden     M-D^3
14	zy < zij daarvoor     M-D^3
17	zonder betaling te arbeiden < te arbeiden zonder betaling     M-D^3
19	aanklacht < klagte     M-D^3
22-23	over die intrekking der aanklacht te denken had, < te denken had over die intrekking der klagte,     M te denken had, over die intrekking der klagte,     D^1-D^3
23	dat intrekken < die intrekking     M-D^3
26-27	met rottingslagen gestraft < gestraft met rottingslagen     M-D^3
27-28	naar de hoofdplaats terug < terug naar de hoofdplaats     M-D^3
28	alweer < weder     M-D^3
31	klagers < aanklagers     D^1
32	terugkeerden < wederkeerden     M-D^3

[p. 374]

35	alles op < op     M-D^4
36	boosaardig dan < boosaardig     M-D^3
36	welke < die M-D^3
37	Wat < En wat M-D^3
40	aanklachten < klagten M-D^3
43	uitvoerder < de uitvoerders M-D^4
45	zwierven < waren     M-D^3
47-48	in zyn toespraak aan de Hoofden gevraagd < gevraagd in zijne toespraak aan de hoofden     M gevraagd, in zijne toespraak aan de Hoofden     D^1-D^3
54-55	als menschlievendheid te achten < te achten als menschlievendheid     M-D^3
56	bleef < was     M-D^4
58	al wie < wien     M
59	aanval < oogenblik     M-D^3
60	in 't land was < was in het land     M-D^3
61	macht, om < magt     M-D^3
62	niet inderdaad < indedaad niet     M-D^3
63	by den adsistent-resident terugtekeeren - < terugtekeeren bij dien adsistent-resident,     M terugtekeeren, bij dien Adsistent-resident,     D^1-D^3 by den adsistent-resident terugtekeeren,     D^4
65	dat < die     M-D^3
66	overbrengster < de overbrengster     M-D^4
66	van die < dier     M-D^4
67	der < van de     M-D^4
68-69	in zyn gemoed omging < omging in zijn gemoed     M-D^3
69	by 't bedenken < als hij bedacht     M-D^3

[p. 375]

70	van een < eener     M-D^4
72	even gaarne < gaarne     M-D^3
76	meenen < denken     M-D^3
79-80	voor de welwillendheid zyner woorden dank te zeggen < dank te zeggen voor de welwillendheid zijner woorden     M-D^3
80	nog lang < lang          D^1 nog lang lang     D^3
82-83	er dus van hem niets meer te hopen of te vreezen was < men dus van hem niets meer te hopen had of te vreezen     M-D^3 men dus van hem niets meer te hopen of te vreezen had     D^4
83	zyn < die     M-D^3
84	uitriep < was, en uitriep     M-D^4
85	helpen, terechtbrengen, redden, < redden, teregtbrengen,     M-D^3 redden, terechtbrengen...     D^4
89-90	geoogst en dus veel emolument genoten werd < werd geoogst en veel emolument genoten     M-D^3 geoogst, en dus veel emolument genoten werd     D^4
92	Bovendien meende de man, door dweepzucht beheerscht, < Daarbij was hij dweepziek en meende          M Daarbij was hij dweepziek, en meende,          D^1-D^3 Bovendien werd de man door dweepzucht beheerscht, en meende,     D^4
93-95	voor bezoldigde bedevaarten naar Mekka en voor aalmoezen aan gebedzingende leegloopers te kunnen inkoopen < te kunnen inkoopen voor bezoldigde bedevaarten naar Mekka, en voor aalmoezen aan gebedzingende leêgloopers     M-D^3
96-98	maakte de uitgebreidheid der Lebaksche familie van den Regent, die geheel ten-zynen laste leefde, < de uitgebreidheid der lebaksche familie van den regent, die geheel ten zijnen laste leefde, maakte          M^a de uitgebreidheid der Leb(...)sche familie van den Regent, die geheel ten zijnen laste leefde, maakte          M^b de uitgebreidheid der Leb...sche familie van den Regent, die geheel ten zijnen laste leefde, maakte          D^1-D^3
100	bereikt < gedaan     M-D^3
103	aan de fouten herinnerde < herinnerde aan de fouten     M-D^3

[p. 376]

103	waardoor hy zoo arm gemaakt was < die hem zoo arm maakten     M-D^3
104	gedurig op < gedurig, en op     M-D^3
105-106	vergat als gewoonlyk zichzelf < vergat zich zelven, als gewoonlijk,     M-D^3
106-107	tot het strikt noodige te bekrimpen < te bekrimpen tot het strikt noodige     M-D^3
108	van zyn inkomsten zou kunnen uitsparen < zou kunnen uitsparen van zijne inkomsten     M-D^3
109	Indien < Waar     M-D^4
109	schynen < wezen     M-D^4
109	mocht, < mogt om     M mogt, om     D^1-D^3 mocht, om     D^4
110	dit < dat     M-D^3
112	eens < eens voor weinige dagen     M-D^4
112	naar Serang zou vertrekken: ‘zeg < zoude vertrekken naar Serang: ‘Zeg     M^a zoude vertrekken naar S(...): ‘Zeg     M^b zoude vertrekken naar S.... ‘Zeg     D^1-D^3
114-115	maak daarvan niet terstond officieele melding < maak niet terstond officiele melding daarvan     M, D^1 maak niet terstond officiële melding daarvan     D^2-D^3
116	wensch < wenschte     M-D^4
118	bleef < was     M-D^4
121	om gehoor lieten vragen < lieten vragen om gehoor     M-D^3
122	omdat < wijl     M-D^3
123	in de kamer daarnaast ophield. Want < ophield in de kamer daarnaast, want     M^a ophield in de kamer daarnaast; want     M^b-D^3
125	en inspanning vorderde < vorderde en inspanning     M-D^3

[p. 377]

127-128	in zyn gedachten over de onderwerpen die hem bezig-hielden opkwam < er opkwam in zijne gedachten over de onderwerpen die hem bezig hielden          M er opkwam in zijne gedachten, over de onderwerpen die hem bezig hielden          D^1-D^3
129	van zyn meening wist te vatten < wist te vatten van zijne meening     M-D^3
130	wel weten zou < wist     M-D^3
133	dit < dat     M-D^3
137	vergeving < vergiffenis     M-D^3
141	juist, < juist wist zij     M^a juist wist zij,     M^b-D^3 juist wist ze     D^4
145	zaak, m'nheer Havelaar, < zaak,          M zaak',          D^1-D^3 zaak, mynheer Havelaar,     D^4
147	Havelaars < den     M-D^3
148	optehelderen < aan Havelaar optegeven     M-D^2d aan Havelaar op te geven     D^3 hem optegeven          D^4
148	was gekomen < was     M-D^3
161	dit < dat     M-D^3
164	hiermede < daarmede     M-D^3
164	gaan < zijn     M-D^3
164	zooals < als     M-D^4
164	veel < alle     M-D^3
166	nog veel andere < vele          M-D^3 nog vele andere     D^4
167-168	met het ontwerpen van de plannen daartoe belast waren < belast waren met het ontwerpen van de plannen daartoe     M-D^3
168	hadden < hadden natuurlijk     M-D^3
170	hieromtrent < daaromtrent     M-D^3

[p. 378]

171-173	geschiedde. Toen Verbrugge aan dezen last had voldaan, bleek er dat die pryzen niet overeen kwamen < geschiedde, en Verbrugge had aan dien last voldaan. Maar nu kwamen die prijzen niet overeen          M-D^3
174	nu werd < werd nu     M-D^3
174	en dit < en dàt     M-D^3 en dit     D^4
175-176	achter deze schynbaar eenvoudige zaak schuilde < schuilde achter die schijnbaar eenvoudige zaak     M-D^3
179	schynt < schijnt te wezen     M-D^4
179	deze < die     M-D^3
180	Wanneer < Als     M-D^3
184	meedeel niet alleen < mededeel          M^a mededeel,          M^b mededeel, niet alleen     D^1-D^3 meedeel, niet alleen     D^4
185	optimismus < optimisme niet alleen,     M optimisme,          D^1-D^3
187	had die zooals Havelaar < had als Havelaar, die     M-D^3 had, die als Havelaar     D^4
199-200	daaraan - en naar ik geloof, volgens uw beste weten - voldaan, < daaraan voldaan en naar ik geloof, volgens uw beste weten;     M daaraan voldaan, en naar ik geloof, volgens uw beste weten;     D^1-D^3
200	zoodat < zoodanig dat     M-D^3
201	ze < die     M-D^3
205-206	1853 en 1854 < 1853 en 1854,          M^a 18(..) en 18(..), (de beide vorigen jaren)     M^b 18.. en 18.., de beide vorigen jaren     D^1-D^3
208	opgave < opgaven     M-D^2
210	den 5^en < 5     M-D^3
218	van den resident < des residents     M des Residents     D^1-D^3 van den Resident     D^4

[p. 379]

224	bezitte dien < bezitte dien moed     M-D^4
225	missen < derven     M-D^4
235-236	over de oorzaken van gebrek en hongersnood onder de bevolking by my was ingekomen, < bij mij was ingekomen over de oorzaken van gebrek en hongersnood onder de bevolking          M bij mij was ingekomen, over de oorzaken van gebrek en hongersnood onder de bevolking,          D^1-D^3 over de oorzaken van gebrek en hongersnood onder de bevolking, by my was ingekomen,          D^4
241	myn < die     M-D^3
242	op-eenmaal iets van U < van u op eenmaal iets     M-D^3
244	de < eene     M-D^3
245	niet zoozeer < niet     M-D^3
245	als wel < doch     M-D^3
252-253	gy u de niet ontbrekende, maar in onbruik geraakte kracht eigen maakte < gij u eigen maaktet de niet ontbrekende maar in onbruik geraakte kracht          M gij u eigen maaktet de niet ontbrekende, maar in onbruik geraakte kracht,          D^1-D^3 ge u de niet ontbrekende, maar in onbruik geraakte kracht eigen maakte,          D^4
254	ronduit < in gemoede, ronduit     M-D^3
259	of < en     M-D^4
261	als geschreven met de bedoeling om < als het doel hebbende     M-D^3
267	onder myn leiding dienende < dienende          M^a1 onder mijne leiding dienende     M^a2-D^3
268	verzet < opponeer     M-D^3
274	max < Max     M^a w.g. Max     M^b Was get. max     D^1-D^3
275	dezen < dien     M-D^3
276	toen < als     M-D^4

[p. 380]

277-278	pleiten konden < er pleitten     M-D^3 hy pleiten liet     D^4
280-281	van den kontroleur te verwachten had < had te verwachten van den kontroleur     M^a1 te verwachten had van den kontroleur     M^a2 te verwachten had van den Kontrôleur     D^1-D^3
282	wanneer < als     M-D^3
283	reeds deze ambtenaar < deze,     M-D^3
285-286	de opgaven der pryzen van hout, steen, kalk en arbeidsloon gold. Men beseft alzoo dat hy < gold de opgave der prijzen van hout, steen, kalk en arbeidsloon; en hoe hij dus          M gold de opgaven der prijzen van hout, steen, kalk en arbeidsloon; en hoe hij dus          D^1-D^3
286	te stryden had < had te strijden     M-D^3
289-290	met den vereischten moed optetreden < optetreden met moed     M-D^3
292	minachting < minachting die men gevoelde     M minachting, gevoeld          D^1-D^3
294	terugtrekt. Want, als < terugtrekt, als     M^a1 terugtrekt. Want als     M^a2-D^3
298-299	in de macht zyner aangeklaagde onderdrukkers verviel < verviel in de magt zijner aangeklaagde onderdrukkers     M-D^3
304-305	van publieke aanklager vervult < vervult van publieke aanklager     M-D^3
306	tegengaan, dien < tegengaan, hij, dien     M-D^3 tegengaan...hy, dien     D^4
307	betrappen, hy < betrappen,     M-D^3 betrappen...     D^4
307	als ware hyzelf de dief < als of hijzelf de dief ware     M^a1 als ware hijzelf de dief     M^a2 als ware hij zelf de dief     D^1-D^3
308	aan de achterzyde in < in aan de achterzijde     M-D^3
312	zyn kamer binnentetreden < binnentetreden in zijne kamer     M-D^3 in zyn kamer binnentetreden     D^4

[p. 381]

317	met of zonder < zonder of met     M-D^3
317-318	anderen dan, < anderen,     M-D^3
322-323	op hun gemoederen te werken < dan te werken op hunne gemoederen     M-D^3
328	dezen < dien     M-D^3
328-329	afgescheiden nog < buiten     M-D^3
331	in 't algemeen de Regeering < de regering in het algemeen     M^a1 in het algemeen de regering     M^a2 in het algemeen de Regering     M^b-D^3 in het algemeen de Regeering     D^4
332	gemakkelyker < ligter     M-D^3
332	sommigen valt < valt     M-D^3
334-336	by de beoordeeling van zulke zaak andere grondstellingen dan de gewone zouden voorheerschen < andere grondstellingen dan de gewone zouden voorheerschen bij de beoordeeling van zulke zaak          M andere grondstellingen dan de gewone zouden voorheerschen, bij de beoordeeling van zulke zaak          D^1-D^3
336	deze < die     M-D^3
338	dat < hoe     M-D^3
359	aantrok, en < aantrok,     M-D^3
341	ernstigen < ernstiger     M-D^3
342	dien < dezen     D^4
344	dit < dat     M-D^3
344	dat er < dat     M-D^3
346	deze < die     M-D^3
347	van strenge maatregelen terughield < terughield van strenge maatregelen     M-D^3
347	langer juist < langer     M-D^3
352	Laat ons trachten optehelderen < Ik zal trachten te verklaren     M-D^3

[p. 382]

357	beneden de hoogte zyner bediening te blyven < te blijven beneden de hoogte zijner bediening     M-D^3
359-360	aan zóó zwaren eisch hebben kunnen beantwoorden < hebben kunnen beantwoorden aan zóó zwaren eisch     M-D^3
360	nu niet < niet     M-D^3
360-361	al de hoedanigheden van hoofd en hart te noemen < te noemen de hoedanigheden van hoofd en hart     M-D^3
368	voor 't oog verborg < verborg voor het oog     M-D^3 voor het oog verborg     D^4
371	wanneer < als M-D^3
375	Indien alzoo reeds in zichzelf de benoeming tot Gouverneur-generaal < Als dus eene benoeming tot gouverneur generaal in zich zelve     M Als dus eene benoeming tot Gouverneur-generaal in zich zelve     D^1-D^3 Als dus een benoeming tot Gouverneur-generaal in zich-zelf     D^4
376	veelal < reeds     M^a1 veelal     M^a2
376	van denzulken < desgenen     M-D^3
379	we voor een oogenblik < wij          M^a wij,          M^b-D^3 wy voor een oogenblik     D^4
380	als < voor     M-D^4
383	blyft het < blijft     M-D^3
384	bestaat < bestaan     M
385	aan de eischen van zyn roeping te voldoen < te voldoen aan de eischen van zijne roeping     M-D^3
386-387	voor 't eerst als Gouverneur-generaal het kabinet des Konings verlaat, < het kabinet des Konings verlaat, voor het eerst als gouverneur generaal,          M het kabinet des Konings verlaat, voor het eerst als Gouverneur-generaal, D^1-D^3 voor het eerst als Gouverneur-generaal het kabinet des Konings verlaat,          D^4
388	noodig < er noodig     M-D^4

[p. 383]

390	de meening bedoeld zyn < bedoeld zijn de meening     M-D^3
400	dus nu < dus     M-D^4
400	die bepaalde personen zouden raken voorby, < voorbij die bepaalde personen zouden raken,     M voorbij, die bepaalde personen zouden raken,     D^1-D^4
401	van de Gouverneurs-generaal < van den toestand der gouverneurs-generaal     M van den toestand der Gouverneurs-generaal D^1-D^4
402	meen < geloof     M-D^4
402	mogen < kunnen     M-D^4
406	Indie. Afhankelykheid van de Algemeene Sekretarie. < Indie.     M, D^4 Indië. D^1-D^3
408	deze < die     M-D^3
408	stadien in, < stadien M-D^2 stadiën D^2d, D^3
408	misschien zelfs < misschien M-D^3
411	voor zeker houden < vrij zeker stellen M-D^4
420	liggen er by...van < liggen, en van M-D^3
421	van wat < en van wat M-D^3
421	in die huizen is < is in die huizen M-D^3
426-427	moeten kleeden < kleeden M-D^3
428	moet verzeld gaan < verzeld moet zijn M-D^3
429-430	peilen < noemen M-D^4
438	Kon ik schryven < Als ik schrijven kon M-D^4
438	zooals < als M-D^4
438	ik zou < zou ik M-D^4
441	Kon ik spreken < Als ik spreken konde M^a1 Als ik spreken kon     M^a2-D^4

[p. 384]

441	zooals < als M-D^4
441	ik zou < zou ik M-D^4
450	van de < der M-D^3
457	verstaan vooral < vooral verstaan M-D^4
460-461	keuze. Later zal ik u < keuze, ik zal u later M-D^3 keuze. Ik zal u later D^4
465	mazelen < de mazelen     M-D^4 mazelen     D^4a
465	pokken < de pokken     M-D^4 pokken D^4a
467	hy de verschynselen daarvan vry-wel kende < hij de verschijnselen daarvan vrij wel kende     M-D^4 de verschynselen daarvan hem vry wel bekend waren     D^4a
468-469	Gouverneur-generaal in 't begin van de ongesteldheid minder duizel gevonden < gouverneur-generaal minder duizelig gevonden in het begin der ongesteldheid,          M^a1 gouverneur-generaal in het begin der ongesteldheid, minder duizelig gevonden          M^a2 Gouverneur-generaal, in het begin der ongesteldheid, minder duizelig gevonden          D^1-D^3 Gouverneur-generaal, in het begin der ongesteldheid minder duizelig gevonden          D^4
471	Het was om deze reden dat hy vreesde < Daarom vreesde hij     M-D^3
471	zyn < wezen M-D^3
471-472	wanneer < als M-D^3