Max Havelaar. Deel 2. Apparaat en commentaar

[p. 419]

Hoofdstuk XVIII

	achttiende hoofdstuk < [ontbreekt]          M^a Zestiende Hoofdstuk, [streep]     M^b achttiende hoofdstuk.     D^1-D^4
1	't Was < Het was          M^a, D^4 Vervolg van het opstel van Stern. Het was     M^b (Vervolg van het opstel van Stern.) Het was     D^1-D^3
1	de < zijne     M-D^3
3	naar de Havelaars te willen begeven < te willen begeven naar de Havelaars     M te willen begeven naar de Havelaar's     D^1-D^3
6	verzekerd had < had verzekerd     M-D^3
6	naar-buiten was teruggegaan < was teruggegaan naar buiten     M-D^3
7	langs het grasveld < het grasveld langs     M-D^4
9-10	om haar niet te doen meenen < opdat zij niet meenen zoude     M-D^3 opdat ze niet meenen zou     D^4
10	een weinigje gezag < het gezag     M-D^3 dat weinigje gezag     D^4
12	u < gij     M-D^3 ge     D^4
14	kon zyn < is     M-D^3
16	vertoonde zich < was     M-D^3
16	op < in     M-D^3
19	is er < is     M-D^3
21	eens ronduit < eens     M-D^3
25	op verklaring aan < aan op verklaring     M-D^3
24-25	ten-huize van het distriktshoofd te Parang-Koedjang vergiftigd was < vergiftigd was te Parang-Koedjang, ten huize van het distriktshoofd     M^a vergiftigd was te P(... )ng-K(... )ng, ten huize van het distriktshoofd     M^b vergiftigd was te P... K... ng, ten huize van het Distriktshoofd     D^1-^D^3 te Parang-Koedjang ten-huize van 't distrikthoofd vergiftigd was     D^4

[p. 420]

27	mishandeling < onderdrukking     M-D^3
30	Dit < Dat     M-D^3
31	liggen.^149 liggen.     M-D^3 liggen.     D^4
32	telkens < gedurig     M-D^3
35	by de Regeering wilde aanklagen < wilde aanklagen bij de regering     M wilde aanklagen bij de Regering     D^1-D^3
36	an de < der     M-D^4
37-38	dat hy, als er geen verbetering kwam vóór 't einde des jaars, < dat als er geene verbetering kwam vóór het einde des jaars hij     M dat als er geene verbetering kwam vóór het einde des jaars, hij     D^1-D^3 dat, indien er geen verbetering kwam vóór 't einde des jaars, hy     D^4
38	rechtstreeks wenden zou < wenden zoude regtstreeks     M^a1 regtstreeks wenden zoude     M^a2-D^3
41	in deerniswaarden toestand te-huis gebracht < te huis gebragt in deerniswaarden toestand     M-D^3
46	maar < doch     M^a1 maar     M^a2
46	hy < deze     M^a1 hij     M^a2
46	omdat < wijl     M-D^3
48	ik wegens myn toestand < ik     M-D^3
50-51	even als myn echtgenoot u verzet tegen de misbruiken die hier heerschen, < u verzet tegen de misbruiken die hier heerschen, even als mijn echtgenoot,          M^a1 even als mijn echtgenoot, u verzet tegen de misbruiken die hier heerschen,          M^a2-D^4
52	dit alles voor u willen verbergen < u dit alles niet willen zeggen     M^a1 dit alles voor u willen verbergen     M^a2
53	tuin en erf < het erf     M-D^3 't erf     D^4
55	Nu werd het Tine duidelyk < Het werd nu duidelijk aan Tine     M Het werd nu duidelijk aan Tine     D^1-D^3

[p. 421]

60	hy < hij den volgenden dag     M-D^3
60	deze < die     M-D^3
61	der vermoedens < van het vermoeden     M-D^4
61	van de < der     M-D^4
64	achtslaan < acht geven     M-D^3 acht-slaan     D^4
66	als < wanneer     M^a1 als     M^a2
67	de opvatting van 't begrip < het begrip van het denkbeeld     M-D^3 het begrip van 't denkbeeld     D^4
67-68	gezondheid, vooral in de oogen van niet-geneeskundigen, zeer onderwerpelyk is - < gezondheid zeer onderwerpelij k is vooral in de oogen van nietgeneeskundigen,          M gezondheid zeer onderwerpelijk is, vooral in de oogen van nietgeneeskundigen,          D^1-D^3 gezondheid, vooral in de oogen van nietgeneeskundigen zeer onderwerpelyk is -          D^4
77	den tyd niet < niet den tijd     M-D^4
83	m'nheer < de heer     M-D^3
88	zooals < als     M-D^4
88-91	u, m'nheer Havelaar, en... en... Welnu? Ga voort? - Ik ben overtuigd dat hy... zou vergiftigd geworden zyn < gij,... en hij zoude zeker vergiftigd geworden zijn,     M gij:... en hij zoude zeker vergiftigd geworden zijn,     D^1-D^3 u, en... en... en... - Welnu? Ga voort! - Ik ben overtuigd dat hy... zou vergiftigd geworden zyn,     D^4
94	die woorden < dat gezegde     M-D^4
94	opgeschreven. Zyn verklaring < opgeschreven,... het     M-D^3 opgeschreven: het     D^4
95	my!^149 < mij.     M-D^3 my!     D^4

[p. 422]

101	je < ge     M-D^3
102	my^149 < mij.     M-D^3 my!     D^4
103	je < gij     M-D^3
103	antwoorden < te antwoorden     M^a antwoorden     M^b
103-104	vraag, maar je zei < vraag. Gij zeidet     M-D^3
104	dat je < dat gij     M-D^3
105	was < waart     M-D^3
105	van je < uwer     M-D^3
105	te < op     M-D^3
105	Batavia, niet waar? < Batavia,...     M-D^3
105	Ligt dáárin misschien < is dàt     M-D^3
106	van je < uwer     M-D^3
106	de grond van < van     M-D^3
109	my!^149 < mij.     M-D^3 my!     D^4
110	nu weet ik < ik weet     M-D^3
111-112	met byzondere innigheid kuste < kuste met bijzondere innigheid     M-D^3
114	heb je < heb u     M-D^3
114	dat je < dat gij     M-D^3
115	ging < gingt     M-D^3
121	neussnuiten < neussnuiting     D^3

[p. 423]

123-124	eenigszins de omstandigheden heb geschetst, waarin dit stuk geschreven werd, < de omstandigheden waarin die brief geschreven werd eenigzins heb geschetst          M de omstandigheden, waarin die brief geschreven werd, eenigzins heb geschetst,          D^1-D^3 de omstandigheden waarin dit stuk geschreven werd, eenigszins heb geschetst,          D^4
124-125	op de kordate plichtsvervulling te wyzen < te wijzen op de kordate pligtsvervulling     M-D^3
125	daarin doorstraalt < er doorstraalt in dat stuk     M-D^3
128	daarby < bij dat alles     M-D^3
128	zyn omzichtigheid te doen opmerken < te doen opmerken zijne omzigtigheid     M zijne omzigtigheid te doen opmerken     D^1-D^3
131-132	van zyn voorganger < zijns voorgangers     M-D^4
133-134	gemaakt. Maar < gemaakt; maar; zoo als ik reeds zeide,     M gemaakt; maar, zooals ik reeds zeide,     D^1-D^3 gemaakt. Maar, zooals ik reeds zeide,     D^4
134	hiertoe < daartoe     M-D^3
134	gelaten.^152 < gelaten.     M-D^4 gelaten.^152     D^4a
138	Van den goeden smaak myner lezers verwacht ik < Ik verwacht van den goeden smaak mijner lezers     M-D^4
140	1856 < 1859     M^a1 1856     M^a2 18(..)     M^b 18..     D^1-D^3
145	kwyten < kweten     M-D^3
146-147	dergelyke.^153 < dergelijke.     M-D^4 dergelyke.^153     D^4a
149	liet < deed     M-D^4
150	en < of     M-D^3

[p. 424]

173-174	Adhipatti Karta Natta Negara,* < Adhipatti... ... ... .          M-D^3 Adhipatti Natta Karta Nagara,     D^4*
184	wyze < wijzen     M-D^3 wyze     D^4
201-202	door het schryven van dezen brief volbreng < volbreng door het schrijven van dezen brief     M-D^3
207	max < Max     M^a w.g. Max     M^b Wasget. max     D^1-D^2d (Was get.) max     D^3
208-209	Bantam? O neen < Bantam?... neen     M^a B(... )?... neen     M^b B...?... neen     D^1-D^3 Bantam? O, neen     D^4
210	Dit < Dat     M-D^3
211	in Nederlandsch-Indie wordt uitgeoefend < wordt uitgeoefend in nederlandsch-Indië     M wordt uitgeoefend in Nederlandsch-Indië     D^1-D^3
214	op < tot     M-D^3
217	liggen,^149* < liggen,     M-D^4
218-219	Lebak... ik plaats hèm en den resident van Bantam, Havelaar < Lebak,... ik leg Havelaar          M^a Leb( ),... ik leg Havelaar          M^b Leb...,... ik leg Havelaar          D^1-D^3 Lebak... ik leg hèm en den Resident van Bantam, Havelaar     D^4
222	op < aan     M-D^4
223	van < uit     M-D^3
225	tamelyk goede < goede     M-D^3
216	matig < weinig     M-D^3
227	zyn < wezen     M-D^3
227	aan de firma verplicht te wezen < dat ik aan de firma verpligt was     M-D^3
230-231	onlangs heel duidelyk < onlangs     M-D^4

[p. 425]

232	iets stuitends < eene soort van beleediging     M-D^3 een soort van beleediging     D^4
233	omdat < daar     M-D^4
234	't my < mij die     M-D^3
236	Makelaar in Koffi van de Lauriergracht, < van de lauriergracht, makelaar in koffij,     M van de Lauriergracht, Makelaar in koffij,     D^1-D^3 van de Lauriergracht, Makelaar in Koffie,     D^4
237	onlangs < laatst     M-D
238	wilde te doen hebben met zyn vrouw < met zijne vrouw wilde te doen hebben     M-D^3
238	Maar < Doch     M-D^3
240	ik moest maar < maar ik kon     M-D^3
243	zoo op alles < op alles zoo     M-D^3
243	Dit < Dat     M-D^3
246	rond. Nu, veel < rond; veel     M rond. Veel     D^1-D^3
249	het < den     M-D^4
255-256	Schrift - hy zegt dat Eva tweemaal ter-wereld kwam... de man is gek! nu, alles was < Schrift, alle     M-D^4
260	God. Ik < God, en ik     M-D^3
260	er < daar     M-D^3
262	tafel < de tafel     M-D^4
262-263	een paar half-afgewerkte kinderkousjes in < in een paar halfafgewerkte kinderkousjes     M-D^3
263	en een < een     M-D^4
263	verzen. Ook < verzen, en     M-D^4
265	alsof < of     M-D^3

[p. 426]

265	hem < die     M-D^3
270	de menschlievende bedoeling die < het menschlievend voornemen dat     M et menschlievend voornemen, dat     D^1-D^3 de menschlievende bedoelingen die     D^4
270	voerde < voerden     D^4
274	vingerwyzingen < vingerwenken     M-D^4
275	Heer, en dit < Heer, dit     M Heer: dit     D^1-D^3
275	in de zaken gedaan < gedaan in de zaken     M-D^3
284	toestand < lot     M-D^4
284	hoewel < schoon     M-D^4
285	daar < wijl     M-D^3
286	de heele < hare     M-D^3
287	misschien de < de     M-D^3
288-289	ware schande < schande     M-D^3
291	dien < den     D^1
293	deze < die     M-D^3
293	zeker weer < zeker     M-D3
293	't < een     M-D^3
294	nogmaals < weêr     M-D^3
295	maar < nog     M-D^3
296-297	op-straat, en we kunnen op 't oogenblik geen bediende missen, omdat er zooveel by ons omgaat. < op straat.          M-D^3 op-straat, en we kunnen op 't oogenblik geen bediende missen omdat er zooveel by ons omgaat.          D^4
298	zal wel < zal     M-D^4
298	zyn < wezen     M-D^4

[p. 427]

300	dingen < zaken     M-D^3
303	al zoo dikwyls < reeds lang     M-D^3
306	op-eens weer < op eens     M-D^3 op-eens     D^4
307	van veel < van     M-D^3
307	en < en die     M-D^3
309	van myn < mijner     M-D^3
314	dit < u dit     M-D^3
315	zoo uitvoerig < zoo     M-D3
315	nauw < een naauw     M-D^3
317-318	zeker weer < zeker     M-D^3
330	te guur < guur     M-D^3
334	gezien, en < gezien. Ik     M-D^3
334-335	maakte terstond < maakte     M-D^3
336	had terdeeg < had     M-D^4
336	gepast, < gepast; dat bleek,     Ma gepast; dat bleek;     M^b gepast, dat bleek;     D^1-D^3 gepast, dit bleek,     D^4
337	en < had     M-D^3
337	te < in     M-D^3
339	net < even     M-D^3
341	dáárop het gesprek < het gesprek dáárop     M-D^3
343	al die < die     M-D^3
344	over < van     M-D^3
345	hem < dien     M-D^3
345-346	verzekerde my < zeide     M-D^3

[p. 428]

346	dien man < hem     M-D^3
347	hy was een zeer ontevreden persoon < dat die Sjaalman eene zeer ontevredene persoon was     M-D^3
347	die altyd < die     M-D^3
347	aanmerking < aanmerkingen     M-D^3
348	terwyl < en dat     M-D
348	zyn < diens     M-D^3
349	die dan < die     M-D^3
349	by < te huis bij     M-D^3 thuis by     D^4
351	uit den brief dien ik gelezen had, zoo juist wist < zoo juist wist uit den brief dien ik gelezen had     M^a1 zoo juist wist uit den brief dien ik gelezen had,     M^a2-D^3
352	al die < die     M-D^3
352	beschuldigingen < beschuldiging     M-D^3
352	waren < was     M-D^3
352-355	deed het me groot genoegen, te zien dat ik de zaken zoo goed beoordeeld had, en was ik zeer tevreden met myzelf. Ik ben hiervoor dan ook bekend by myn pilaar... dat ik altyd zoo juist oordeel, meen ik. < maakte dit mij zeer te vreden met mij zelven, want het is altijd een genoegen te zien dat men de zaken zoo juist beoordeelt. Ik ben hiervoor dan ook bekend bij mijne pilaar.          M^a1 deed het mij genoegen te zien dat ik de zaken zoo goed beoordeeld had, en was zeer tevreden met mij zelf. Ik ben hier voor dan ook bekend bij mijn pilaar, - dat ik zoo     M^a2 deed het mij genoegen te zien dat ik de zaken zoo goed beoordeeld had, en was zeer tevreden met mij zelf. Ik ben hier voor dan ook bekend bij mijn pilaar, - dat ik altijd zoo juist oordeel, meen ik.     M^a3 deed het mij genoegen te zien, dat ik de zaken zoo goed beoordeeld had, en was zeer tevreden met mij zelf. Ik ben hiervoor dan ook bekend bij mijn pilaar - dat ik altijd zoo juist oordeel, meen ik.     D^1-D^3 deed het me groot genoegen te zien dat ik de zaken zoo goed beoordeeld had, en was zeer tevreden met myzelf. Ik ben hiervoor dan ook bekend by myn pilaar... dat ik altyd zoo juist oordeel, meen ik.          D^4
361	is wel < is     M-D^3

[p. 429]

362	dat < dit     D^4
364	omdat < want dat     M-D^3
365	Hoofden < hoofden allen     M Hoofden allen     D^1-D^3
365-366	resident die goed voor hen geweest is < resident          M^a Resident          M^b-D^3 Resident die goed voor hen geweest is     D^4
366	het < dit     M-D^4
369	die < de     D^4
370	en dat < dat     M-D^3
372	m'nheer Sjaalman < Sjaalman     M-D^4
374	heel < zeer     M-D^3
374	en nog altyd < en die     M-D^3 en     D^4
375	moeten maken < maken     M-D^4
383	altyd < altyd by-voorkeur     D^4
387	mensch was, en vooral zulk een trouw vriend < mensch en vooral zulk een trouw vriend was     M mensch, en vooral zulk een trouw vriend was,     D^1-D^3
388	hadden. Want < hadden in Amsterdam, want     M hadden; want     D^1-D^3
391	1846 < 1845     M^a 18(..)     M^b 18..     D^1-D^3
391-392	gedaan door te bepalen dat men maar altyd zou voortgaan met het koopen van zyn thee < gedaan          M-D^3 gedaan door te bepalen dat men maar altyd voort zou gaan met het koopen van zyn thee          D^4
392	riep hy uit < ging hij voort     M-D^3
394	nu < thans     M-D^3

[p. 430]

396	best begrypen < begrijpen     M-D^4
397	in de < de     M-D^3
400	wezens < personen     M-D^3
400	zoo'n < die     M-D^3
402-403	maken. 't Zyn beste menschen, en toch deftig van belang! < maken.     M-D^4
404	te < in     M-D^3
404	begrepen < wisten     M-D^3
404-405	beteekenen moest < beduidde     M-D3
405	duidelyk < klaar     M-D^4
406	de < het     D^4
410	gezegd hebben < zeggen     M-D^3
410-411	rytuigen tegelyk < rijtuigen     M-D^4
411	gemakkelyk < ligt     M-D^3
414	alweer < weêr     M-D^3
415-416	in den wagen van 't rooie vest, meen ik - < het roode vest, meen ik, -     M het roode vest, meen ik -     D^1-D^3 het rooie vest meen ik -     D^4
416	gele rytuig < rijtuig     M-D^4
419	modder rechts en links < modder     M-D^3
422-423	spatten. Ik ben zelden prettiger uit geweest, en myn vrouw vond het ook. < spatten.     M-D^3