Afrikaans, ons volkstaal. 71 theses, of stellinge, neergeleg en verklaar

[p. 58]

Afrikaans onse Landstaal.

‘En voor al wat het onze is, zal ons eigen Hollandsch (lees Afrikaans) zich altijd met eene smeedbaarheid en lenigheid leenen, die ons hart verrukt. In dese onse taal is eene bewonderenswaardige, een onuitputtelijke...... hoe zal ik het noemen?...... teelkracht. Onze schat is geene bepaalde som: zoo veel; neen, hij breidt zich immer uit. Wij kunnen niet alleen ons geld tellen en in omloop brengen, wij kunnen ook wat de alchimisten wenschten: wij kunnen goud maken.’ - Beets, Sparsa, bl. 35.

Dri-en-twintigste stelling.

Afrikaans is di taal van di massa van onse bevolking deur heel Suid Afrika.

Wi sal daaran denk om getuige op te roep, of bewyse te lewer, dat di son lig ge, of dat water nat maak?

Net so min is dit nodig om te bewys, dat Afrikaans onse Landstaal is. Daar mag 'n vraag wees, of dit Landstaal sal bly? - Of dit goed is om dit as skryftaal te beoefen? - Of dit moet en sal erken worde as offisiële taal? - Of dit wenselik is om di Bybel daarin te vertaal? Ens. Sulke vrage kan daar gedaan worde. Daar is te minste opening ver enige twyfel op di punte. Mar of Afrikaans di Landstaal is van Suid Afrika, daaro'er kan gen kwessi ontstaan ni. Di barbaarse Kaffers, wat nog hulle eie taal praat, uitgesluit, dan kan ons veilig. anneem, dat minstens 2/3 van di bevolking van Suid Afrika

[p. 59]

Afrikaans praat. Di laaste Census sal ons wel beter in staat stel om di verhoudinge te bereken.

Engels en Hollans geld as di offisiële tale ja, mar wat di massa van di bevolking deur di hele land praat is mar Afrikaans.

Tog geef ons hier 'n belangrike getuigenis, namelik di van Hoofregter De Villiers, - temeer belangrik, omdat hy meen dat ni Afrikaans, mar Engels onse toekomstige Landstaal sal wees, en tog erken dat Afrikaans nou di taal is van di massa van onse bevolking. Ons het hier gen ruimte ver syn meer angehaalde Voorlesing ni, mar ons geef di opsomming daarvan soos ons dit kryg in di Gesk. van di Afrik. Taalbeweging, bl. 91: -

‘1. Dat di landstaal “eene belangryke verhouding het tot de toekomstige ontwikkeling en welvaart” van di inwoners.

2. Dat de moedertaal van een land zich niet als een afgedragen kleed laat wegwerpen als het heeft uitgediend.’

3. Dat er vele jaren toe noodig zyn, eer een vreemde taal aan een geheel volk kan worden geleerd; dat vele geslachten moeten voorbygaan vóór dat het er mee eigen kan worden; en dat zelfs na er mee eigen te zyn oude herinneringen en vooroordeelen steeds zullen samenwerken om de indringster te wederstaan.

4. Dat daarvan duidelike voorbeelde is in Skotland, Wallis, Canada, Elzas, en Friesland.

5. ‘Dat het de boerenbevolking is die steeds zich het meest vastklemt aan eene taal en dat ons land hoofdzakelijk uit eene boerenbevolking bestaat, zoodat verdringing van die landstaal hier zwaarder zal gaan as ergens elders.’

6. Dat Afrikaans of ‘Kaaps-Hollandsch de taal is van de massa der bevolking van deze Kolonie’ (en natuurlijk nog meer van Vrijstaat en Transvaal).

7. Dat Hollandsch hier onherstelbaar verlore is, en dat alle pogings sowel om Hollans teeno'er Engels te handhawe as om Afrikaans tot Hollans te herstel, hopeloos misluk is.

8. Dat 'n Engelsman gen Hollans, mar wel Afrikaans, leer praat.

9. Dat ‘Hoog-Hollandsch bijna geheel verbannen is uit het gewone gezellig verkeer.’

10. Dat di jonge predikante van onse Ned. Ger. Kerk selfs op di preekstoel gen suiwer Hollans gebruik ni.

11. Dat selfs Hollanders wat hier inkom Afrikaans leer praat en dat hulle kinders eerder Afrikaans as Hollans leer.

12. ‘Dat dus de tegenwoordige taal van Holland niet de be-

[p. 60]

stemming heeft, de toekomstige taal van Zuid Afrika te worden.’

13. Dat ‘niets prysenswaardiger is’ as di Afrikaanse taalbeweging ver so vêr as ‘het doel der beweging is om het verstand en het hart diergenen te treffen, voor wie iedere andere taal onverstaanbaar is.’’