De literaire manifesten van het fin de siècle in de Zuidnederlandse periodieken 1878-1914

-71- [Programmaverklaring van De Nieuwe Tijd]

Wij komen binnen zonder bellen, en in uwe verwonderde oogen, die opkijken, lezen wij die twee vragende woorden: Wie- en Wat?

Wie zijt Gij, en

Wat wilt Gij?

- Wij zijn christene, volksgezinde Vlamingen, priesters en leeken, die in hooger algemeene en bijzondere studie leven.

- Wij willen een weekschrift uitgeven voor verstandig en geleerd volk.

Belet wel: ‘voor verstandig en geleerd volk.’

Alzoo begeren wij de plaats te nemen van niemand en niemand buiten te drijven. In ons Vlaanderen zijn er weekbladen genoeg; maar zij spreken meest tot het minder volk, tot dezen die geen fransen kunnen, alsof die fransen kunnen natuurlijk moesten voldoening zoeken, voor geest en hert en hooger bezig zijn, in fransche bladen en daar alleen. Zoo komt het dat geen mensch, geen Vlaming, in het gedacht zal krijgen hooger graagte en nood van den geest met een vlaamsch weekblad te voldoen.

Het vlaamsch weekblad, voor gestudeerd volk, bestaat in ons Vlaanderen niet.

Dat trachten wij te beteren.

Wij willen bijgevolg,in 't vlaamsch handelen over alles, de omni re scibili et quibusdam aliis.

Wij handelen, ja, over Godsdienst en christelijkheid en christen volk, over waarheid en plicht en recht, en vrij bewegen daarbinnen; zoo dat bij ons mogen worden en groeien: sterkte, vrijheid, vrede, vreugde en blijde vooruitgang der christene waarheid, die doordringen en bezielen moet den Nieuwen Tijd en den nieuwen tijd.

Wij handelen ook over alle maatschappelijke kwestiën en gebeurtenissen; over de macht en beweging, die geheel onze samenleving doorroert en omwentelt; en wij trachten geest en hert en stap te richten, waar, in de opkomende dageraad der aanbrekende eeuw, wijzen de Paus, de christene denkers en zieners en die tochten die de volkswereld doorvaren.

[p. 309]

Wij handelen over taal en volk; over onze taal, onze vlaamsche taal, onze heldere, klare, lichte, levende, groeiende en bloeiende taal en geheel hare gedachten - en letterwereld; over ons volk, ons vlaamsche volk, om het te helpen herworden, geheel! van beneden tot boven, van werkman tot prinse, van botterik tot beleefde hofsche jongvrouw, van ongeletterden landsman tot hoogen wijzen leeraar, van leegere- tot hoogschool, van dorp tot hoofdstad, van burgemeester en gemeenteraad, tot Kamers en Koning: geheel!

Wij handelen over kunst en wetenschap, over vlaamsche kunst, de oude, de nieuwe, de prachtige! en lacy, over vlaamsche wetenschap en... vreemde.

Wij begeren, in vrije woord, uit te leggen en te verspreiden ons christen gedacht, en mede te helpen alzoo tot het herworden en volgroeien van ons volk, en, in ons kleine wereld, tot het rustig keeren, ontwikkelen en ontplooien der samenleving, naar verder strekkende gedachten van recht en betrachten van algemeen geluk in christene liefde en waarheid.

Daartoe houden en bezigen wij dat vrije woord, maar willen niemand kwetsen ofte bij komen.

Dat verdeelt en verwijdert, daar wij willen bijroepen en alleman doen bijtreden en medewerken tot dat goed, dat, gelooven wij, alle christen man begeert en zoekt.

Daarom vragen wij dat ons lezen en op ons blad inschrijven:

Gij!

Het studeerend jong volk,

Het verstandig en hooger opgeleerd volk van Vlaanderen en van alle dietsch sprekende gouwen.

a.	De Nieuwe Tijd.
b.	Weekschrift uitkomende eiken donderdag.
c.	Roeselare.
d.	Drukker: Weduwe Jules Gernaey te Kortrijk.
e.	‘Goede Lezer,’
f.	1^e jg., nr 1, 5 november 1896, pp. 1-2.
g.	Anoniem.
	De stichter van dit tijdschrift was de e.h. achiel lauwers* (Ingelmunster 1864-Brugge 1910), priester; sociaal werker, die ijverde voor een Vlaamsgezinde, sociaalbewogen christendemocratie.
	Naast hem was de priester-dichter hugo verriest* (2) de hoofdredacteur van dit tijdschrift.