De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

[p. 334]

Iacob.

GEN. 32.^*

Ghy en zult niet meer Iacob heeten maer Israel: want ghy hebt met God en met menschen^{Regel 1} gekampt, ende hebt boven gheleghen.^{r. 2}

* Gen. 32: Liber Genesis, 't boek der Schepping hfst. 32 (vs. 28).

Regel 1 Israël d.i. Strijder Gods.

r. 2 hebt boven gheleghen: hebt overwonnen.

[p. 335]

De worstelaer.

Voor broeder Esaus wrock gewaerschouwt van myn moeder,^{Vs. 1}
Ick zweefde in ballinghschap by Laban haren broeder.^{vs. 2}
Myn Oom ick wilkom was. ick dreef zijn plechtigh vee^{vs. 3}
Om Rachels schoonheyd, die veel blancker was als snee,^{vs. 4}
Veel schoonder als de Zon, veel frisscher als den douwe,
In 't oogh haers minnaers, die vergat al zynen rouwe^{vs. 6}
Als hy ontmoeten mocht zijn handgaeuwe herderin,^{vs. 7}
Die vaecken met hem joegh de geytkens uyt en in.
Maer als nae 't slaven ick omhelsde mynen zeghen,^{vs. 9}
Ick Lea leep aenzagh, die heym'lyck had gheleghen^{vs. 10}
By Rachels Bruydegom: dus diende ick wederom
Vier jaer en dry om mijn verkoren eyghendom.
Als ick ghezeghent nu nam voor my te vertrecken,^{vs. 13}
My Laban ophiel, mids dat mijnen loon zou strecken^{vs. 14}
Het bont ghesprenckeld vee, daer ick terstond met list^{vs. 15}
Rechtveerdelijcken in mijn baet te woeck'ren wist:^{vs. 16}
Waerom als ick mijn Oom zagh in 't ghelaet ontsteken,^{vs. 17}
Ick op 't gheleyde Gods myn legher op gingh breken,^{vs. 18}
En weeck het aenghezicht myns schoonvaers, die wel haest^{vs. 19}
Al hygende, ter vlucht, my vinden quam verbaest.^{vs. 20}
Wy raeckten in verdragh nae 't onderlingh krackeelen:^{vs. 21}
Hy zegende ons, ick gingh hem Iacobs God bevelen,^{vs. 22}
En spoede mynen tocht, en worstelde zo trots^{vs. 23}
Met d'Enghel op de wegh, dat hy den zeghen Gods
Most spreken over my. niet langh hier na, wy spoorden^{vs. 25}
Dat Esau op ons komst' zijn heyr stelde in slaghoorden:^{vs. 26}
En schrickten zo hy quam op onzen legher aen.^{vs. 27}
Ick zocht met diepe ootmoed zijn gramschap t'ondergaen,^{vs. 28}
En won zijn herte, en zagh haest Isack de stock-oude,^{vs. 29}
Die my betaste, maer van blindheyd niet aenschouwde.
Hy sleet ghelyck een kleed van ouwdheyd, tot ick droef^{vs. 31}
Met Esau in het graf zijn dorr' ghebeente groef.
Hoe namaels ick mijn ziel om Iosephs ziel gingh quellen,^{vs. 33}
En zeghende mijn zaed, magh Ioseph u vertellen.

Vs. 1 van: door.

vs. 2 zweefde: zwierf (zweven oorspr. zich heen en weer bewegen).

vs. 3 Myn Oom nml. Laban; wilkom: welkom (zie Dl. 1 blz. 717 op vs. 10); plechtigh: schat-plichtig; vee dat op bepaalde tijden 't verschuldigde opbracht d.i. jongen wierp; (plechtigh Zuidel. vorm van plichtig: tot iets verbonden, verplicht).

vs. 4 Om Rachel als vrouw te verkrijgen, moest hij zeven jaren dienen; snee: sneeuw (zie Dl. 1 blz. 661 op vs. 3).

vs. 6 rouwe: verdriet.

vs. 7 handgaeuwe: handige.

vs. 9 nae 't slaven: na (7 jaar) hard werken; mynen zeghen: mijn gezegende, geliefde bruid.

vs. 10 In plaats van Rachel had Laban hem Lea gegeven, die naar de Oosterse gewoonte gesluierd was, en dus niet herkenbaar (voor vs. 9-12 zie Schepping 29:16-28); Lea leep: Lea met de doffe ogen (leepogen).

vs. 13 ghezeghent: nadat ik m'n geliefde bruid (Rachel) ontvangen had; nam voor: van plan was.

vs. 14 ophiel....: ophield, vast hield in zijn dienst, onder voorwaarde (mids) dat ik als loon zou ontvangen al 't bont gespikkeld vee (van zijn kudde die ik verzorgde).

vs. 15 ghesprenckeld: gespikkeld; met list: met handig overleg, zie Schepping 30:37-vlgg. (Jacob wist te bevorderen dat er veel bonte schapen en geiten geboren werden, door in de drinkbakken stokjes te leggen met gedeeltelik afgeschilde bast).

vs. 16 Rechtveerdelijcken: op rechtvaardige wijze (omdat 't hem toekwam als loon voor zijn langjarige trouwe diensten bij Laban); in mijn baet: tot mijn voordeel.

vs. 17 Waerom als ick....: toen ik zag dat mijn oom hierover vertoornd was.

vs. 18 op 't gheleyde Gods: in vertrouwen op Gods hulp.

vs. 19 wel haest: heel gauw.

vs. 20 ter vlucht: op mijn vlucht; verbaest: ontsteld, vertoornd.

vs. 21 Wy raeckten in verdragh: we kwamen tot 'n overeenkomst.

vs. 22 ick gingh hem...: ik beval hem aan de God van Jacob ter bescherming aan.

vs. 23 trots: moedig ('t gevecht met de engel Schepping 32:24-vlgg.).

vs. 25 spoorden: bespeurden.

vs. 26 slaghoorden: slagorde (slagh-oorden ouwe 3e n.v. enk.)

vs. 27 En wij waren bevreesd, zo hij op ons leger al zou komen.

vs. 28 t'ondergaen: te voorkomen (ondergaen met klemtoon op gaán, er onder door te komen).

vs. 29 haest: weldra.

vs. 31 van ouwdheyd: van ouderdom.

vs. 33 namaels: later.