Onze Taal. Jaargang 79

[p. 112]

Tamtam

Redactie Onze Taal

Ook na val kabinet
Nederlands verankerd in de grondwet

De grondwet wordt uitgebreid met een artikel dat bepaalt dat het Nederlands de officiële taal van ons land is. Ook zal erin komen te staan dat de overheid het gebruik van het Nederlands bevordert. Dat heeft de ministerraad op 12 februari besloten. De val van het kabinet, precies een week later, doet geen afbreuk aan dat besluit. Het gaat hier om een ‘niet-controversiële’ kwestie.

De plannen voor een ‘verankering’ van het Nederlands in de grondwet stonden ook al in het regeerakkoord van 2007. De regering wijst erop dat er ‘als gevolg van de internationalisering en de pluriforme samenstelling van de bevolking steeds meer talen worden gesproken in Nederland’, en dat vooral het Engels terrein wint. Het voorstel tot wijziging van de grondwet moet ‘waarborgen dat men in Nederland te allen tijde met de Nederlandse taal terechtkan’. Ook komt er in de grondwet een bepaling over het Fries. Die bevestigt de wettelijke positie die het Fries nu al heeft.

Omdat het hier om een grondwetswijziging gaat, komt er nogal wat bij kijken. Zo is in een volgende kabinetsperiode een tweederde Kamermeerderheid nodig om het wetsvoorstel erdoor te krijgen. Op dit moment ligt het voor advies bij de Raad van State; vervolgens moet de Tweede Kamer erover stemmen. (Zie ook ‘Horstlog’, op bladzijde 109 van dit nummer.)

Duidelijketaalprijs

Op 25 maart ontving Mark van Bommel uit handen van Studio Sport-presentator Tom Egbers de Duidelijketaalprijs van het Taalcentrum van de Vrije Universiteit Amsterdam. Volgens de jury is hij de best sprekende voetballer van het Nederlands elftal.

Ieder jaar onderzoekt het Taalcentrum het taalgebruik van een spraakmakende beroepsgroep. Dit jaar werden interviews met de spelers van het Nederlands voetbalelftal onder de loep genomen. Hun spreekvaardigheid werd onder andere beoordeeld op argumentatie, gebruik van stopwoorden, accenten en intonatie.

Van Bommel kreeg de prijs omdat hij ‘met gepast volume en gepaste snelheid praat, een natuurlijke intonatie heeft, nauwelijks de “je”-vorm, jargon of clichés gebruikt, zijn uitspraken niet afzwakt, geen “tag questions” stelt (bijvoorbeeld hè?, toch?, nietwaar?), en slechts een enkele keer een stopwoordje als nou goed gebruikt.’

Mark van Bommel: best sprekende voetballer.

Berbice-Nederlands uitgestorven

Het Berbice-Nederlands, een taal uit het oosten van Guyana, bestaat niet meer. De laatste spreker, een vrouw van 104, was al in 2005 overleden, maar nu heeft de internationale talendatabank Ethnologue de taal ook officieel uitgestorven verklaard.

Het Berbice-Nederlands ontstond in de privékolonie Berbice, die in 1627 werd gesticht door de Nederlandse koopman Van Peere. Op de plantages mengde de taal van de kolonisator, het Zeeuws, zich met de taal van de plaatselijke Arawak-indianen en het Ijo van Nigeriaanse slaven. De slaven bleven het onderling gebruiken, maar in de twintigste eeuw raakte het in verval. In 1993 waren er nog slechts vijf sprekers. Nu er niemand meer is die het Berbice-Nederlands beheerst, zal Ethnologue de status van ‘kritiek’ veranderen in ‘uitgestorven’.

Medewerkers kinderopvang onvoldoende taalvaardig

De taalvaardigheid van voorschoolmedewerkers en medewerkers in de Amsterdamse kinderopvang is onder de maat. Meer dan de helft spreekt en leest niet goed genoeg, en ook kunnen ze zich schriftelijk niet voldoende uitdrukken. Dat blijkt uit onderzoek van Folkert Kuiken van de Universiteit van Amsterdam.

Kuiken deed zijn onderzoek in opdracht van de gemeente Amsterdam. Hij verzamelde gegevens van ruim 700 medewerkers in de kinderopvang. Maar liefst 53,3% van hen bleek niet te voldoen aan een vooraf door hem vastgestelde minimumnorm voor taalvaardigheid.

Margreet de Vries, directeur van de door prinses Laurentien opgerichte Stichting Lezen & Schrijven, vindt dit onacceptabel: ‘Veel kinderen brengen een groot deel van de dag door op een kinderdagverblijf of op de voorschool. Vaak is dit de enige plek waar zij in aanraking komen met de Nederlandse taal. De voorschool en het kinderdagverblijf bieden dus een uitgelezen kans om taalachterstanden in een vroeg stadium te voorkomen. Het effect staat of valt echter wel met de taalvaardigheid van de medewerkers zelf.’

De gemeente Amsterdam streeft ernaar om binnen een jaar alle medewerkers door middel van extra scholing op het minimumniveau te krijgen.

En verder:

Duits De Gesellschaft für Deutsche Sprache, een vooraanstaande organisatie op het gebied van onderzoeken onderhoud van de Duitse taal, opent een vestiging aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Belasting Demissionair minister van Financiën De Jager heeft opdracht gegeven om de toon van belastingbrieven vriendelijker te maken. De eerste verbeterde brieven moeten deze zomer al worden verstuurd.

Twitter Het Nederlands staat op de zevende plaats van talen waarin de meeste tweets worden verstuurd. Het Engels staat op nummer één.

Minder Engels De Duitse spoorwegmaatschappij Deutsche Bahn gaat termen als hotline en flyer vervangen door Duitse woorden, omdat de reizigers die Engelse woorden niet zouden begrijpen.

Zie voor meer informatie www.onzetaal.nl/tamtam/enverder.php.