Afrikaanse volksliedjies. Deel 1. Piekniekliedjies

[p. 11]

Inleiding.
Afrikaanse piekniekliedjies.

A. Die lied.

Waarskijnlik verteenwoordig die ‘Lied’, of, nouwkeuriger uitgedruk, die ‘sanglied’, d.i. die lied wat gesing word, die oervorm van alle poëtiese ‘genres’. Dat die lied waarskijnlik die grondvorm was van die hedendaagse groot verskeidenheid lyriese digsoorte, sal seker niemand betwijfel nie, dat dit volgens 'n gangbare opvatting die kernpunt gevorm het van die dramatiese digkuns uit die oudheid, hoef bijna nie aan herinner te word nie, en dat dit moontlik ook die uitgangspunt was van die epiese poësie van Grieke en Germane, word vandag tamelik algemeen aangeneem.

Dit is dan ook bes begrijpelik, want die ‘Lied’ is die natuurlikste, naïefste en direkste digterlike uitingsvorm van menselike gevoel, want wat is eenvoudiger en natuurliker, dan dat die menselike gevoel, hooggespanne deur die op-en-neer beweginge van liefde of lijde, sig spontaan uit in die gelijkgestemde klank-

[p. 12]

trillinge van 'n lied van lief of leed? Immers ‘waar die hart van vol is, loop die mond van oor’. Vandaar dat Jespersen in die gevoels- en gemoeds-uiting van die sanglied nie alleen die oervorm van alle poësie, maar selfs die oorsprong van die menselike taal, gesoek het. Die nagtegaal in die bos, die kat op die huisdak en die babetjie in die wieg - almaal sing, op hul eie manier, hul liedjies van liggamelike of geestelike lief of leed - ‘Lieder ohne Worte’! En die mens? die nugtere verstandsmens?

‘Ach,’ sê Heine, ‘wenn sie nur Herzen hätten!
Herzen in der Brust, und Liebe,
Warme Liebe in dem Herzen.’ -

Ja, liefde, warme liefde in die hart, of 'n enkele golfslag van ongeveinsde gevoel, laat selfs die nugterste verstandsmens deuntjies opdreun - ‘Lieder ohne Worte’!