|
| |
Theodore verlieft zijnde op Violante dochter van Messire Emery
sijnen Heere, heeftse swangher ghemaeckt, ende werdt daeromme veroordeelt
ghehanghen ende gheworght te werden. Maer alsmen hem al gheesselende ter
galgenwaert brachte wert hy van sijnen Vader gekent, dies hy de doodt ontginck
ende sijn Alderliefste trouwde.
| |
De vijf-en-twintighste Historie.
Om te beteeckenen wat verscheyden moeyten ende sorghelijcke
ghevallen veroorsaeckt werden door liefde ende Fortuyne, als twee moghende
Heeren ende tyrannen van des menschen leven.
INden tijden dat den goeden Coninc Willem regeerde in Sicilien,
was in 't selve Coninckrijck een Jonck Edelman genaemt Messire Emery Abbe de
Trappani: de welcke onder andere wereltsche goeden, daer hem Godt mede begaeft
hadde, oock seer wel met kinderen voorsien was. Nu gevielt op eenen tijt dat hy
dienaren behoevende, uyt seeckere Genevoysche rooversche Galeyen (die uyt
Levanten quamen ende lancx de Armenier stranden veel Jonge knechtkens
gherooft hadden) sommige knechtkens kochte, wanende dat het al Turcxkens waren:
onder alle welcke daer oock een was die (niet teghenstaende alle d'andere
Herderkens gheleken) al veel edeler ende beter van ghedaente was dan eenigh van
d'andre, ende was ghenaemt Theodore. Desen opwassende, werdt (niet
teghenstaende hy als een slave ghehouden was) buyten andere verheven ende
opghevoedt metten kinderen van Messire Emery: ende meer aerdende nae sijn
natuere dan nae sijnen toeval oft uyterlijcken state, began hy van seer
goede seden ende bevallijck van gelaet te werden: sulcx dat hy Messire
Emery zoo wel behaeghde dat hy hem vry maecte, ende meynende dat hy een
Turck ware oock doopen liet, hem noemende Peeter: stelde hem ooc mede als
bewinthebber over alle sijne saken ende betroude hem uytter maten seere. Alsoo
nu de kinderen van Messire Emery op wiessen, alsoo wies oock mede een schoone
jonge dochter die hy hadde genaemt Violante: de welcke te lange van haer
vader ongehouwet wert gelaten, dies zy by gevalle op desen Peeter
verlieft is. Ende al hoe wel sy hem beminde, oock alle sijne manieren
van doen grootelijc prees, soo hadde zy nochtans schaemte hem sulckx te
openbaren. Maer liefde heeft haer van dese moeyten verlost. Want Peeter sulcx
dicmael int heymelijc vermerct hebbende, was oock mede so amoreus van haer
geworden dat hem nemmermeer wel en was, dan als hy haer sagh: nochtans was hy
seer beducht dat sulckx van yemant gemerct mochte werden,
denckende dat hy daer inne niet behoorlijc en dede: het welcke van de
dochter die sulckx wel merckte, gaerne ghesien was de welcke ooc mede om hem
daer inne meer te verstouten hem wel te kennen gaf dat zy | |
| |
daer
inne (also zy ooc was) met allen wel te vreden was. Ende alzoo sijn zy eenen
langen tijt in sulcken doene ghebleven, sonder d'een den anderen yet te dorven
segghen niet tegenstaende elck van hun beyden daer seer begheerlijck toe was.
Maer als zy nu inde amoureuse vlammen gelijckelijck verdwijnden: zo heeft
Fortuyne eenen middel ghevonden om de vreese die hun beyden inden weghe was, te
verdrijven: recht oft sy hadden willen volbrenghen 't gene dat noch namaels
geviel, ende was dese: Messire Emery hadde ontrent een half mijlken
buyten de stadt van Trappani een seer schoone ende lustige plaetse, daer
sijn huysvrouwe dickwils ghewoone was te gaen spelen ende haer te
vermaken met haer dochter, ooc met sommige ander voruwen ende vrienden.
Nu gevielt op eenen dagh dat de Vrouwe oock Peeter met haer genomen hebbende
aldaer wat vertoefde, ende dat den Hemel schielijcken met wolcken
overdeckt wert, somen dickmaels inden somer siet gheschieden: dies de Vrouwe
met alle haer gheselschappe hen opten wech t'huyswaerdt nae Trappani begaven,
om daer niet overvallen te werden vant onweder, gaende soo haestigh als zy
mochten: maer Peeter die jonck was, van ghelijcken oock Violante, traden al
veel rasscher over wegh dan haer moeder met haer geselschappe dede, als die
mogelick niet min door de liefde dan door den ancxte des onweders
aengheprickelt en waren. Als zy nu also verde voor uyt waren ghetreden datmense
nauwelijckx meer ooghen en mochte: soo is daer, na veel donders, zoo grooten
ende dicken hagel schielijcken neder gevallen, dat de Moeder met haren
geselschappe genootsaeckt waren in een Lanthuys te wijcken. Maer Peeter ende
sijn lief, verde van alle huysen wesende, zijn in een vervallen huysken
geschoten daer niemandt en woonde: waer inne zy beyde te samen kropen onder een
weynich dacx dat daer noch aengebleven was: sulcx dat zy door ghebreck van dake
veroorsaeckt waren dicht aen een te kruypen ende malkanderen te geraken:
welck aenroeren oock oorsake gaf om heur herten wat te verstouten, ende
heur amoureuse begheerten te ontdecken. Doen began daer Peeter eerst te seggen:
Och oft God gave dat het nemmermeer op en hielt van haghelen, ende dat ick
altijdt mochte wesen zoo ick nu ben. Seker sprack de Dochter dat soude ick mede
wel wenschen. Van dese woorden geraeckten zy voort tot
malkanderen by der hant te nemen, ende de handekens vriendelijck aen een
te drucken: van daer voorts aent omhelsen daer nae aent kussen ter wijlen den
hagel noch al vast gheduerde. Entlijck (op dat ickt niet al op 't nauste en
vertelle) het onweder en liet niet af voor dat zy de uyterste vruchte der
minnen ghesmaeckt, ende om die toekomende tijden dickmael verborghentlijck te
ghenieten heuren aenslagh ghemaeckt hadden. Ten laetsten hielt het onweer oppe,
dies zy voorgaende inder Stede, die niet verde van daer en was, haer Moeder
aldaer verbeydt hebben, metten welcken zy voort in 'thuys gegaen zijn: daer zy
noch altemet te samen bedecktelijck ende onsichtelijck vergaerden ende in
duysent vreughden leefden. Maer dit spel gheduerde soo lange tot dat de
dochter swangher wert, 't welck hen beyden uytter maten seer bedroefde: dies
Peeter beduchtende dattet hem 't leven soude kosten, van meeninge wert
uytten lande te vluchten, ende gaf dat haer te kennen. Als de Dochter dat
hoorde gaf zy hem voor antwoorde dat sy haer selven sonder twijfele het leven
benemen soude by also verde hy wech ginck. Daeromme Peeter die haer hertelijck
beminde tot haer sprack: Wat dinck lief? wildy dan dat ick hier blijve? u
grofheydt sal onse misdaet ontdecken, de welcke u dan lichtelijck vergheven sal
werden: maer ick ellendige mensche sal de gene zijn die u ende oock mijn sonde
sal moeten ontgelden. Peeter (sprak de Dochter) mijn | |
| |
misdaedt
salmen wel weten, niet de uwe en sal nemmermeer geweten werden, ten zy
dat ghyt selve meldet, des meughde wel versekert zijn. Nu ghy my dat alsoo
belooft te doene, sprack Peeter, zo sal ick hier noch blijven, maer siet ghy
toe dat ghy u beloft ymmers wel houdt. Nu hadde dese dochter haer kint dragen
zoo lange haer dat doenlick was, verborgen: maer siende dat zijt niet langher
helen en mochte, heeft sy dat op eenen tijt al weenende haer moeder ontdeckt,
ende de selfde ootmoedelijck ghebeden haer doch te willen behouden. Hier inne
was de moeder uytter maten seer verstoort, soo dat zyse met duysenderleye
schandt-namen lasterde ende weten wilde hoe dit gheschiet was. Op dat nu
Peeter niet misschieden en soude versierde de Dochter een fijn leughen, recht
anders dan de waerheyt was, de welcke ghelooft werdt: die om dit misval te
bedecken haer dochter besteldt heeft in een huys dat sy buyten opt lant hadden.
Als den tijdt van baren ghekomen was, riep de dochter, zoo de vroukens in
kindts noode doen: sonder dat de moeder eenighe ghedachten hadde, dat Messire
Emery, (die nemmermeer daer ontrent plach te komen) daer op die tijt komen
soude: dewelcke nochtans by alle ongheluck ter selver stonden van t'vlieghen
benevens die selfde kamer quam ghereden: dies hy van dat ghekrijsch verwondert
zijnde haestelijck binnens huys quam vragende wat daer te doen was. De moeder
siende dat haer man haer soo overkomen was, is treurichlijcken opghestaen ende
heeft alle de gheleghentheyt van sijn dochter vertelt. Maer die en was soo
licht niet in 't ghelooven als de Moeder was gheweest: dies hy seyde
onmoghelijck te zijn dat de dochter niet en soude weten van wien zy ontfangen
hadde: daer omme hy oock de waerheydt hier af wilde weten, seggende dat zy daer
door alleenlijck weder mochte komen in zijn gratie: ende dat zy oock by
weygeringe van dien haer rekeninghe wel mocht maken om sonder alle
bermhertigheydt te sterven. De moeder dede haer beste om haer Man te stillen
met het ghene dat sy hem gheseyt hadde: maer ten mochte al niet helpen:
Want hy vertoornt zijnde, ghetreden is met een swaert in de handt by sijn
Dochter, de welcken nu al een soonken gebaert hadde ter wijlen de Vader van
haer moeder metten kout onderhouden hadde geweest, ende heeft tot haer
gheseyt. Oft ghy sult my seggen wie dit kints vader is oft ghy sult nu
terstont sterven. De dochter de doot ontsiende heeft haer beloften die zy
Peeter gedaen hadde, gebroken ende hem dat altemael ondeckt. Door dit
aenhooren wert de Ridder soo rasende toornigh dat hy hem noch
qualijcken konste bedwingen zijn dochter te verslaen. Maer als hy
daer al uytgeseyt hadde dat hem zijn gramschap in gaf is hy weder
te paerde gheseten ende binnen Trappani gekomen. Daer
heeft hy eenen ghenaemt Messire Coenraet, die van des Conincx weghen Capiteyn inder
stede was, alle de versmaetheydt vertelt, die hem van desen Peeter ghedaen was:
de welcke terstont, eer hy yet quaets vermoede, van den Capiteyn gevangen
ende opte pijnbancke geworpen wert, daer hy metten eersten de gantsche
sake, zoo die geschiet was, beleden heeft. Na sommige dagen was Peeter vanden
Capiteyn veroordeelt om door de stede gegeesselt, ende daer na gehangen,
oock geworcht te werden. Na dat Messire Emery bestelt hadde dat desen arme
Peeter aldus ghedoot soude werden, en was sijnen toorn daer mede noch niet
ghestilt: maer om twee ellendighe amoreuskens met heur ontschuldige kinderkens
tot eender uren uytter werelt te helpen heeft hy fenijn
gedaen in eenen kop met wijn: den welcken hy een seer
getrou dienaer ghegeven heeft met een naeckt swaert daer by seggende. Gaet met
dese twee dinghen tot Violante, ende seght haer uyt mijnen name
dat zy van deser uren kiese een van dese twee manieren van sterven: te
weten oft | |
| |
metten fenijne, oft metten swaerde: oft is zy
onwilligh, dat ickse levendigh voor alle de werelt sal doen verbranden. Ende
als ghy dit volbracht sult hebben suldy 't kint dat onlancx van haer gheboren
is, nemende dat metten hoofde, teghens de muere slaen ende ghevent daer naer den
honden te eten. Als nu de Vader dit wreede Oordeel hadde ghegheven
teghens zijn dochter ende dochters kindt, is de dienaer bereyder om quaet dan
goet te doen ghegaen ter plaetsen daer de dochter was. Aen d'ander zijde wert
Peeter nu (so geseyt is) al veroordeelt zijnde ende ghegeesselt werdende ter
galghen waert ghebracht: de welcke nae 't believen der geenre die de Justitie
deden, gheleyt was voorby een herberghe, daer doen ter tijdt drie groote
personagien ghekomen waren uyt Armenien, geschickt zijnde vanden Coninck des
selven landts tot Roomen aenden Paus: om metten selven te onderhandelen van een
heyrvaert die men over Zee bestaen soude. Dese waren hier af gheseten om heur
sommighe dagen wat te verversschen ende te rusten: ende was hunluyden groot
eere bewesen van den Trappanier Edelluyden, oock sonderlinge van Messire Emery.
De Ambassadeurs hoorende dat de Justitie daer voorby quam, zijn aende vensteren
ghekomen om de ghevangenen te ziene. Nu was Peeter vanden gordele opwaerdts
gantsch naeckt ende metten handen op sijnen rugghe ghebonden: de welcke gesien
wesende van een van dese Ambassadeurs (die een bedacht man ende groot achtbaer
was ghenaemt Phinee) ghemerckt werdt te hebben op sijn borste een groote roode
plecke, niet ghewervet, maer natuerlijck in sijn vel zijnde, ghelijck ghy
seghen soudet dat de vrouwen alhier rooven noemen. Soo haest en sach desen man
dat litteecken niet oft hy wert strackx denckende op een Sone, die hem wel
vijfthien Jaeren gheleden opte zeekust van Jaffe ghenomen was vande zeeroovers:
waer af hy na dien tijt noyt sedert eenighe mare af en hadde vernomen.
Ende aenmerckende den ouderdom van dien ongheluckighen jonghelinck diemen daer
voorby gheesselde, began hy te overlegghen dat sijn verloren sone, indien hy
noch leefde, van eender oude soude zijn als die veroordeelde scheen te wesen:
dies hy oock bestont te vermoeden oft dit sijn sone wel soude mogen
zijn, denckende dat die (indien hyt ware) noch wel ghedenckenisse behoorde te
hebben van hem selfs oock van sijns vaders name ende vande Armenier tale.
Als Peeter dan benevens die herberge was ghekomen, heeft hy hem
geroepen segghende: O Theodore. Peeter desen name hoorende sach terstont
opwaerdt, totten welcken Phinee voort seyde in Armenier spraecke. Van waer zijt
ghy ende wie is u Vader? De dienaers die hem leyden hielden terstont met hem
stille om de eerwaerdigheyts wille vanden Ambassaedt, dies Peeter hem
antwoordende seyde. Ick ben uyt Armenien ende de Sone van eenen man gheheten
Phinee ende was hier ghebracht van volck die ick niet en kende.
Phinee dit hoorende, verstont dit sekerlijck te wesen sijn sone
die hem ontrooft was: daeromme hy met sijn ghesellen haestelijcken van boven af
gheloopen ende hem mits onder de Serganten al weenende om den hals ghevallen
is: Doen heeft hy hem sijns selfs mantel, die rijckelijck was, om 't lijf
gheslaghen ende den onder rechter ghebeden zoo langhe te willen vertoeven: tot
dat hem belast soude werden desen jonghelinck wederomme te brenghen: het welcke
hem vanden onderrechter gaerne verwillight werdt. Nu hadde Phinee door 't
gheruchte dat over al vlooch, d'oorsaecke al ghehoort waeromme des jongelinck
ter galge waert gebracht werdt: dies hy terstont met sijn mede Ambassaten met
oock alle heur gesiende ghegaen is tot Messire Conraedt, dien hy aensprack, in
deser wijsen. Dese jongelinck, | |
| |
mijn Heere, dien ghy als oft een
slaeve waer, ter dootwaert sendet, is vry ende mijn sone: ende is oock bereyt
om tot een Wijf te trouwen die dochter diemen hem aenseydt van haer eere
gheset te hebben: daeromme sal u believen metter executien oft rechtvorderinghe
op te houden, ter tijt toe datmen vernomen sal hebben oft sy hem wel tot een
Man begheerdt op dat ghy niet en soudt bevonden werden teghens de Wet
ghehandelt te hebben, by alsoo verre zy daer inne te vreden is. Messire
Coenraet verhoorende dit des Ambassaets Sone te wesen, werdt gantsch
verwondert: oock was hy al eenighsins beschaemt om de dolinghe der Fortuynen,
ende beleet waer te zijn 't gene dat Phinee tot hem seyde. Aldus heeft
hy den veroordeelden terstont weder te rugge doen brenghen binnen sijnen huyse:
ende sant ooc spoedelick om Messire Emery te halen: den
welcken gekomen zijnde, hy alle dese saken vertelt heeft. Messire
Emery vermoedende dat sijn Dochter met haer soonken nu al doot waren,
wert de bedruckste man ter werelt om 't gene hy gedaen hadde: ende want hy wel
verstont dat alle desen handel lichtelijck gebetert mochte werden, by alsoo
verre sijn dochter noch niet doot en ware, heeft hy terstondt een Bode
snellijck doen loopen daer sijn dochter was: om te seggen datmen sijn bevel
niet volbrengen en soude, indient noch niet gedaen en waer. Dese Bode is
rasschelijck derwaerdts gheloopen: ende vandt dat d'eerste Bode het sweert met
den gefenijnden dranck voor de dochter ghesteldt hebbende haer met
schandelijcke lasteringen stondt ende beschelde: om dat sy haer niet en spoede
het eene oft ander te verkiesen, daer toe hyse dwinghen wilde. Maer als hy
zijns Heeren bevel verstont, liet hy de dochter met vreden, keerde weder tot
sijnen Heere ende vertelde hem hoe dattet ghevaren was. Messire Emery daer inne
seer verblijdt zijnde is ghegaen totten Ambassaet Phinee: daer hy hem met
betraenden ooghen ontschuldighde, soo hy best mochte, van 't gene datter
gheschiet was, ende badt dat hem sulcx vergheven mochte werden: daer by
segghende dat hy te vreden was sijn dochter Theodore tot eenen echten Wijve te
geven, indien hy die begheerde. Phinee nam sijn ontschuldiginghe in't beste
ende seyde. Ick wil ende verstae dat mijn sone u dochter te Wijve sal nemen:
ende soude hy niet willen, so ben ick te vreden dat het ghegeven
vonnisse tegens hem volbracht sal werden. Phinee ende Messire Emery
hierinne over een gekomen zijnde gingen t'samen ter plaetse daer
Theodore was, noch beancxt zijnde vanden doot ende verblijt van sijnen vader
gevonden te hebben: den welcken zy vraeghden hoe dat sijnen sinne
stont in dese sake. Als Theodore hoorde dat Violante sijn huysvrouwe soude
wesen, indient sijnen wille waer, heeft soo groote blyschappe in sijnder herten
bevoelt, dat hem dochter uytter hellen int paradijs te springen,
ende sprack dat hy sulcx voor sulcken grooten weldaedt ende
gratie soude achten, dat yeghelijck van hun beyden hem zijnder danckbaerheyt
vernoeghen soude. Van ghelijcken werdt oock ghesonden aen de dochter om haer
meenige hier ooc af te hooren: de welcke verstaende wat Theodore gheschiet was,
ende wat haer nu mochte gebeuren inde plaetse dat sy stracx daer voor de alder
bedroefste creatuere ter werelt ende een verbeytster des doodts was
gheweest, en heeft sulcx int lange niet konnen ghelooven: maer ten laetsten de
woorden diemen haer toeseyde eenighsins geloovende began sy allenskens een
weynigh te verblijden ende heeft gheantwoort: dat haer ter werelt geen dinck so
aengenaem en ware als Huysvrouwe te werden van Theodore: doch waer zy bereydt
om te doen 't ghene haer Vader believen soude haer te ghebieden. Daer nae heeft
Messire Emery dese twee doen trouwen, ende een seer groot Feest doen houwen tot
een groot behaghen van alle de bur- | |
| |
gheren. De Bruyt door desen
wenschelijcken troost bekomende verwan allenskens die gheleden dootlijcke
vreese, dede haer kindeken op voeden ende wert wederomme schoonder dan zy oyt
te voren was gheweest. Als zy nu uytten Kinderbedde gheresen, ende Phinee
wederomme van Roomen daer ghekomen was heeft sy hem de behoorlijcke eerbiedinge
als een dochter haer vader ghedaen: de welcke seer verblijt zijnde met so
suyverlijcken ende eerlijcken schoon dochter, een heerlijcke bruyloft dede
houden ende ontfinckse met grooter feesten ende waerde voor sijn dochter, waer
voor sy oock altijt daer nae van hem ghehouden wert. Na sommige dagen is hy met
sijn Sone, sijn Dochter ende haer kindeken in een Galleye gheseten, ende met
heur ghevaren tot Lalasse: daer dese twee ghelievekens totter doodt toe in
rusten ende vreden woonden.
|
|
Auteursrechtvrij