|
| |
Bruyn ende Buffelmacho ontstalen Calandrijn een Vercken, om 't
welcke weder te moghen vinden zy eenen raedt besochten van Malebesey ende van
Gingbers pillen, in welcx plaetse zy luyden Calandrijn ander pillen gaven, die
van hondts dreck ende in Aloe gheconfijt waren. Ende maeckten hem vroet dat hy
selfs sijn eyghen vercken ghestolen hadde, het welck zy hem noch weder deden
coopen uyt vreese dat zy dat zijn wijf segghen souden.
| |
De vier-en-dertighste Historie.
Te kennen gevende de simpele eenvuldicheyt van sommige sotten.
HEt en is niet van noode dat ick u verclare wat luyden
Calandrijn, Bruyn en Buffelmacho waren, overmits ghy sulcx hier voor genoech
verstaen hebt: daerom ic nu (om tot mijn voornemen te comen) segge dat
Calandrijn te landewaert een cleyn huysken hadde, niet verde van
Florencen: het welcke hem met sijn huysvrouwe te houwelijck gegeven was,
daer af hy onder ander dinghen oock jaerlijcx een vercken ter huere ontfinck,
ende was ghewoone alle jare in December met sijn wijf aldaer op't Dorp te gaen
het vercken daer te doen slaen ende souten: Nu gevielt op een Jaer dat
Calandrijns Wijf op dien tijdt wat sieckelijck was, sulcx dat hy daer alleen
ginck om 't Vercken te doen staen: het welcke vernomen werdt van Bruyn ende
Buffelmacho, die oock verstonden dat sijn wijf niet met hem en ginck: dies zy
beyde om een cortswijl ooc derwaerts ghegaen zijn ten huyse eens Priesters die
hunluyder groote vrient ende ooc Calandrijns nae buerman was: de welcke dien
selven dach dat zy daer ghecomen waren, sijn vercken geslagen hadde. Calandrijn
henluyden by den Priester siende, heeft hyse gewillecomt ende seyde: comt doch
besien wat huyshouder dat ick ben: ende brachtse voort in sijn huys daer hy
hunluyden sijn gheslagen Vercken toonde. Dese sagen wel dat het een seer schoon
vercken was, ende
| |
| |
hoorden uyt Calandrijn dat hy 't
voor sijn ghesinde souten wilde, dies Bruyn tot hem seyde: Heere Godt welcken
loeris zijt ghy? verkoopt het mensch, ende laet ons goet chier maken om
't gelt, ghy sult dan wel tot u wijf segghen dat het vercken u gestolen is. Dat
en mach also niet wesen sprac Calandrijn: want zy en soude sulcx niet
ghelooven, ende my ten huys uyt jagen: dus en behoefdy u hooft daer over
niet te breken, want sulcx en sal nemmermeer van my gedaen
werden. Al wast nu wel zo dat zy hem daer lange toe predicten, so en mocht het
altsamen niet met allen baten. Tis wel waer dat hyse dien avont by hem
ten eten badt: maer dat so slappelijck, dat zy niet by hem te gaste en wilden
gaen. Als zy nu van hem gescheyden waren sprac Bruyn tot Buffelmacho: willen wy
hem desen nacht zijn vercken ontstelen? den welcken Buffelmacho antwoorde: hoe
souden wy dat moghen volbrenghen? Ick hebbe, sprack Bruyn, daer goede
ghelegentheyt toegesien: indien hyt niet en neemt van daer hy dat nu geleyt
heeft. Ic bidts u, sprack Bufflemacho, laet het ons dan doen: waeromme souden
wy 't oock laten dan willen wy met desen Cappellaen daer goet cier om maecken.
De Priester seyde oock dat hy daer seer wel mede te vreden was. Men moet,
sprack Bruyn doen, hier wat listelijck in handelen.
Ghy weet wel Buffelmacho, hoe gierigh dat Calandrijn is, ende
hoe gaerne dat hy drinckt, alst op eens anders buydel is. Gaen wy tot hem
ende leyden hem inder herberghen: dan sal hem de Priester ghelaten als
oft hy 't gheheele gelach ter liefden van Calandrijn af dede, soo dat hy hem
niet eenen penninck en laet gelden: zoo sal hy hem selfs in weynigh tijts alsoo
wel berechten, dat ons voornemen niet missen en sal, want hy is alleen in huys.
Alsoo Bruyn dit seyde, hebben zy ghedaen. Calandrijn hoorende dat de Priester
niet en wilde dat daer yemandt soude ghelden, began weydelijck te swelghen:
ende heeft hem selfs niet teghenstaende hijs niet en behoefde, ten hals toe vol
gheladen: daer nae alst nu al twee oft dry uren inden avondt was, is hy uytter
herbergen na huys gegaen sonder eenighsins meer maeltijdts te willen houden:
ende meynende zijn deure wel gesloten te hebben liet hy dien
opten staen ende is te bedde ghegaen.
Buffelmacho ende Bruyn gingen met den Priester heur avondtmael
houden: de welcke terstont na den maeltijdt sommigh ghereetschap naemen om
binnen Calandrijns huys te moghen komen, ende ginghen lijselijck ter
plaetse die van Bruyn daer toe voorsien was.
Maer als sy de deure open vonden, traden sy daer binnen, namen
't Vercken, droeghen dat in des Priesters huys ende ginghen slapen. Als
Calandrijn sijnen Wijn verslapen hadde is hy vroegh op ghestaen, ende zoo haest
hy af ghekomen was, sach hy toe, sonder sijn Vercken te sien, maer sach wel dat
de deure open stont. Daeromme hy d'een ende d'ander ghevraeght hebbende oft zy
niet en wisten wie sijn vercken gestolen hadde sonder yemandt te vinden die
daer af wist te spreecken, began den bedrucksten rouwe te bedrijven vander
werelt, seggende: Ach leyder hoe droevich ben ick dat mijn vercken my aldus
gestolen is. Als Bruyn ende Buffelmacho opgestaen waren,
zijn sy na Calandrijn toe ghegaen om te hooren wat hy doch seggen soude, de
welcke henlieden so haest niet en sach oft hy en riepse ende heeft by na
weenende tot heur geseyt: Ocharmen, vrienden mijn vercken is my
ontstolen. Bruyn wat naerder by hem tredende luysterde hem haestelijck
in sijn oore ende seyde, 'tis wonder dat ghy noch eens van u leven wijs zijt
gheweest. Hoe dat? sprack Calandrijn, ick segge dat met gantser ernst. Segt so
altijt, sprac Bruyn ende krijt luyde, so meenen de lieden dat het waer is.
Daer began Calandrijn stijf te roepen seggende, ick segge u in goeder
trouwen der waerheyt dat het my ge- | |
| |
stolen is. Ghy seght wel,
sprack Bruyn, ghy segt met allen wel: so moet men seggen roept
luyde, ende laet u dapper hooren op dat het waerachtigh schijne. Gy sout wel
maken, seyde Calandrijn, dat ick den Duyvel mijn ziele soude geven, want ick
mercke wel dat ghy my niet gelooven en wilt, maer Godt geve dat ick by mijnder
kelen gehangen moet werden indient my niet ghestolen en is. Hoe duyvel
soude dat komen zijn, sprack Bruyn, ick sacht noch gister daer: meyndy ons
vroet te maken dat het wech ghevlogen is? het is, seyde Calandrijn also
waerachtigh, als ick het u segghe. Godt segen ons sprack Bruyn, hoe is dat
mogelijck? voor seker ist alsoo antwoorde Calandrijn, dies ick een
verdorven man ben: ende en weet ooc niet hoe ic sal dorven t'huys
keeren, want mijn wijf en salt niet gheloven: ende of zijt noch al
geloofde, soo en sal ick dit gantse gaer geenen vrede hebben. Waerlijc, seyde
Bruyn 't is qualijck gedaen indien dat alsulcx is, maer ghy weet wel
Calandrijn, dat ickt u gister in gaf sulcx te seggen: daeromme en soud
ick nu niet geerne hebben dat ghy met u wijf ende met ons uwen
spot soudet drijven. Calandrijn began te roepen ende te segghen: Heere Godt
waerom wildy doch maken dat ic vertwijfele, dat ick Gode, alle Gods
Heyligen ende alle de kirieleykens lastere? ic segge u dat mijn vercken
desen nacht gestolen is. Doen sprack Buffelmacho: indient dan also is so
moetmen middel soecken om 't vercken weder te gekrijgen, ist anders mogelijck.
Wel wat middel, sprack Calandrijn, souden wy konnen ghevinden. Het is wel voor
seker te ghelooven, seyde Buffelmacho daer op, datter niemandt uyt Indien en is
gekomen om u vercken te stelen, maer dat sulckx door yemant van u ghebueren
gedaen moet zijn: dus sal ick, indien ghy die al kont versamen, een proeve van
broodt ende kase maken: waer door ons terstondt wel sal blijken onder wie dit
vercken mach schuylen. Ja sprac Bruyn, ghy moget wel versoecken met de
konste van kase ende van broodt: maer hier woonen oock sommige smale
Edelingen ontrent, vande welcke eenighe dit Vercken voor seker ghenomen hebben
ende die en sullen hier niet willen komen als sy vernemen wat hier doens
is. Hoe salment dan vraeghde Buffelmacho best moghen aen leggen? Men moste
hebben, antwoorde Bruyn, schoone pillen van gengber ende van goeden Bernaerts
wijn, dan soudmense nooden om te drincken, dies sy sonder eenigh achterdencken
ooc komen souden: hier en boven mach hem dese pillen wel seghenen oft
wijen laten, somen 't broot ende kase wijet. Waerlijck, sprack Buffelmacho, ghy
seght daer recht aen: ende ghy Calandrijn, wat dunckt u hier af: willen wy dit
bestaen? Och jae om Godts willen, seyde Calandrijn, laet ons dat doen: want ick
soude half vertroost zijn, waert maer dat ick wiste waer dat het Vercken
gebleven is. Tsa dan, sprac Bruyn ick ben van meyninge tot Florencen te gaen al
dese dingen halen, om vriendtschappe te doen, indien ghy my 't gheldt daer toe
wilt geven om 't selve te koopen. Nu hadde Calandrijn by ghevalle veertigh
stuyvers over hem, de welcke hy Bruyn gegeven heeft. Dit aldus ghedaen zijnde
is Bruyn ghegaen binnen Florencen tot een Apteecker van zijnder kennissen, dien
hy een goet deel pillen dede maecken van genghber, met ooc twee anderen van
hontsdreck: die hy in aloes dede bereyden, ende daer na ooc mede (soo d'andere
waren) met suyckere overdecken: doch liet hy dese twee met een sonderlingh
teecken onderscheyden om die licht uyt d'anderen te moghen kennen. Daer nae
kocht hy een Flesch goeden Bernaerts wijn, ende is hier mede weder ghekomen op
het dorp by Calandrijn, totten welcken hy seyde: Wel aen nu, besteldt gy
morghen dat ghy alle de ghene daer ghy quaet vermoeden op draeght, ten
ontbijten noodet: alwaer elckerlijck geerne komen sal om dat het heyligh dagh
is. Ick sal noch van avont | |
| |
met Buffelmacho de besweeringhe doen
over de pillen, ende u die morghen goets tijts brenghen: Ja ick salse noch
gaerne selfs ommedeylen om uwen wille, ende al seggen ende doen, datter
geseyt ende gedaen moet zijn. Calandrijn dede alsoo hem van Bruyn
geraden was. Als nu des anderen daeghs morgens veel volcx, soo wel jonghe
Mannen van Florencen (die daer om hun te vermaken waren
gekomen) als Landtluyden, onder de linde voor de kercke versaemt was,
zijn Bruyn ende Buffelmacho voor gekomen met een schotel vol
pillen, ooc mede een flesch maleveseye: ende deden alle die persoonen elck
rontsomme in zijn ordeninge staen, tot alle welcke Bruyn began te
seggen: Hoort toe mijn Heere, want ic wil u lieden verklaren d'oorsake
waer toe ghy alhier versaemt zijt, op dat hem hier na niemandt en beklage: by
aldien hem wat mochte gebeuren, dat hem niet lief en ware. Desen
Calandrijn, dien ghy lieden hier sien meught, wert gister een vet vercken
ontstolen waer af hy den Dief niet en weet te vinden, ende om dat
hem sulcx van niemant anders, dan hier teghenwoordigh is, genomen
en mach wesen so sal hy u lieden, om den schuldigen man te mogen weten,
elck een van desen Pillen te eten ende van desen Wijn te drincken
gheven: sulcks sijnde dat ghy wel seker meucht zijn dat de geene, die daer
schult toe heeft, de pille niet en sal mogen inne swelgen, want hem die veel
bitterder dan fenijn oft galle inden mont sal schijnen te wesen: Eer daerom
yemant dese groote beschaemtheyt voor dus vele menschen behaelt soo waert
mogelijck, beter voor de genen diet genomen heeft: dat hy sulcx voor
den priester in biechte ginck belijden, soo mochte ick oock of laeten
van desen proeve oft ondersoeckinghe te doen. Alle die daer teghenwoordigh
waren seyden hun willigh te zijn om daer af te eten. Aldus zijn zy altemale van
Bruyn in oordeninghe gestelt ende Calandrijn mede op een van den uyttersten
eynden: doen gaf Bruyn elckerlijck zijn pille. Maer komende tot Calandrijn gaf
hy hem die hondts pille inder hant, den welcken Calandrijn terstont in den mont
stack, ende bestont die te knouwen. So haest en smaeckte die
tonghe dat Aloes niet, oft hy en spoogh die pille flucx ter aerden, als
die sulcke groote bitterheydt niet en mochte verdragen. Alle die daer waren,
saghen elck op anders aensicht, om te sien wie de zijn uyt soude spouwen. Nu en
hadde Bruyn noch met sijn pillen niet rontomme gheweest, ende geliet hem hier
af niet te weten: maer hoorde dat achter hem geseyt wert wat wil dit beduyden
Calandrijn? dies hy hem flucx omgekeert hebbende, sach dat Calandrijn zijn
pille uytgespogen hadde, heeft daeromme geseyt: ontbeyt wat, het sal mogelijck
wat anders geweest zijn, twelc hem die uyt heeft doen spouwen. Neemt
daer is een ander: Met een nam hy den tweeden, dien hy hem inden mont
stack, ende ginc voorts den anderen om deylen, die noch niet ghehadt en
hadden. Maer hadde d'eerste in Calandrijns mont bitter geweest, dese wast
hem niet min: maer hem nochtans schamende die oock uyt te spouwen, hielt
hy die een goede wijle al knouwende inden mont, tot dat hem de
tranen als Hasenooten uytten oogen dropen: doch en mochte hijt ten laetsen niet
langher herden, maer spoogh die mede uyt, so hy den eersten gedaen hadde. Hier
en tusschen dede Buffelmacho 't Gheselschappe te drincken geven: maer Bruyn met
de anderen dit siende, seyden alle met ghelijcker stemmen dat Calandrijn hem
selfs zijn vercken ontstolen hadde: daer oock eenighe onder waren die hem dies
strenghelijck berispten. Als alle d'andere daer naer wech gegaen waren, soo
datter niemant meer gebleven en was dan Bruyn, ende Buffelmacho met Calandrijn,
soo began Buffelmacho tot hem te segghen. Altijdt docht ick wel dat ghy 't
Vercken selfs haddet gestolen, ende ghy ons vroet wildet maken u dat van een
ander ont- | |
| |
stolen te wesen uyt vreesen dat ghy ons van dat gheldt
eens een ghelach Wijns ten besten soudet hebben moeten geven, Calandrijn, die
noch de bitterheydt vande aloes niet uytghespout en hadde, began te sweeren
dat hy daer onschuldigh inne was. Maer Buffelmacho seyde hem: seght doch ter
goeder trouwen, hebdijer ses kroonen voor ontfanghen? Calandrijn dit hoorende
scheen te ontsinnen: totten welcken Bruyn doen seyde: Maer hoordt doch
Calandrijn sonder spotten. Een van 't gheselschap, die hier oock met ons gheten
ende gedroncken heeft, seyde my: dat ghy hier boven een deerne hebt die ghy
onderhoudt, ende al aen te kost hanghet dat ghy rapen en schrapen kont: die
meynde gewislijck dat ghy dit meysken het vercken gesonden hebt. Ghy zijt nu al
meester om u vrienden te spotten: want ghy ons (oft u noch ghedenckt) laestmael
oock inden pleyne van Mugnon bracht, om swerte keselkens te soecken. Maer nae
dat ghy ons sonder seyl 't Zee ghestiert haddet ginckt ghy wegh strijcken, ende
wout ons daer nae noch vroedt maecken dat ghy den steen haddet gevonden. Soo
wildy ons nu oock door u sweeren doen gelooven dat u 't vercken, twelc ghy
verschoncken oft verkocht hebt, ontstolen is. Neen, wy zijn u kluchten nu al te
gewoon ende kennen die al te wel dus en suldijt ons nu niet meer spelen. Maer
om de waerheydt te segghen, soo hebben wy hier om uwen wille veel moeytens
ghehadt in dit onderzoeck te doen: daerom is ons meenighe dat ghy ons daer elck
een paer Capuynen voor schencken sult, oft indien ghy dat niet en doet, dencken
wy al datter gheschiet is, u wijf te vertellen. Calandrijn sach wel dat sy hem
niet en gheloofden, ende was nu van selfs al ghenoegh t'onvreden, dies hy niet
willende het gheroep ende ghetier sijns wijfs daer en boven noch op sijnen
halse halen, Bruyn ende Buffelmacho twee koppel Capuynen gaf: die zy met het
Vercken binnen Florencen brachten, ende zijn van Calandrijn alsoo ghescheyden
dat hy den spot totter schaden hadde.
|
|
Auteursrechtvrij