verbalisme

Etym: Fr. woordenkennis (zonder veel begrip v.d. zaken); < Lat. verbum = woord.

Het met veel omhaal van woorden weinig of niets zeggen over een bepaald onderwerp. Doorgaans wordt het woord in denigrerende zin gebruikt en betekent het zoiets als een zinloze stroom woorden of woordenkraam. Politici krijgen nogal eens het verwijt dat ze in verbalisme vervallen om een rechtstreeks antwoord op een gestelde vraag te ontwijken. Men spreekt in dat verband ook wel van ‘wollig taalgebruik’. Het verschijnsel is een dankbaar doelwit voor spot van cabaretiers en columnisten. Zo nam Jan Blokker in De Volkskrant herhaaldelijk het wollige taalgebruik van politici en welzijnswerkers op de korrel door het te pasticheren of te parodiëren.

Door de sterke woordovertolligheid is bij verbalisme sprake van redundantie, tautologie en ook een veelvuldig gebruik van het cliché-1. Het begrip vertoont verwantschap met de amplificatio-1.

Lit: C. Rijnsdorp, ‘Profitant en zondebok’ in Ontmoeting 15 (1961-1962) 2, p. 37-39 • A. Vansteenbrugge, ‘Essay over verbalisme’ in Restant Duffel 1 (1971) 2, p. 3-6.