Gedichten

⁺LIX. Vander Dwalinghe.¹

Wie dat buten pade gaet,

Hi keer te tyde, dats mijn raet.
Eer hy yet te verre dwaelt;
Wantmen node weder haelt
Die dicke wandelt buten spoer.
Des ghelijcke vyel hier te voer
Van enen man, ghinc buten pade
Menichwerff, vroech ende spade,
Ende altoes deedmen wederhalen.
Daer na ghinc hi soe dicke dwalen,
Dat sijn vrienden worden moede
Ende lieten ganghen sonder hoede,
Ende nyemant en volchden, cleen noch groot:
Doe bleeff hi in ellende doot.
Hier om soe peynst, al daer ghi moecht,
Ghi, jonghe domme, in uwer joecht,
Dat ghi doet uwer vrienden raet.
Eer ghi buter pade gaet,
Soe neemt exempel, als ic u seyde,
Byden man, die op die heyde
Soe verre dwaelde in vreemden hoecken,
Dat hem nyemant en pijnde te zoecken.
Soe wye een vuylen pat gaet neder,
Ende keert hi dau ten halven weder,
Hi en dwaelt niet al na mijn verstaen;
Mar wil hi altoes nedergaen,
So mocht hi wel te spade rysen.
Daer is die ghene voor te prysen
Die ten halven wederkeert.
Al haddi enen quaden wech gheleert,
Comt hi weder daer hi was,⁺
Hi is het ontfaen, sijt seker das,
Van sinen vrienden tsulker stede,
Dan men sijn ghelijcke dede,
Die buten lande nye en waren.
Nochtan rade ic sonder sparen,
Datter nyemant op en tyde,
Hy en sie die weech an elken zyde,
Eer hi gae, dat donct my goet;
Want die doot comt ouverhoet,
Eermen te weghe raken can.
Hier om soe rade ic elken man,
Dat hi hem wacht van sulken spele,
Want daer dwaelter nu soe vele,
Dattet niet en is te tellen,
Elkerlijc mit sijn ghesellen,
Die hem liever quaetheit prysen
Dan totten rechten weghe wisen:
Aldus wandelen sy vaste voert.
Hi donct mi sot ende zeer verdoort,
Die den rechten wech wel kent
Ende verre buten pade ment.
Al sneefde hi daer by, ten waer gheen wonder.
Dit bispel seg ic byden sonder,
Die weetet meest te voren wel
Wat hi doen off laten sel
Tot sijnre zielen oirbaer;
Nochtan dwaelt hi menich jaer
Ende hout sijn ziel in anxten groot;
Want bleve hi inden sonden doot,
Soe mocht hi wel te spade comen.
Nader schade raet ghenomen

+ H. fol. 61 a. b. B. fol. 38 c. d.

1 Lees: Ende hem dede teen een deel te hinder, of met B. Ende worde hem teen een deel te hinder.

+ H. fol. 61 b. c. B. fol. 38 c. d.-39 a.

[p. 115]

 

⁺Dat is diewijl cost verloren.

 

Al setmen noch soe vaste schoren

65

Onder een boom, die leit ghevallen,

 

Ten can hem niet ghehelpen mit allen.

 

Mar hadmense te tyde daer ouder gedaen,

 

Hy waer wel lichte bleven staen.

 

Dits oeck den sonder wel ghelijcke,

70

Die wijl hi levet op eertrijcke,

 

Wil hi dan te biechte gaen

 

Van sinen souden, ende ontfaen

 

Penitencie, die hy dede,

 

Hy blever wel behouden mede,

75

Al had hi oeck een deel ghedwaelt.

 

Die te tyde sijn scout betaelt,

 

Men mach daer liever mede lydeu,

 

Dan die emmer tot ghenen tyden

 

Sijnre schout en wil belyen:

80

Hi sel spade hem selven vryen,

 

Die gaerne borcht ende node ghelt.

 

Tot enen tyde soe ghevelt,

 

Dat een man was schuldich vele,

 

Ende hi verstontett al in spele

85

Watmen maende, cleen off groot.

 

Int leste wort hi alsoe bloot

 

Van goede, oec watmen an hem sochte,

 

Dat hi nyemant wel en mochte

 

Yet betalen, groot off clyen;

90

Doe bleef hi inde schande alleen,

 

Hine mochte nerghent mit eren gaen.

 

Des ghelike moechdi verstaen,

 

Hi slacht een deel naden sondaer,

 

Die emmer borcht ten anderen jaer

95

Ende niet eu comt te gheenre betaelge.

 

Int leste speelt hi dan ter faelge,

 

Dat hi sterft in sinen sonden,

 

Soe wort hi lancsam wel ontboudenaant.

 

Want hi is uter tijt gheset,

100

Hi en mach hem niet verhalen bet.

 

Mocht een sondaer wederkeren,

 

Hy en scheide niet van onsen heren

 

Om al dat goet datmen hem gave.

 

Keyser, coninghen, hertoghe, grave,

105

Dat heren sijn in deser tijt,

 

Hadder yemant voer verlijt

 

Thien pondt, die hi schuldich waer,⁺

 

Teenre tijt te breughen daer,

 

Op dat hire twintich by verlore,

110

Hi ghinghe liever een dach te voren

 

Dan hi quame een uer te laet;

 

Want nader schade valt crancken raet.

 

Daer om laet ons betalen dan

 

Den ghenen, die wel beyden can,

115

Opdat wy comen tenighen tyden.

 

Men vinter gheen die mit ons lyden

 

Hier op aertrijck als hi doet.

 

Nochtan sijn wi soe verwoet,

 

Wy borghen vast ten lesten daghe,

120

Entan comt hi mit sijnre claghe,

 

Die bitter doot die ons versnelt,

 

Ende haelt dan pande mit ghewelt.

 

Hier om soe radic elken mensche,

 

Al mocht hi leven na sijn wensche,

125

Dat hi hem te tyde wederkeer;

 

Want God die mint den sondaer meer,

 

Als hi te biechte is ghecomen

 

Ende penitencie heeft ghenomen,

 

Wil hi voert in boeten staen,

130

Dan off hi nye en hadde misdaen.

 

Des wil ic u toghen een ghelijc:

 

Waer een man van haven rijc,

 

Ende haddi dan twee scone kinder,

 

Ende hem dan teen een deel te hinder,

135

Dattet wiltheit toghe te hande

 

Ende wanderde verre buten lande,

 

Dat nyemant en wiste waer hi bleve,

 

Soe sonden nichten ende neven

 

Entie vader sijn bedroeft;

140

Mar alst hem dan alsoe beproeft,

 

Dattet boosheit achterlaet

 

Ende weder totten vader gaet,

 

Ende betert dattet heeft misdaen,

 

Die vader salt dan bet ontfaen

145

Dan oft des nye en hadde begonnen,

 

Ende hi selt qualic laten connen,

 

Hy en sal hem meerre vrienscap toghen

 

Dan oft altoes voer sijn oghen

 

Byden vader bleven waer.

150

Des viel Cortois al openbaer,

+ H. fol. 61 c. d. B. fol. 39 a. b.

+ H. fol. 61 d.-62 a. B. fol. 39 b. c.

[p. 116]

 

⁺Die verre in dwalen was ghecomen

 

Ende keerde weder tsinen vromen.

 

Dus sel elcman wederkeren

 

Tsinen vader, ende leren

155

Wel te doen in sinen daghen,

 

Soe moghen wy Gode wel behaghen.⁺

 

Dat wil u Willem voer dbeste raden

 

Van Hildegaersberch, so wordi ontladen

 

Van last, die u soe sere beswaert,

160

Als ghi des vaders hulde gaert.

+ H. fol. 62 a. B. fol. 39 c.

+ H. fol. 62 a. B. fol. 39 c.

64 s. v. voren. 66 T. c. h. helpen niet m. a. 68 Hi had licht langer bliven s. 70 in e. 71 Wilde h. d. t. biechten. 72 Ende v. s. s. o. 76 Die geerne t. t. 82 tiden s. gevielt. 85 maenden. 89 c. of gr. 90 in die. 91 Hi en. 95 tot enigen betael. 96 t. faeldie. 100 hem ontbr. 2 here. Vs. 104 ontbr. bij B. 5 van d. t. 8 Tot eenre t. 9 hi daer. B. en H. Off d. 10 Hi en ginc daer l. e. d. te voer. 11 ure. 12 quaden r. 15 tot enigen t. 18 H. wi ontbr. 20 Ende dan soe c. m. s. lage. 23 soe ontbr. 24 sinen. 25 te tide hem. 27 biechten. 29 boete. 30 niet en had. 31 u ontbr. 34 E. worde h. deen e. d. t. h. H. Eende word, welk laatste woord echter is uitgeschrapt. 35 handen. 37 w. dat. b. 45 D. of d. niet e. h. b 46 gelaten c. 47 Hi en moet. H. vriescap. 49 gebleven. 50 D. v. corter daer naer.

52 En weder comen tsijnre v. 53 Aldus. 54 Totten v. 55 H. onsen d. 57 Dit wil W. voert b. r. 59 soe ontbr.
Tit. Van sceyden. 1 opt s. 2 Dat vroude maect te b. 3 of na. 4 naturen beken. 6 armer. 7 menich-werven. 9 D. l. te samen b. d. 10 ane jaer. 15 varen. H. baren. 17 brenct. 18 boeren. 20 vroude. 21 D. sceiden H. doot. 24 onder v. 25 die oude. 26 dat s. z. 28 Hoe n. datmen v. sceiden h. 30 Tsceiden. 32 Soe w. 34 D. gaerne s. v. 37 Neen het. 39 h. ende o. H. ende ontbr. 41 opt. 42 derf l. s t. 43 Dit. 44 Hoe grote v. 46 H. langher. 50 sceiden. Vs. 51 ontbr. bij B. 52 t. w. geren. 55 Diet sceiden. 59 a. s. twi. 61 een m. 63 v. sunden o. H. vroechden.