Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 2. Apparaat en commentaar

[14] Op het diamantstift van Joff^w. Anna Roemers

Commentaar

Huygens heeft Anna Roemers Visscher meermalen als dichteres geprezen (zie gedichten [7] en [8]). In dit sonnet roemt Huygens Anna om haar glasgraveerkunst.¹ Hij geeft als verklaring voor haar kunstzinnige prestaties het feit dat de 'penne die zij hadd En over ‘sroemers ijs soo wonderbaerlick menden’ (r. 6-7) een bevroren druppel uit de Hippocrene is. De diamant waarmee zij graveert, is dus volgens Huygens afkomstig uit de Hengstebron. Zij brengt ‘dichtertaal’ over op glas.²

Mogen wij in dit lovende sonnet aan het adres van Anna Roemers een nieuw, meer verhuld, argument zien in Huygens' pleidooi haar voor de poëzie te behouden?

1 Zie over haar graveerkunst: Anna Roemers Visscher 1971, p. 9 en p. 24, n. 2 en 3. Smits-Veldt 1994, p. 20 en de literatuuropgave op p. 115; Ritsema van Eck 1995, p. 33-37.

2 Aldus de toelichting in Huygens 1984.

Uitgaven

Beets 1881; Worp Gedichten i, p. 140; Kaakebeen 1918, p. 97; Van der Heiden, Spectrum 8, 20 (met annotaties); Huygens 1984, p. 17.

Overlevering

H	Autograaf Huygens, ka xl^a, 1619, fol. 8. Een enkelblad, 315 × 202mm, in twee kolommen beschreven. Bovenaan in de linkerkolom op fol. 8^r schreef Huygens dit sonnet. De rest van het blad is beschreven met gedicht [15].

[p. 123]

H-Ot	Kopijlaag in H voor de druk in de Otia. Met lichtere inkt en een bredere pen bracht Huygens in deze fase correcties en varianten aan.
Ot	Otia 1625, Lib. vi, (N2^r), p. 102.
Ot-e	Errata zoals opgegeven in de Otia.
K1	Korenbloemen 1658, Boek iv, (21^v), p. 262.
K2	Korenbloemen 1672, Boek viii, (302^v), p. 476.

Datering

Huygens dateerde H: 5 Non. Maij 1619 (= 3 mei 1619).

Varianten

		[titel]
	Ha	sonnet Op't konstich Glas schrijven				van	anna roemers.
	b	[	]	den Glas schrijver		[		]
	c	[	]	den Diamantpriem [van]		Joff^w. [		]
	H-Ot	Op het Diamantstift van Joff^w. [anna roemers.]
	K1	[			]	r. visscher

1	H	Ghij die den snellen treek op het gelasen		bladt
	H-Ot	[	]	blad

2	H	Van 'tVischer		Meijsgens	handt siet slingeren en wenden,
	H-Ot	[	]	Meisgens	[	]
	Ot	Van't Visscher Meiskens			[	]

3	H	En		naewlijck	mercken		cont	waer 'tende zal		belenden
	H-Ot	[	]	qualijck	[	]	kont	[			]
	Ot	[	]	nu al	[				]	belenden,
	Ot-e	[	]	nawlick	[						]
	K1	[	]	naw'lick	[						]

4	Ha	En van zoo vremden		saeck	de reden niet en		vat
	b	[	]	werck	[			]
	H-Ot	[				]	vatt,

5	Ha	<G>>Hoort watter onder schuijlt, de penne die zij		hadt
	b	[	]	hadd

6	H	En over 'sroemers ijs soo		wonderbaerlijck	menden
	H-Ot	[	]	wonderbaerlick	[	]

8	Ha	Was een bevrosen		drop	van Hippocrenes		nat.
	H-Ot	[	]	dropp	[	]	natt.

9	H	Gaet, Vreemdelingh, veracht ons'		coude	noorder landen,
	H-Ot	[	]	koude	[	]

[p. 124]

10	Ha	Bij't heete vruchtbaer		sant	van	u	versenghde stranden,
	b	[	]	sand	[			]
	H-Ot	[	]			uw	[	]

11	H	Beschuldicht onse	vorst van		weijnich	vrucht off gheen:
	H-Ot	Beschuldight onsen	[	]	weinich	[	]

14	H	Oijt		costelijcker	nat, oijt		constelijcker	steen?
	H-Ot	[	]	kostelicker	[	]	konstelicker	[	]
		[datering]
	H	5^o. Non. Maij. 1619
	H-Ot	1619
	Ot	mdcxix.
	K1	xix.
	K2	[ontbreekt]