Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 2. Apparaat en commentaar

[15] Als ick Emmers moet gelooven

Commentaar

In dit gedicht reageert Huygens op een epigram dat Anna Roemers Visscher hem gegraveerd in een glas had gezonden (Zie Schenkeveld-Van der Dussen 1999. p. 95).

Huygens toont zich niet onder de indruk van Anna's klachten. Al zou haar normale schrijfmateriaal aangetast zijn door het weinige gebruik, dan heeft zij altijd nog het materiaal van haar glasgraveerkunst om mee te schrijven. Haar opdracht voor haar op de Helicon water te halen om de verhoogde inkt weer te laten vloeien, wil hij niet uitvoeren. Die excursie beschrijft hij als voor hem gevaarlijk, tot mislukken gedoemd en overbodig. Anna kan het ook wel zonder zwarte inkt stellen als ze witte lijnen in het glas trekt. Ze moet ophouden meer te wensen dan zij al heeft.¹

1 Regel 100 ‘Soeckt niet meer dan ghij besit’. Huygens zinspeelt hier op de spreuk waarmee Anna een aantal van haar gedichten ondertekende: ‘Genoegh is meer’.

Uitgaven

Worp Gedichten i, p. 140-142; Beets 1878, p. 45-46, 72-74; Beets 1881.

Overlevering

H

Autograaf Huygens, ka xl^a, 1619, fol. 8. Een enkel blad in twee kolommen beschreven. Op fol. 8^r in de linkerkolom schreef Huygens onder gedicht [14] de regels 1-30, in de rechterkolom de regels 31-80. Op fol. 8^v volgt de rest van het gedicht. Na voltooiing dichtte Huygens twee regels die d.m.v. een verwijsteken tussen de ‘oude’ regels 98 en 99 geplaatst dienden te worden. Door elke kolom is een verticale streep getrokken en boven het vers schreef Huygens, waarschijnlijk in de fase dat hij de druk van de Otia voorbereidde: ‘Dit niet te drucken’.

Datering

Huygens dateerde het gedicht: 5^o. Id. Maij mdcxix. (= 11 mei 1619).

[p. 125]

Varianten

2	Ha	Dat		een	penne can verdooven,
	b	[	]	de	[	]

3	Ha	Diens		gelijcken	noijt en wierdt
	b	[	]	gelijcke	[	]

26	Ha	Off verschroocken	off verstijven,
	b	Wil sij schroocken	[	]

27	Ha	Daer en height ghij	U niet zeer;
	b	Dat verachtert	[	]

37	Ha	Noch en can het al niet helpen
	b	{Noch en can het}[al niet helpen]
	b	{Maer t' en can noch}[al niet helpen]

43	Ha	'Twater	comt		hem	veel te cort,
	b	Water	[	]	hij	[	]
	c	'Kweet	niet	wat hem niet en schort. [= 44]

44	Ha	'Kweet niet wat hem niet en schort.
	b	[Water comt hij veel te cort,]	[= 43]

49

Ha

Als off ghij mij w<e>>aerdich kenden

57	Ha	Sonder nacht off dach te rusten
	b	Heele daghen sonder [rusten]

60	Ha	Haren Meester		en noch meer.
	b	[	]	hooft en eer,

81	Ha	'Kheb		wel	somtijdts		hooren	seggen
	b	[	]	mij	[	]	laten	[	]

86	Ha	Die mij	lichtelijck het singen
	b	Daer ick	[	]
		[De regels 99 en 100 voegde Huygens, waarschijnlijk onmiddellijk na ‘voltooiing’ toe in de marge. Hij herstelde aldus een verstoring in de regelmatige afwisseling van vrouwelijke en mannelijke rijmen.]