|
| |
[25] Tvrouwe-lof
Commentaar
‘Loflied op de vrouw oftewel de man is de baas’, zo zou men de contradictoire titel van dit gedicht kunnen parafraseren. De ondertitel maakt duidelijk dat Huygens zich op komische wijze richt tot de jeugd van 's-Gravenhage.
Aansluitend bij de gedichten [22] en [23] gaat Huygens verder met enkele daarin aan de orde gestelde thema's. Daarbij blijft hij de techniek van de sermocinatio hanteren, het laten optreden van een gefingeerde persoonlijkheid die bepaalde uitspraken in de mond gelegd krijgt.Ga naar eindnoot1 In de rol van een boerenjongen weerlegt hij eerst de blijkbaar in Haagse kringen levende gedachte - hier vertolkt door een vrouwelijke gesprekspartner - dat Anna Roemers de repliek op zijn eerste gedicht geschreven zou hebben. Vervolgens wil hij algemeen bekend maken dat hij zich door bedoelde repliek niet uit het veld heeft laten slaan. Aan dit laatste knoopt hij een beschouwing vast over de superioriteit van mannen. Gesteund door bijbel, klassieke en moderne auteursGa naar eindnoot2 bewijst hij dat 'smans hand boven hoort.
In de later ingevoegde regels 353-376 is Huygens, nog steeds in de rol van ‘onnosel knecht’, expliciet over zijn dichtwerk en zegt hij dat hij in zijn werk vrouwen alleen geprezen heeft bij wijze van oefening van geest.
In de peroratie (de later genoteerde regels 445-464) vat hij zijn gedicht nog eens samen. Hij meent tot zijn eigen verontschuldiging te hebben aangetoond dat hij mijlenver van de liefde verwijderd is.
| |
Uitgaven
Worp Gedichten i, p. 171-182; Zwaan 1984c, p. 26-57 (geannoteerd).
| |
Literatuur
Zwaan 1984c; Leerintveld 1985; Grootes 1985, p. 6-8; De Vries 1985; Kuiper 1986, p. 11-12; Keesing 1987b, p. 46-47.
| |
| |
| |
Overlevering
| H |
Autograaf Huygens, ka xla, 1620, fol. 1r-fol. 3r. Papier, 315 × 200 mm. De folia 1 en 2 vormen een dubbelblad; fol. 3 zat daar met spelden aan vast. Fol. 3v bevat het gedicht ‘Gar...’ [26]. Het geheel heeft sterk geleden door de inwerking van vocht. Op grond van de plaats die de regels op het papier innemen en de aard van de schrijfstof is voor dit gedicht een viertal stadia in de tekstontwikkeling te onderkennen. Behalve de grondlaag van het gedicht (H-I), is een drietal correctie- of aanvullingslagen waar te nemen (H-II t/m H-IV). |
| H-I |
Dit is de grondlaag. Huygens noteerde in twee kolommen:
op fol. 1r: de regels 1-44 en 45-90;
op fol. 1v: de regels 91-136 en 137-180;
op fol. 2r: de regels 181-228 en 233-274;
op fol. 2v: de regels 275-322 en 323-352 en 377-390;
op fol. 3r: de regels 391-436 en 437-444.
Onder regel 444 staat een streep. |
| H-II |
Nadat Huygens regel 444 had genoteerd, schreef hij op het ondersteboven gedraaide fol. 3r de regels 353-376. Door verwijstekens worden ze naar hun definitieve plaats gedirigeerd. |
| H-III |
Onder de streep na regel 444 schreef Huygens de regels 445-464. H-II was toen al geschreven. Gedwongen door de geringe ruimte tussen de streep na 444 en de van de onderzijde af geschreven regels 353-376, ging Huygens meer en meer gedrongen schrijven. De regels staan veel dichter op elkaar. De ruimte bleek uiteindelijk toch te klein: voor de regels 463 en 464, de datering en de ondertekening week Huygens uit naar de buitenmarge. |
| H-IV |
De regels 229-232 voegde Huygens in een latere fase toe. In verband met deze toevoeging bracht hij ook enige wijzigingen aan. De verzen (H-I) 225-228 werden na met enkele aangebrachte veranderingen door middel van een verwijsteken (‘inserantur “s” ad hanc not.’- worden ingevoegd boven (‘s’ = supra) bij dit teken) vier regels naar voren verplaatst. De verzen (H1) 221-224 werden sterk gewijzigd en nemen de ‘oude’ plaatsen 225-228 in.
Toevoeging en verwijzing dateren waarschijnlijk van 31 januari 1620, de datum waarop Huygens gedicht [26] ‘Gar...’ voltooide. De iets zwartere, minder verbleekte, inkt en de scherper gesneden pen waarmee dit gedicht is geschreven komen sterk overeen met de pen en de inkt van H-IV. |
| h1 |
Afschrift in andere hand. ka xla (1620) fol. 4r-6r. De tekst is in twee kolommen geschreven.
Fol. 4r bevat de regels 1-44 en 45-90;
fol. 4v bevat de regels 91-138 en 139-188;
fol. 5r bevat de regels 189-234 en 235-280;
fol. 5v bevat de regels 281-326 en 327-372;
fol. 6r bevat de regels 373-418 en 419-464.
De kopiist van h1 schreef over met weinig begrip van de tekst. De verwijzing in H-IV heeft hij genegeerd. Dezelfde hand schreef h2. |
| |
| |
| h2 |
Afschrift in andere hand. ka xlf, c1a-1s. Dit afschrift maakt deel uit van een doorlopend gepagineerde verzameling kopieën, geschreven in één hand, van Nederlandse gedichten van Huygens die niet tijdens zijn leven zijn gepubliceerd. Het jongste gedicht in deze verzameling is van 1686. De verzameling zal na 1686 zijn aangelegd. De tekst van h2 is, in één kolom, geschreven op de bladzijden 131 tot en met 141. |
| |
Datering
Huygens dateerde H-III: 23 Ian. 1620. H-IV dateert mogelijk van 31 januari van dat jaar. De afschriften h1 en h2 zijn geschreven omstreeks 1686.
| |
Translitteratie
H heeft waterschade opgelopen. Een vrij groot aantal regels is niet meer te lezen. In de tekst is tussen [ ] een reconstructie aangeboden op grond van de lezing in de afschriften.
| |
Varianten
In dit overzicht zijn uit de beide afschriften alleen de woordvarianten genoteerd. De afschrijver was niet vertrouwd met het ‘Haags-Delflands’, het dialect dat Huygens in 'tVrouwe-lof bezigt, en heeft voortdurend de neiging de dialectische eigenaardigheden als en (voor een), -ge, -gie (voor de uitgang van het verkleinwoord) te negeren. Om het apparaat niet onnodig te belasten met steeds terugkerende elementen, die bovendien niet van Huygens zelf zijn, heb ik de varianten van dialectische aard niet opgenomen. Ook niet als ze volgens de definitie van substantiële varianten wel voor opname in aanmerking kwamen.
| |
[titel] |
|
| |
H-Ia |
Tvrouwe-lof |
alias Mans handt boven [*clu*]ghtiche |
| |
b |
[ |
|
] |
[Boertighe] |
| |
h1 |
'T Vrouwen lof |
[ |
|
] |
Boertighe |
| |
h2 |
[ |
|
| |
H-I a, b |
verantwoordingh |
|
ande |
Jeught van |
|
'tsGra[ven]haeg[e] |
| |
h1 |
[ |
] |
van de |
[ |
] |
Schraven-hagen |
| |
h2 |
|
] |
aen de |
[ |
] |
'S'graven-Hage. |
| 1 |
H-I |
Haegse |
|
[kindre, |
schielick] goet |
|
| |
h1 |
[ |
] |
kinderen, |
[ |
] |
| |
| |
| 5 |
H-I |
Sonderlinghe jij Monseurs |
|
| |
h1 |
Sonderlinghe,[ |
] |
| 7 |
H-I |
Vande |
|
Cappen en |
de Prucken, |
|
| |
h1 |
[ |
] |
Cappen, van |
[ |
] |
| 8 |
H-Ia |
Die |
|
jou |
<du>>blindelingh ontrucken |
|
| |
b |
[ |
] |
{jou} |
[ |
] |
| |
b |
[ |
] |
{je} |
[ |
] |
| |
h1 |
[ |
] |
je |
[ |
] |
| 9 |
H-I |
'Talderw<e>>aertste Manne-pandt |
| |
h1 |
'tAlder waerdste minne-pand, |
| 12 |
H-I |
Dan <'t> it moetje niet |
|
voordriete |
| |
h1 |
[ |
] |
verdrieten, |
| 13 |
H-Ia |
Dattick |
|
nae |
men |
|
slegte staet |
| |
b |
[ |
] |
om |
[ |
] |
eijghen baet |
| 21 |
H-Ia |
Daer me 't Juffer-rijck |
|
Voorhoudt |
| |
b |
[ |
] |
Voorhout |
| 24 |
H-Ia |
Kinders |
me om mostert stueren, |
|
| |
b |
Kindre |
[ |
] |
| 27 |
H-I |
<Daer *'tLeyd*>>Daeret Waghe-grauw van Leijden |
| 36 |
H-Ia |
Om te |
dencken watter schuijlen |
|
| |
b |
En gaan |
[ |
] |
| 40 |
H-Ia |
Khoorde |
|
zoo wat |
van ter sije |
|
| |
b |
[ |
] |
dochtmen |
[ |
] |
| |
h1 |
[ |
] |
nochtans |
[ |
] |
| 53 |
H-I |
Selmen ommers <achter 't>opp en aen |
| 58 |
H-I |
Dan |
ick wachte vande meijt. |
|
| |
h1 |
Als |
[ |
] |
| 60 |
H-Ia |
'Tvolckgen |
|
heijt en |
|
dicht |
elesen |
|
| |
b |
[ |
|
] |
{dicht} |
[ |
] |
| |
b |
[ |
|
] |
{brieff} |
[ |
] |
| |
h1 |
'Tvolckjen |
|
[ |
] |
brief |
[ |
] |
| |
h2 |
[ |
] |
heeft[ |
|
] |
eleesen |
|
| 64 |
H-I |
(Zeijd' ick,) zouw'kme daerin quelle? |
| |
H1 |
Seid' ick, zou'k me daer mé quellen? |
| 67 |
H-Ia |
Isset |
|
maer |
ghien Condemnaci, |
|
| |
b |
[ |
] |
slechs |
[ |
] |
| 72 |
H-Ia |
Aller pesten |
|
pestelenti, |
| |
b |
[ |
] |
pestelenci, |
| |
| |
| |
[Door cijfers 2, 1, 3 voor de regels H1-a 73, 74 en 75 te plaatsen wijzigde Huygens de volgorde.] |
| 73 |
H-Ia (74) |
Staeter Mauritz noch |
Soo est, |
| |
h1 |
[ |
] |
Soo is't, |
| 74 |
H-Ia (73) |
Staeter |
van purge noch arrest |
| |
b |
Isset |
purje [noch arrest] |
|
| |
c |
Staeter[ |
] |
| 76 |
H-I |
Noch |
|
docere |
noch firmeren, |
|
| |
h1 |
[ |
] |
doneere |
[ |
] |
| |
h2 |
[ |
] |
doceere |
[ |
] |
| 77 |
H-Ia |
Spelt |
|
men |
naem |
|
vrij jaeren |
langh |
|
| |
b |
[ |
] |
dage |
[ |
|
] |
| |
h1 |
[ |
] |
mijn |
[ |
] |
dan daghe |
[ |
] |
| 79 |
H-Ia |
Stille, |
soetges, al met sinnen |
|
| |
b |
Soetges,[ |
] |
| 82 |
H-Ia |
Waren al de |
|
meijssen |
mal |
|
| |
b |
[ |
] |
meijssies |
[ |
] |
| 88 |
H-Ia |
Datje |
|
'tien off 'taere |
lieffje |
|
| |
b |
[ |
] |
{'toen off 'taere} |
[ |
] |
| |
b |
[ |
] |
{zoo en seker} |
[ |
] |
| |
c |
[ |
] |
lest en seker |
[ |
] |
| 91 |
H-I |
(Trou[we, 'k wilder nim]ment |
|
melden) |
| |
h1a |
[ |
] |
noemen) |
| |
b |
[ |
] |
melden) |
| 96 |
H-Ia |
Om en |
|
dichge |
te beghinne |
|
| |
b |
[ |
] |
rijmpge |
[ |
] |
| 97 |
H-Ia |
Voor en meisgen diemen hiet |
|
| |
b |
Van |
[ |
|
] |
| |
h1 |
Om een Meijsken, dat men Hiet, |
| |
h2 |
[ |
|
] hiet, |
| 98 |
H-I |
Juffer, Juffer: (<I>>Wist ick't niet? |
| 103 |
H-Ia |
Al ter |
|
liefden |
al ter keur |
|
| |
b |
[ |
] |
{liefden} |
[ |
] |
| |
b |
[ |
] |
{eere} |
[ |
] |
| |
c |
[ |
] |
liefden |
[ |
] |
| 105 |
H-I |
Bloote, blinde |
|
Venis-seuntgie, |
| |
h1a |
[ |
] |
Venis-kindtje, |
| |
b |
[ |
] |
Venis-seuntje, |
| 111 |
H-I |
Wat verblindje <menich oogh>>metje boogh |
| |
| |
| 118 |
H-Ia |
Dieje |
|
de |
verlepte bloemen |
|
| |
b |
[ |
] |
die[ |
] |
| 122 |
H-Ia |
Om |
|
getuijgen |
voor te halen, |
|
| |
b |
Noch |
|
[ |
|
] |
| |
h1 |
[ |
] |
getuijgens[ |
] |
| 123 |
H-I |
'Tschrifje |
selver |
|
zoo as't leijt |
| |
h2 |
'tSchrifje |
[ |
] |
soo't leijdt |
| 135 |
H-I |
(Hooghe |
|
tarme docht ick |
vast |
| |
h1 |
[ |
] |
toonen |
[]vast, |
| 140 |
H-I |
Is 'tberoemde |
|
Visserskint, |
| |
h1 |
[ |
] |
Visserskint, |
| 141 |
H-Ia |
Anne fleurtge van je |
nati |
| |
b |
[ |
] |
naci |
| 142 |
H-I |
Ienigh' Hollan<d>>cks reppetaci |
| 148 |
H-Ia |
Die |
|
ongs' haters |
brocht |
|
te |
schangdt. |
|
| |
b |
[ |
] |
de spotter |
[ |
] |
|
| |
h2 |
[ |
|
] |
tot |
[ |
] |
| 154 |
H-Ia |
Lick en |
|
ketel |
<van> met twie oortgies |
|
| |
h1 |
[ |
] |
pap-pot |
[ |
] |
| 159 |
H-I |
Op |
|
men |
kermesijnde |
|
coon, |
| |
h1 |
[ |
] |
mijn |
[ |
] |
coôn, |
| 163 |
H-Ia |
Daer |
|
nochtans |
de |
|
filosoop |
| |
b |
[ |
] |
nochtangs |
[ |
] |
fijlosoop |
| 169 |
H-Ia |
'Kwilme trouwe |
niet |
|
tribbleren |
| |
b |
trouwe 'Kwilme |
[ |
] |
tribblere |
| 172 |
H-Ia |
Ben ick |
|
oijt |
beschaemt esien |
|
| |
b |
[ |
] |
noijt |
[ |
] |
| 180 |
H-Ia |
Mit en |
|
averecht |
gesicht |
|
| |
b |
[ |
] |
averechs |
[ |
] |
| 182 |
H-I |
Dat ick |
|
voor |
en puer genuchgie |
|
| |
h1 |
[ |
] |
door |
[ |
] |
| 184 |
H-Ia |
S'morghens |
op men bedde schier |
|
| |
b |
'S morghens[ |
] |
| 186 |
H-Ia |
Daerse, |
|
denck |
ick, niet zoo langhe, |
|
| |
b |
[ |
] |
loof |
[ |
] |
| |
| |
| 187 |
H-Ia |
(Want ick hebb' al |
|
stercker |
pangt |
|
| |
b |
[ |
] |
starcker |
[ |
] |
| |
h1 |
[ |
] |
beter |
[ |
] |
| 189 |
H-Ia |
<Haddj>>Hadd' me' kenne besich wesen |
| 190 |
H-Ia |
As |
|
en ander om |
|
te lese, |
|
| |
b |
[ |
] |
veel angdren |
[ |
om |
] |
| |
h2 |
[ |
|
] |
met[ |
] |
| 191 |
H-Ia |
Datse |
|
hadd', zoo me docht, |
|
| |
b |
[ |
] |
schier [hadd' |
] |
| 193 |
H-Ia |
Zouwme |
|
sulke |
blaeuwe bloemen |
|
| |
b |
[ |
] |
sucke |
[ |
] |
| 198 |
H-Ia |
Boven-mensselicke |
paertge, |
|
| |
b |
{Boven-mensselicke} |
[ |
] |
| |
b |
{Onver<l>glijckelicke} |
[ |
] |
| |
c |
{Boven-mensselicke} |
[ |
] |
| |
c |
{Onverglijckelijcke} |
[ |
] |
| |
c |
{Onvergetelijcke} |
[ |
] |
| |
h1 |
Onvergelijckelicke paertje, |
|
| |
h2 |
Onvergelijck'licke paertje; |
|
| 204 |
H-I |
Om zoo |
|
schandeleusen |
stick. |
| |
h1 |
[ |
] |
soo schandeloose |
[ |
] |
| 206 |
H-Ia |
Quam ick eerst ten |
|
princepalen, |
| |
b |
[ |
] |
princepalen. |
| 207 |
H-Ia |
Voorder, sprack ick, |
Lieve |
|
moer |
|
| |
b |
Voorder (sprack ick) |
[ |
|
] |
| |
h1 |
Voorder, sprack ick, |
[ |
] |
moer, |
| 209 |
H-I |
Op men |
|
backes |
late smijte |
|
| |
h1 |
[ |
] |
kake |
[ |
] |
| 210 |
H-I |
Songder weer iens uijt te bijte |
| |
H2 |
Sonder eens weer om te bijten, |
| 220 |
H-I |
Koelde mé de kleuters moet <*Dae*> |
| |
[H-IV 221-224 ←H-I225-228] |
| 221 |
H-I |
(225) |
Waerom heijt je hooft tw[i]e ooren |
| 222 |
H-I |
(226) |
Dan om |
|
Jae en Nee te hooren? |
| |
H-IV |
(222) |
[ |
] |
clacht [en] weer [te hooren?] |
| |
[H-IV 225-228 ← HI 221-224] |
| |
| |
| 225 |
H-I |
(221) |
α |
Daer uijt selje schier begrijpen |
|
| |
H-IV |
|
β |
Soeckt |
|
men |
|
schriften en men brieven |
|
| |
h1 |
(221) |
|
[ |
|
] |
<brieven>scriften [en] |
me |
|
[brieven] |
| |
h2 |
(222) |
|
[ |
] |
me |
<b>>schriften, soeckt |
[ |
] |
brieven, |
| 226 |
H-Ia |
(222) |
α |
Off ick me vergeefs laet nijpen |
| |
b |
|
Da'ck me niet [vergeefs laet nijpen] |
| |
H-IVa |
|
α |
Siet men angtwoordt en men grieven, |
|
| |
b |
|
Leest[ |
|
] |
| |
h1 |
(222) |
|
[ |
] |
andtwoord |
[ |
] |
| 227 |
H-I |
(223) |
|
Daer uijt selje sien ter deegh |
| |
H-IV |
|
‘Kwedd je wijst wel haest ter deegh |
| 228 |
H-I |
(224) |
|
Off ick |
|
sloegh |
off slaghe creegh. |
|
| |
H-IV |
|
Wieder |
|
[ |
|
] |
| |
h1 |
(224) |
|
Wied'er |
|
slaegh, |
of slaghe kreegh. |
|
| |
h1 |
(224) |
|
[ |
] |
slagh, |
[ |
] |
| |
| |
[H-1 (225-228) 6 H-IV (221-224)] |
| 230 |
H-IV |
|
Ick en m<a>>eijt <*te*>>her mongt te vieren? |
| 232 |
H-IVa |
|
Hola! Zoo |
|
ver nummermeer. |
|
| |
b |
|
[ |
] |
mal[ |
] |
| 233 |
H-I |
(231) |
|
Alle <mannen> broecken, alle baerden |
| 237 |
H-I |
(233) |
|
'Kwilme |
mit men |
|
eijghe |
vleijen |
|
| |
h1a |
|
'kWilme |
[ |
] |
eighe |
[ |
] |
| |
b |
|
[ |
|
] |
eigh' |
niet vleijen, |
| 238 |
H-I |
(234) |
|
Niet bedrieghen off |
|
verleijen, |
| |
h1a |
|
[ |
] |
verbleijen |
| |
b |
|
[ |
] |
verleijen |
| 241 |
H-I |
(237) |
|
In de linkermarge bij deze regel noteerde Huygens het cijfer 318. Hij haalde het later door. |
| 245 |
H-I |
(241) |
|
In de linkermarge bij deze regel noteerde Huygens het cijfer 900. |
| 246 |
H-I |
(242) |
|
Dat waer |
|
't opperst |
|
onder wenden, |
| |
h1 |
|
[ |
|
] |
onder-wenden, |
| |
h2 |
|
[ |
] |
opperst' onder wenden, |
| 257 |
H-Ia |
(253) |
|
Com |
ick bij die aere |
|
quantten |
| |
b |
|
Raeck |
[ |
] |
quangten |
| 258 |
H-Ia |
(254) |
|
Die in Menssen, Beeste, |
|
Plantten |
| |
b |
|
[ |
] |
Plangten |
| 265 |
H-I |
(261) |
|
Die wel |
|
altijdt |
mans sou |
|
maecken |
| |
h1 |
|
[ |
] |
altoos |
[ |
] |
maken |
| |
| |
| 266 |
H-I |
(262) |
|
Costser altijdt |
|
toe |
|
geraecken. |
| |
h1 |
|
Cost ser altoos |
[ |
] |
geraken. |
|
| |
h2 |
|
Cost s^er[ |
] |
aen |
[ |
] |
| 271 |
H-Ia |
(267) |
|
Daeruijt wasser ien die sprack |
| |
b |
(268) |
|
Watter in en Vrouwmens stack. |
| 272 |
H-Ia |
(268) |
|
Watter in en Vrouwmens stack. |
| |
b |
(267) |
|
Daeruijt wasser ien die sprack |
| 273 |
|
[marge] |
| |
H-I |
|
Soph. Ajac. γυναιξὶ ϰοσμον ἡη σιγὴ φεϱει. |
| |
h1 |
|
[ontbreekt] |
| 277 |
|
[marge] |
| |
H-I |
(273) |
|
Vid. Calep. in Hom. |
| |
h1 |
|
[ontbreekt] |
| 277 |
|
[marge] |
| |
H-IV |
|
Dict. ap. Gell. |
| |
Ἑπτὰ πόλεις διεϱίζουσι πεϱὶ ϱ῾ίζαν Ὁμὴϱου |
| |
Σμύϱνα, Ῥόδος, Κολόφων, Σαλαμὶς, Χίος, Ἄϱγος, Ἀϑηναί. |
| |
h1 |
|
[ontbreekt] |
| 278 |
|
[marge] |
| |
H-IV |
(275) |
|
μῦϑος δ᾽ἄνδϱεσι [μελ]ήσει. |
| |
h1 |
|
[ontbreekt] |
| 281 |
|
[marge] |
| |
H-I |
(277) |
|
Erasm. ad. | ch.2.cent. | 10. ad 22.| |
| |
h1 |
|
[ontbreekt] |
| 285 |
H-Ia |
(281) |
α |
Ongdertusse |
deuse baggens |
| |
b |
|
β |
Selle wij dan |
[ |
] |
| 286 |
H-Ia |
(282) |
α |
Voerde gaeren |
al de |
|
vlaggens. |
| |
b |
|
β |
Voere laten |
[ |
] |
vlaggens? |
| 288 |
H-I |
(284) |
|
Dien en wijff verbiene can. |
| |
h1 |
|
Die een Wijf verbieden kan. |
| 296 |
H-Ia |
(292) |
|
Ellick lipp-stick |
was en kors. |
|
| |
b |
|
Elcke lipp-lap |
[ |
] |
| 300 |
H-I |
(296) |
|
Meuglik had je 't al ehoort |
| |
h1 |
|
Meugelick hadje 't<lang>> al ehoort, |
| 306 |
H-Ia |
(302) |
|
Mannen |
|
wijsheijt |
meer te naecken |
|
| |
b |
|
[ |
] |
{wijsheijt} |
[ |
] |
| |
[ |
] |
{cloeckheijt} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
[ |
] |
cloeckheit |
[ |
] |
| |
| |
| 307 |
H-Ia |
(303) |
Hoese |
|
bij |
de rechte lijn |
|
| |
b |
|
[ |
] |
{bij} |
[ |
] |
| |
b |
|
[ |
] |
{dan} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
[ |
] |
dan |
[ |
] |
| 314 |
H-Ia |
(310) |
Datter |
|
onder |
duijsent leuren |
|
| |
b |
|
[ |
] |
ongder |
[ |
] |
| 317 |
H-Ia |
(313) |
Dieder zoo |
|
vijff ses |
<wou> wil coopen |
| |
b |
|
[ |
] |
{vijff ses} |
[ |
] |
| |
b |
|
[ |
] |
{en deel} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
[ |
] |
en deel |
[ |
] |
| 321 |
H-Ia |
(317) |
Hier uijt |
|
hebje |
en angder voordeel, |
|
| |
b |
|
[ |
] |
{hebje} |
[ |
] |
| |
b |
|
[ |
] |
{strack} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
[ |
] |
hebje |
[ |
] |
| 323 |
H-I |
(319) |
Al dat seld[e |
|
wordt esi]en |
| |
h1 |
|
En[ |
] |
word esien, |
| 331 |
H-Ia |
(327) |
Wijstmen |
|
en |
Wijs Vrouwen-dier |
|
| |
b |
|
[ |
] |
ien |
[ |
] |
| 332 |
H-I |
(328) |
Wat |
ontstaeter strack en tier! |
|
| |
h1 |
|
Mèt |
[ |
] |
| 336 |
H-Ia |
(332) |
Noijt in Hollangt |
|
Beer |
off Reus, |
|
| |
b |
|
[ |
] |
dwergh |
[ |
] |
| 346 |
H-I |
(342) |
Wil ick vlieghen |
en |
niet renne: |
|
| |
h1 |
|
[ |
] |
maer |
[ |
] |
| 351 |
H-I |
(347) |
Dat de ooghen |
|
bindt en |
blindt, |
|
| |
h1 |
|
[ |
] |
kindt of |
[ |
] |
| 352 |
H-Ia |
(348) |
Daeroff |
kenn' |
ick lucht noch windt. |
|
| |
b |
|
[ |
] |
{kenn'} |
[ |
] |
| |
b |
|
[ |
] |
{hebb'} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
Daer of heb |
[ |
] |
| |
| |
[De regels 353-376 schreef Huygens in een latere fase op een los vel: H-II (1)-(24)] |
| 363 |
H-II |
(11) |
|
Dat <de>>sen prijsen waerdich was. |
| 374 |
H-II |
(22) |
M<a>>eer as looffelijck |
con |
wesen |
| |
h1 |
|
[ |
] |
om |
[ |
] |
| 375 |
H-IIa |
(23) |
Zeght |
vrij allegaer die 't leest |
| |
b |
|
{Zeght} |
[ |
] |
| |
b |
|
{Hoort} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
Hoort |
[ |
] |
| |
| |
| 376 |
H-IIa |
(24) |
'Tis en |
oeffeningh van geest. |
|
| |
b |
|
{'Tis en} |
[ |
] |
| |
b |
|
{'Twas maer} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
'tWas maer |
[ |
] |
| 380 |
H-I |
(352) |
'Ksach men leve <s>>boogh noch schicht |
| 382 |
H-I |
(354) |
Dat den hemel |
plecht |
te vreesen, |
|
| |
h1 |
|
[ |
] |
placht |
[ |
] |
| |
h2 |
|
[ |
] |
pleeght |
[ |
] |
| 385 |
H-Ia |
(357) |
'Kheb<b>>wel |
duijsent mael <st>>gaen weghen |
| |
b |
|
'Kheb wel |
[ |
] |
| 388 |
H-Ia |
(360) |
S'morghens |
|
droevich, |
|
'savens |
blij, |
|
| |
b |
|
{S'morghens} |
[ |
] |
{'savens} |
[ |
] |
| |
b |
|
{'Ksaghse} |
[ |
] |
{ksaghse} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
'kSaghse |
[ |
|
] |
'ksaghse |
[ |
] |
| 400 |
H-Ia |
(372) |
[D'iene seijt het |
] |
was |
om Griet[, |
] |
| |
b |
|
[ |
] |
is |
[ |
] |
| 401 |
H-Ia |
(373) |
[S'heijt |
] |
twie ooghjes |
as en craelt[ge, |
] |
| |
b |
|
[ |
] |
en ooghjen |
[ |
] |
| 402 |
H-Ia |
(374) |
[D'aere] seijt |
|
'twas |
al om Aeltge[, |
] |
| |
b |
|
[ |
] |
'tis |
[ |
] |
| 403 |
H-Ia |
(375) |
S'hadde' |
en keeltgen [as en veel,] |
| |
b |
|
S'heijt |
[ |
] |
| 405 |
H-Ia |
(377) |
S'hadd' |
en [haertgen geel as] koren |
|
| |
b |
|
S'heijt |
[ |
] |
| 410 |
H-I |
(382) |
Wie [en |
|
sou]<d>>wer |
niet mé jocken! |
|
| |
h1 |
|
[ |
] |
souder |
[ |
] |
| 417 |
H-Ia |
(389) |
417 |
Wat al |
|
paedges |
sach |
ick |
|
heeren! |
|
| |
b |
|
[ |
|
] |
paedjes |
[ |
|
] |
| |
h1 |
|
[ |
|
] |
paerden |
sagh |
[ |
] |
Heeren! |
|
| 418 |
H-I |
(390) |
Wat en |
|
kangsje wou<d>>wer keere! |
| |
h1 |
|
[ |
] |
kansje wouder keeren! |
| 422 |
H-I |
(394) |
Singhe |
|
mocht |
honeur an't wammes, |
|
| |
h1 |
|
[ |
] |
moest |
[ |
] |
| 423 |
H-I |
(395) |
<*N*>>*Sa*cke |
tabbert, muts en <b>>doeck, |
|
| |
h1 |
|
Rocken |
[ |
] |
| 424 |
H-Ia |
(396) |
Vive |
|
mantel, |
hoet en broeck! |
|
| |
b |
|
[ |
] |
mangtel, |
[ |
] |
| |
| |
| 425 |
H-Ia |
(397) |
Hoor |
(beghon de |
|
meijt |
te kallen) |
|
| |
b |
|
[ |
|
] |
{meijt} |
[ |
] |
| |
b |
|
[ |
|
] |
{feex} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
Hoor, |
[ |
] |
feex |
[ |
] |
| 427 |
H-I |
(399) |
Hoe je <v>>diep en dieper raeckt |
| 431 |
H-I |
(403) |
'Klien ghien oor<en>>e meer, Gedieuw, |
| |
[De regels 445-464 voegde Huygens in H-III toe.] |
| 445 |
H-IIIa |
(1) |
Haegsche |
|
kindre, |
|
lieve |
maetges |
| |
b |
|
[ |
|
] |
{lieve} |
[ |
] |
| |
b |
|
[ |
|
] |
{noble} |
[ |
] |
| |
h1 |
|
[ |
] |
kin're, |
noble Maetjes, |
|
| 447 |
H-III |
(3) |
Keurt men in <men>>gerechticheijt, |
| 460 |
H-III |
(16) |
<W>>Hoe de man van binnen is: |
|
-
eindnoot2
- Mevr. G.C. Kuiper heeft de dichter hier gecontroleerd aan zijn bron (Kuiper 1986). Zij komt tot de tweeledige conclusie dat Huygens a) zich in een vrouw-onvriendelijk gedicht beroept op Erasmus, die op dat moment in Holland opnieuw in de belangstelling staat en b) Erasmus' woorden uit hun verband rukt en verdraait ‘tot iets wat tegengesteld is aan Erasmus' bedoeling’. Met deze conclusie weet zij vervolgens geen raad. M.i. hoeven wij Huygens hier geen vervalsing van bronnen te verwijten. In de komische contekst van deze verhandeling voert hij een grote autoriteit op, enkel en alleen pour le besoin de la cause. De ingewijden die bronnen kenden, zullen van de opzettelijk omkering van het citaat genoten hebben.
|
Auteursrechtelijk beschermd