Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627 (1929)

Informatie terzijde

Titelpagina van De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627
Afbeelding van De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627Toon afbeelding van titelpagina van De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (10.98 MB)

XML (3.16 MB)

tekstbestand






Editeurs

C.R. de Klerk

B.H. Molkenboer

H.W.E. Moller

J. Prinsen J.Lzn

Leo Simons

J.F.M. Sterck



Genre

poëzie
drama

Subgenre

verzameld werk
gedichten / dichtbundel
tragedie/treurspel


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

(1929)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Bede,
Aen de Opper Vyanden
Van de Voorstanders der Vryheydt tot Leyden.aant.aant.aant.Ga naar voetnoot*

 
Gewetens-beulen, die, vermomt in rechters rocken,Ga naar voetnootvs. 1
 
D'eenvoude Gods-dienst plaegt met moord-geweer en stocken:Ga naar voetnoot2
 
En teghens Eed en eer uw' grijse Keuren scheurt,Ga naar voetnoot3
 
Daer 't Burgher heyl om schreyt, en 't Vaderland om treurt.
5[regelnummer]
Hou op van ziele-dwangh, by glimp van staats decreten:Ga naar voetnoot5
[pagina 813]
[p. 813]
 
Daer zijn gheen zeghels aan, de letters zijn versleten.Ga naar voetnootvs. 6
 
Doorlees uw' Handvest bouck (of houd het Baersdorp vast?)Ga naar voetnoot7
 
En sie, of 't drucken oock den Burger-vad'ren past;Ga naar voetnoot8
 
Ay, staack uw' wreet besluyt, spoel aff uw' bloed'ge handen,
10[regelnummer]
Hoe! sullen Vaders hier haer eyghen Stadt verbranden?Ga naar voetnoot10
 
En plett'ren met de voet dat costelijcke pandtGa naar voetnoot11
 
Het Oorloghs aspunt, en de schat van Nederlandt?Ga naar voetnoot12
 
Bedaar, bedaar u, 'k bids; en laat die gruw'len varen,Ga naar voetnoot13
 
Paap Henrix tonghe sal uw' kussens wel bewaren;Ga naar voetnoot14
15[regelnummer]
Vergun' uw' mede-Christ vry oeff'ningh van 't Gelooff:
 
En schenck het Burger-bloet den Crijgslien niet te rooff.Ga naar voetnoot16
 
Gods suyv're vinger treckt de schubben van uw' oogen,Ga naar voetnoot17
 
Sie daar het schijn-recht nu 't de grijns is afghetoghen,Ga naar voetnoot18
 
Betast 't ghedrogt ter deeg: 't is zielen tyranny,Ga naar voetnoot19
20[regelnummer]
Ghesmeet op 't aan-beeld van de Kerck'lijcke heerschappy;Ga naar voetnoot20
 
De minste teeckens doen dees vuyle prije stincken,Ga naar voetnoot21
 
Dats' yder ruyckt, ey! sie die purp're tabbaards blincken.Ga naar voetnoot22
 
De doemklock werd verstomt, 's gherechts roe breeckt in tween,Ga naar voetnoot23
 
En 't Christdom roept al-om: de bloed-raed valt daer heen.Ga naar voetnoot24
 
 
Seneca. Qui sceptra duro saevus imperio regit
 
Timet timentes. metus in auctorem redit.
 
I.V.V.

voetnoot*
Van 1626. Afgedrukt volgens de tekst van de eerste uitgave in plano (Bibliographie van Vondels werken, nr. 750).
Leiden waar de godsdienstige strijd tussen Gomarus en Arminius ontstaan was, is ook lange tijd 't brandpunt van die godsdienstige twisten gebleven (zie op Hogerbeets, blz. 758); zeer bekwame mensen werden van de universiteit weggestuurd, en door contraremonstrantsgezinden vervangen. Dit gedicht schreef Vondel in 1626 tegen de ‘Gewetensbeulen’, de Burgemeesters, die zo streng de plakkaten tegen de Remonstranten handhaafden.
In 't Opschrift: tot: te.
voetnootvs. 1
vermomt....: voor de schijn zetelend als rechters.
voetnoot2
eenvoude: eenvoudige, oprechte; moord-geweer: moordwapens.
voetnoot3
uw' grijse Keuren scheurt: uw oude stedelike wetten en vrijheden verscheurt.
voetnoot5
Hou op van: hou op met; by glimp...: onder de schijn van de plakkaten (tegen de Remonstranten) te handhaven.
[tekstkritische noot]TEKSTKRITIEK: vs. 24, de oude uitgave heeft achter al-om kommapunt.
voetnootvs. 6
Die zijn niet naar wet en recht opgesteld, zoals uw eigen handvesten, of stedelike keuren.
voetnoot7
Baersdorp: raadsheer van Leiden, ook lid van de Staten van Holland, heftig Contraremonstrant.
voetnoot8
't drucken: 't onderdrukken.
voetnoot10
Vaders: regenten, die vroede wijze Vaders van hun stad moeten zijn (naar 't Lat. patres van de Senatoren).
voetnoot11
costelijcke pandt: kostbare schat(de stad Leiden).
voetnoot12
Het Oorloghs aspunt: 't middelpunt van de vrijheidsoorlog (denk aan 't beleg van Leiden 1574).
voetnoot13
'k bids: ik smeek erom (s = erom).
voetnoot14
Paap Henrix: van predikant Henricus Fabricius, fel vijand van de Rem. (zie blz. 711 aant. op vs. 1502).
voetnoot16
te rooff: tot buit.
voetnoot17
suyv're vinger: rechtvaardige hand.
voetnoot18
nu 't de grijns...: nu 't 't masker is afgetrokken.
voetnoot19
't ghedrogt: dat monster van 'n ‘schijn-recht’, dat tegen de Remonstranten is vastgesteld, en geen recht is; want al uw mede-kristenen hebben recht op vrije oefening van hun geloof.
voetnoot20
aan-beeld: aambeeld (aanbeeld oorspr. vorm), alleen als men de zielen wil overheersen, kan men dat recht handhaven (tegen 't protestantse beginsel in).
voetnoot21
De minste aanwijzingen laten zien wat die vuile gruwel eigelik is, tonen z'n ware aard; prije: kreng (letterlik: de minste aanraking doet dat vuile kreng stinken, laat 't z'n stank verspreien).
voetnoot22
Dats': zodat ieder die (s': ze, de prije); purp're tabbaards: de rechterlike tabberds; purp're: bloedige hier genoemd, om de moordzucht van die rechters, de bloed-raed (vs. 24).
voetnoot23
De doemklock: de klok van de doodvonnissen; werd: wordt; 's gherechts roe: de roede van dit (tierannieke) gerecht.
voetnoot24
't Christdom: 't kristendom, de kristenheid: valt daer heen: valt ineen, verdwijnt. - In de twee laatste regels ziet Vondel de vernietiging van dat bloedrecht, nu z'n ware aard is blootgelegd. - De Latijnse aanhaling: Die met harde hand 't gezag wreedaardig voert, vreest die hem vrezen. De vrees keert tot z'n oorsprong weer.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken