Algemeen letterkundig lexicon

woord- en zinfiguren

Term uit de retorica en de stijlleer voor die groep stijlfiguren die, anders dan de gedachtefiguren, een organisatie op syntactisch niveau als basis hebben. Dit is bijvoorbeeld het geval met inversie, asyndeton-1, ellips, prolepsis-1, zeugma, anakoloet en apokoinou. In ruimere zin rekent men ook stijlfiguren als apostrofe, correctio, praeteritio, litotes en zelfs hyperbool tot de woord- en zinfiguren. In dit laatste geval ziet men overlappingen met de categorie van de gedachtefiguren, terwijl men bij een stijlfiguur als de repetitio kan opmerken dat deze, als syntactisch gebonden stilisticum, tot de woord- en zinfiguren behoort, maar als voorbeeld van klankherhaling tot de klankfiguren dient te worden gerekend. De term woordfiguur (ook lexicale figuur) in de strikte zin betreft de speciale keuze van een woord zoals bij archaïsmen en neologismen.

Latijnse verwante termen: figurae elocutionis, figurae verborum.

Lit: S. Adamson, G. Alexander & K. Ettenhuber (red.), Renaissance figures of speech (2007) • G. Ueding (red.), Historisches Worterbuch der Rhetorik, Bd 9 (2009), kol. 1413-1423.

woord(en)spel

woordaccent